Chuyên gia Nhật Bản chia sẻ cách ứng phó với già hóa dân số

Ngày 14-11, Trường Đại học Y dược TP.HCM phối hợp tổ chức Hội thảo quốc tế và kết nối kinh doanh Việt Nam - Nhật Bản ngành chăm sóc sức khỏe.

Việt Nam già hóa dân số nhanh hơn dự kiến

PGS.TS.BS Nguyễn Văn Chinh, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Y dược TP.HCM, cho biết già hóa dân số là một trong những xu hướng nổi bật, đáng quan tâm của thế kỷ 21.

Theo thống kê, cứ 8 người trên thế giới thì sẽ có 1 người ở độ tuổi 60 trở lên. Trong những thập niên sắp tới, thế giới sẽ chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ số người cao tuổi.

Hội thảo quốc tế Việt Nam - Nhật Bản về chăm sóc sức khỏe người cao tuổi trước thực trạng già hóa dân số. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Theo dự báo của Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), dân số từ 60 tuổi trở lên trên toàn thế giới sẽ đạt mức 2,1 tỉ người vào năm 2050. Trong đó, quá trình già hóa dân số của Việt Nam được dự báo sẽ đến nhanh hơn dự kiến.

“Chúng ta cần có giải pháp phù hợp để giải quyết những vấn đề đặt ra do già hóa dân số, đặc biệt là các vấn đề trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe” - ông Chinh nói.

Chia sẻ về thực trạng gánh nặng dân số già ở Việt Nam, GS.TS Trần Diệp Tuấn, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Y dược TP.HCM, cho hay mô hình bệnh tật đã thay đổi rất nhiều, tử vong do bệnh không lây nhiễm ngày càng tăng.

Trong 10 bệnh gây tử vong hàng đầu thì có 8 bệnh là không lây nhiễm, chiếm tỉ lệ 77%, kéo theo chi phí cho chăm sóc sức khỏe cũng tăng. Năm 2022, chi phí này chiếm 4,6% GDP cả nước, khoảng 18,5 tỷ USD.

Già hóa dân số kéo theo nhiều thách thức cho ngành y tế. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Dù vậy, mỗi năm vẫn có khoảng 40.000 người Việt đi tìm kiếm cơ hội điều trị ở nước ngoài, tốn khoảng 2 tỉ USD.

Theo ông Tuấn, một trong những lý do là ngành y tế chưa đáp ứng được nhu cầu của người bệnh là thiếu điều dưỡng. Bộ Y tế đang thiếu 23.000 nhân viên y tế về y học dự phòng và y tế công cộng. Trong khi đó, năm 2030 nước ta sẽ bước vào giai đoạn dân số già, điều này sẽ gây ra nhiều gánh nặng cho hệ thống y tế.

“Người già mắc phải các bệnh không lây nhiễm, bệnh về khớp, tim mạch gây đột quỵ... tất cả những điều đó gây ra tàn tật, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người lớn tuổi. Với lực lượng hạn chế ở y tế tuyến cơ sở, quá tải sẽ còn diễn ra ở các bệnh viện tuyến trên” - ông Tuấn nhận định.

Tầm soát lao cho người cao tuổi tại trạm y tế. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Kinh nghiệm ứng phó già hóa dân số của Nhật Bản

Chia sẻ về kinh nghiệm ứng phó với già hóa dân số, TS.BS Tomohiko Moriyama, Bệnh viện Đại học Kyushu (Nhật Bản), cho rằng mô hình bệnh tật của già hóa dân số Nhật Bản rất giống Việt Nam hiện nay.

Ông Tomohiko Moriyama dự đoán trong tương lai, số người mắc ung thư ở Việt Nam sẽ tăng lên. Nhật Bản là quốc gia có dân số siêu già, tỉ lệ mắc bệnh ung thư rất cao, nhưng tỉ lệ tử vong thấp. Điều này cho thấy việc chẩn đoán sàng lọc, tầm soát và điều trị rất hiệu quả.

Để làm được điều đó, ông Tomohiko Moriyama cho biết Nhật Bản có nhiều cơ sở y tế, dịch vụ y tế chi phí thấp, y tế tư hay công đều có giá như nhau. Thêm nữa, Nhật Bản có hệ thống kiểm tra sức khỏe định kỳ, giá rất rẻ, giúp người dân dễ dàng tiếp cận.

“Nhật Bản rất chú trọng đầu tư công nghệ, kỹ thuật trong chẩn đoán và điều trị ung thư, hiện nhiều loại ung thư có thể phát hiện được bằng nội soi. Hoặc phẫu thuật bằng robot từ xa cũng dần trở nên khả thi ở Nhật Bản. Trong một cuộc mổ, nhiều người ở nhiều nơi có thể cùng tham gia. Những phần mổ khó, phẫu thuật viên có thể để cho bác sĩ giỏi hơn thực hiện” - ông Tomohiko Moriyama chia sẻ thêm.

Khám sức khỏe miễn phí cho người cao tuổi tại trạm y tế. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Cạnh đó, Tiến sĩ Masa Higo (Đại học Kyushu) cũng cho hay, Nhật Bản đã triển khai bảo hiểm y tế cho người cao tuổi từ 16 năm trước, tiếp đó là ra đời hệ thống robot chăm sóc người cao tuổi. Người cao tuổi đăng ký bảo hiểm sẽ được hưởng dịch vụ điều dưỡng chăm sóc.

Theo TS Masa, do tỉ lệ sinh thấp, tương lai dân số sẽ giảm, người già phải tự chăm sóc hoặc dựa vào chính phủ. Do đó, việc chuẩn bị những phúc lợi, bảo hiểm, cơ sở hạ tầng để chăm sóc họ là điều cần thiết.

THẢO PHƯƠNG