Chuyên gia lý giải những điểm dị thường của bão số 5 Kajiki

Bão Kajiki sau một ngày đổ bộ vào nước ta đã suy yếu thành áp thấp nhiệt đới, song hoàn lưu vẫn gây mưa lớn cho các tỉnh miền Trung và các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ, trong đó có Hà Nội. Nhiều nơi ghi nhận lượng mưa trên 200mm, hơn 700 xã có nguy cơ sạt lở và lũ quét.

Cơn bão dị thường

Chia sẻ với PV Báo Điện tử VTC News, bà Nguyễn Lan Oanh, cựu Phó Chủ tịch nhóm Khí tượng hàng không ICAO khu vực Châu Á – Thái Bình Dương nhận định, bão số 5 Kajiki là cơn bão đặc biệt. Khi đi qua Philippines vào ngày 22/8, bão chỉ ở cấp độ áp thấp (cấp 5-6), nhưng sau đó mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông và tăng cấp nhanh chóng, trở thành cơn bão mạnh cấp 14, giật cấp 17 chỉ trong vòng 3 ngày.

Theo bà Oanh, bão số 5 còn dị thường ở chỗ có diễn biến khác hẳn so với những cơn bão mạnh thông thường. Thay vì đổ bộ và nhanh chóng đi sâu vào đất liền, bão số 5 quần thảo dọc bờ suốt 3 giờ, đổ bộ vào Hà Tĩnh rồi tiếp tục đi dọc ven biển lên Nghệ An, quần thảo trong nhiều giờ liền.

Bão số 5 khiến nhiều nhà dân ven biển Thiên Cầm, Hà Tĩnh bị tốc mái.

Điểm dị thường của bão số 5 là bão tăng cấp mạnh chứ không suy yếu trước khi đổ bộ đất liền, vành mây hoàn lưu của bão rộng trên 500km. Đặc biệt, bão không đi sâu đất liền ngay sau khi đổ bộ, thời gian tâm bão ở khu vực ven đất liền và biển kéo dài giúp bão có thể nạp thêm năng lượng và ẩm từ phía biển nhằm bù lại năng lượng bị mất do ma sát địa hình.

Điều này khiến bão số 5 giảm cấp chậm, giữ cường độ mạnh kéo dài khi quần thảo nhiều giờ trên các xã ven biển của Hà Tĩnh, Nghệ An với sức tàn phá tăng lên rất nhiều so với trường hợp đi nhanh vào sâu đất liền.

Biến đổi khí hậu khiến bão ngày càng dị thường

Bà Lê Thị Xuân Lan - chuyên gia dự báo khí tượng thủy văn cũng nhận định, bão số 5 Kajiki là cơn bão dị thường. Sau khi đi vào vùng biển khu vực đặc khu Hoàng Sa, tiến về vịnh Bắc Bộ, bão vẫn tiếp tục mạnh thêm.

Thông thường, khi bão đi ngang qua một vùng đảo thì có sự ma sát với đất liền, với đảo sẽ giảm cấp nhưng cơn bão này không giảm cường độ và đạt cấp cực đại 14, giật cấp 17 vào chiều tối 24/8, và duy trì cường độ này trong sáng 25/8.

Khi quần thảo ngoài biển, bão đi rất nhanh, tốc độ 20-25/km nhưng khi áp sát và đổ bộ đất liền, bão đi chậm lại, tàn phá dải đất miền Trung suốt 12 tiếng đồng hồ. Nhiều địa phương chịu cơn gió xoáy trong thời gian dài, cây cối gãy đổ, nhà cửa tốc mái...

"Đây là cơn bão rất mạnh, tương đương bão Yagi về cấp gió nhưng hoàn lưu của Yagi lớn hơn nhiều. Cường độ của bão, sự di chuyển của bão lúc đi rất chậm, lúc đi rất nhanh, gần như phá các quy luật.

Tại sao năm nào cũng có bão dị thường. Đó là sự biến đổi khí hậu. Biến đổi khí hậu làm cho bão càng ngày càng mạnh lên. Ngày tôi mới vào nghề này, hiếm khi nào có cơn bão mạnh cấp 14-15 nhưng giờ những cơn siêu bão xuất hiện trên khu vực Tây Thái Bình Dương cũng như Biển Đông ngày càng nhiều hơn", bà Lan chia sẻ.

Khu đô thị Nam An Khánh (Hà Nội) mênh mông nước sau trận mưa kéo dài từ đêm qua đến nay.

Lý giải việc tâm bão đổ bộ đất liền Nghệ An - Hà Tĩnh nhưng Hà Nội mưa như trút gây ngập lụt tứ bề, bà Lan cho biết, tâm bão là nơi nguy hiểm nhất còn hoàn lưu của bão là hàng nghìn km xung quanh, bán kính từ tâm bão đi ra khoảng 500km hoặc hơn.

Như vậy, vùng ảnh hưởng trực tiếp của bão rất rộng. Hầu hết cơn bão khi vào đát liền, vùng nằm ở phía Bắc và phía Tây Bắc của tâm bão là nơi lượng mưa có thể đổ xuống nhiều nhất.

Hà Nội nằm ngay vùng phía Bắc của tâm bão nên mưa nhiều.

"Phạm vi mưa không phải nơi nào cũng trút nước như nhau. Nơi nào có những ổ dông, dải mây xoắn mạnh nhất thì nơi đó hứng chịu mưa lớn nhất. Hà Nội mưa lớn như vậy vì nằm ngay ở phía Bắc của tâm bão Kajiki.

Cũng có những cơn bão, vùng hội tụ mây nhiều nằm ở phái Đông Nam mắt bão, tùy hình dạng cấu trúc của cơn bão", bà Lan nói.

Chuyên gia khí tượng cho biết thêm, hiện tại (26/8), ở phía Đông Philippines xuất hiện một vùng áp thấp. Theo mô hình dự báo của Nhật Bản, vùng áp thấp này có thể đi vào Biển Đông trong khoảng 2 ngày tới.

"Khi vào Biển Đông, điều kiện bề mặt biển khá ẩm cung cấp nguồn năng lượng cho vùng áp thấp phát triển lên thành áp thấp nhiệt đới. Cũng không loại trừ khả năng khi áp thấp đi vào gần đặc khu Hoàng Sa, gần vịnh Bắc Bộ, có thể sẽ mạnh lên.

Điều tôi lo nhất là theo dự báo, áp thấp nhiệt đới có thể mạnh lên, đi vào đất liền Việt Nam, hướng về miền Trung, khả năng đổ bộ khoảng 31/8, chậm hơn có thể sang 1/9", bà Lan nhận định.

Bà Lan cho biết thêm, áp thấp nhiệt đới sẽ gây mưa, trong đó có Hà Nội. Nếu áp thấp nhiệt đới yếu đi, đổ bộ sớm hơn hoặc chậm hơn một ngày thì mưa chỉ tập trung vào chiều tối, nếu đổ bộ ngày 1/9 thì ngày 2/9 có thể mưa nhiều, ảnh hưởng tới các hoạt động dịp diễn ra Lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.

Bà Lan lưu ý, đây chỉ là các nhận định ban đầu, dự báo có thể thay đổi. Tuy nhiên, các thông tin sớm có thể giúp người dân, đặc biệt ngư dân trên biển phòng tránh.

Huệ Nguyễn - Tiến Thắng