Chuyên gia góp ý Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học
Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc làm việc với Ban điều hành Chương trình Toán, Hội Toán học Việt Nam và một số nhà Toán học Việt Nam ở nước ngoài.
Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc làm việc với Ban điều hành Chương trình Toán, Hội Toán học Việt Nam và một số nhà Toán học Việt Nam ở nước ngoài.
Chiều 10/8, tại Trường ĐH Sư phạm, ĐH Đà Nẵng, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc đã có buổi làm việc với Ban điều hành Chương trình Toán, Hội Toán học Việt Nam và một số nhà Toán học Việt Nam ở nước ngoài.
Đây là sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động của Hội nghị Toán học toàn quốc lần thứ X, năm 2023.
Cần xây dựng chương trình chuẩn về Toán học ở bậc đại học
Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc chúc mừng Hội nghị Toán học Việt Nam lần thứ X đã thành công tốt đẹp. Sự kiện lần này có nhiều nhà Toán học Việt Nam ở nước ngoài tham dự. Thời gian qua, các nhà Toán học Việt Nam ở nước ngoài đã có nhiều đóng góp cho sự phát triển Toán học ở trong nước.
Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc ghi nhận những ý kiến của các nhà Toán học trong buổi làm việc.
Nếu so với các bộ môn khoa học tự nhiên khác như Vật lý, Hóa học… thì môn Toán có nhiều điều kiện để phát triển hơn. Chính phủ đã có Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2021 – 2030.
“Đối với giai đoạn mới, quyết định 2200 của Thủ tướng Chính phủ đặt ra yêu cầu nâng cao vị thế đối với Toán học Việt Nam ngang tầm khu vực và thế giới. Có 7 nhóm mục tiêu và 8 nhóm nhiệm vụ giải pháp. Bộ GD&ĐT đã ban hành kế hoạch của cả giai đoạn 2021 – 2030. Hiện nay, cả đào tạo và nghiên cứu Toán học ở phổ thông và đại học cũng đang có sự phát triển mạnh mẽ. Kế hoạch này đã triển khai được gần 3 năm, cũng cần có những đánh giá về mục tiêu chương trình cũng như góp ý của các nhà Toán học về hiệu quả của các giải pháp để phát triển Toán học” – Thứ trưởng Bộ GD&ĐT cho biết.
GS.TS Ngô Việt Trung nhận xét rằng, việc giảng dạy Toán ở trong các trường đại học đang đi xuống. Thể hiện rõ ràng nhất là số tín chỉ dạy Toán học giảm đi khoảng 2/3 số tín chỉ. Điều này sẽ ảnh hưởng đến nguồn nhân lực của nhà nước. Trong khi thế giới, Toán học xâm nhập hầu hết trong tất cả các ngành.
Có cùng nhận xét này, GS.TS Nguyễn Hữu Dư cho rằng các chương trình Toán bị cắt giảm nhiều ở các trường đại học. Những ngành không cần Toán thì có thể chấp nhận cắt giảm bớt, nhưng có những ngành đào tạo, môn Toán rất quan trọng nhưng thời lượng dạy – học cũng bị giảm đi. Như các ngành giao thông vận tải, môn Toán từ 10 tín chỉ còn lại còn 3 tín chỉ… Vì vậy, cần phải trả lại vị trí môn Toán ở các trường đại học.
Về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc cho biết, Bộ GD&ĐT đang xây dựng chuẩn chương trình đào tạo các khối ngành, trong đó có môn Toán, áp dụng cho tất cả các cơ sở giáo dục đào tạo.
Tạo nguồn nhân lực mạnh cho ngành Toán học
GS.TS Nguyễn Hữu Dư cho rằng, muốn có 400 tiến sĩ ở chất lượng cao thì phải đầu tư cụ thể. “Không thể đòi hỏi các nghiên cứu sinh môn Toán phải đóng học phí 15 triệu/tháng, thậm chí là 30 triệu/tháng và họ phải dạy đủ số tiết ở các trường đại học đang công tác theo quy định. Học bổng phải đủ để đảm bảo sinh hoạt tối thiểu. Nghiên cứu sinh về Toán thì nói thật là chẳng có làm gì ra tiền trong thời gian nghiên cứu cả”.
GS.TS Vũ Hà Văn (ĐH Yale) gợi ý rằng cần xây dựng tiêu chí hiệu quả cho Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học, như đầu ra của nhân lực sẽ như thế nào, có thể hình dung như là KPI nhân lực. “Chúng ta phải có những mục tiêu rồi từ đó chia nhỏ mục tiêu ra, rà soát các điều kiện để có thể đáp ứng hoàn thành mục tiêu đó, có cần phải bổ sung gì không để hoàn thành được chương trình”, GS.TS Vũ Hà Văn nhấn mạnh.
Nhiều ý kiến, đề xuất về mục tiêu, chương trình dạy - học môn Toán ở đại học, chính sách hỗ trợ các nghiên cứu sinh...
GS Nguyễn Lê Lực, ĐH Oxford cho rằng, đào tạo tiến sĩ Toán cũng là quan trọng, nhưng việc phổ biến Toán học thường thức cũng quan trọng không kém. Làm sao các bậc phụ huynh, học sinh biết được vai trò của môn Toán, học toán để làm gì, toán học đối với đời sống thì về mặt lâu dài, nó sẽ giúp cho Toán phát triển.
GS Ngô Bảo Châu cho biết, sau gần 3 năm triển khai Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2021 – 2030, đây là lần đầu tiên các nhà Toán học có một cuộc thảo luận để đánh giá những nội dung ban đầu.
Trong gần 3 năm qua, Viện Nghiên cứu cao cấp Toán đã có nhiều hoạt động như đẩy mạnh truyền thông phổ biến tri thức Toán học, thúc đẩy công bố công trình Toán học chất lượng cao; thúc đẩy nghiên cứu ứng dụng Toán học, chú trọng phát triển một số lĩnh vực có nhu cầu cao trong cách mạng công nghiệp lần thứ tư; hỗ trợ triển khai chương trình giáo dục phổ thông môn Toán.
Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc ghi nhận những ý kiến của các nhà Toán học trong buổi làm việc và sẽ có những rà soát trong thời gian sắp tới. Hiện nay, sinh viên sư phạm Toán cũng đã có những chính sách đãi ngộ nhất định, có thể thời gian sắp tới, sẽ mở rộng đến các nghiên cứu sinh. Ngọn lửa về niềm say mê Toán học đã và đang vẫn được thắp lên từ chính cộng đồng các nhà Toán học ở trong nước và nước ngoài.
Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2021 - 2030 đã hỗ trợ triển khai chương trình giáo dục phổ thông môn Toán như Tổ chức 4 Khóa bồi dưỡng giáo viên THPT môn Toán tại Hải Phòng, Thanh Hóa, Lào Cai, Hải Dương với sự tham gia trực tiếp và trực tuyến của hơn 1.200 giáo viên Toán THPT, cán bộ quản lý các Phòng Giáo dục, Sở GD&ĐT, giảng viên và sinh viên ngành Toán; Hội thảo về giảng dạy Xác suất Thống kê ở bậc phổ thông với gần 200 đại biểu tham dự trực tiếp và trực tuyến. Tổ chức 2 khóa bồi dưỡng giáo viên THPT chuyên Toán ở khu vực miền Bắc và miền Nam - miền Trung với gần 100 người tham dự: 1 khóa bồi dưỡng cho hơn 200 giáo viên tiểu học và 9 Khóa bồi dưỡng giáo viên THPT môn Toán tại Hà Nội, Nghệ An, Phú Yên, Bình Định, Thừa Thiên - Huế, Gia Lai, Đồng Tháp, Đà Nẵng.... với sự tham gia trực tiếp và trực tuyến của hơn 1.000 giáo viên Toán THPT, cán bộ quản lý các Phòng giáo dục, Sở GD&ĐT, giảng viên và sinh viên ngành Toán. Tổ chức thành công 2 Trại hè về Toán học và Stem cho gần 50 học sinh, trong đó có 35 học sinh khu vực vùng sâu, vùng xa. Tổ chức 1 Diễn đàn/Hội nghị về đào tạo và nghiên cứu Toán học, đổi mới phương pháp dạy và học môn Toán trong bối cảnh triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
