Chuyên gia: Thuế quan của Trump mang lại nguồn thu 'rất đáng kể'

Ông nhấn mạnh rằng con số này tương đương khoảng 18% số thuế thu nhập hộ gia đình hàng năm, cho thấy thuế quan không chỉ là một công cụ phụ, mà đang trở thành nguồn thu quan trọng, định hình bức tranh kinh tế và thương mại của Mỹ.

Thuế quan - về bản chất là các loại thuế đánh vào hàng nhập khẩu - từ lâu đã gây tranh cãi trong chính sách kinh tế Mỹ. Thường được sử dụng để bảo vệ ngành sản xuất nội địa hoặc tăng nguồn thu công, chúng đã trở lại thành tâm điểm chiến lược thương mại những năm gần đây. Với quy mô 350 tỷ USD/năm, thuế quan hiện là một trong những nguồn đóng góp lớn nhất trong lịch sử gần đây.

Shawn Tully và Steve Hanke - các chuyên gia kinh tế nổi tiếng với biệt danh “bác sĩ tiền tệ” nhờ chuyên môn về siêu lạm phát - cho rằng thuế quan thực chất chẳng khác gì thuế giá trị gia tăng (VAT), một công cụ quen thuộc ở châu Âu từ sau Thế chiến II. Theo họ, thuế quan chính là “phiên bản VAT của Mỹ”, vốn từ lâu đã giúp châu Âu duy trì mức chi tiêu công rất cao.

Slok kết luận: “Điểm mấu chốt là số tiền thu từ thuế quan là rất lớn”.

Trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump miễn cưỡng tăng thuế ở các lĩnh vực khác, đây có thể chính là chủ đích.

Gánh nặng lên hộ gia đình

Mặc dù thuế quan mang lại nguồn thu lớn, gánh nặng lại không phân bổ đồng đều. Phần lớn các chuyên gia kinh tế đồng ý rằng chi phí thuế quan cuối cùng được chuyển sang người tiêu dùng. Khi chính phủ áp thuế lên hàng nhập khẩu, nhà bán buôn và bán lẻ thường tăng giá, khiến người dân phải trả nhiều hơn cho các mặt hàng từ điện tử đến nhu yếu phẩm. Điều này biến thuế quan thành một dạng “thuế gián tiếp”, vốn mang tính lũy thoái vì tác động mạnh hơn đến các hộ gia đình thu nhập thấp, những người chi phần lớn thu nhập cho tiêu dùng thiết yếu.

Theo Yale Budget Lab, các gia đình thuộc nhóm thu nhập thấp thứ hai hiện phải chi thêm trung bình 1.700 USD/năm, trong khi nhóm thu nhập cao nhất tốn thêm tới 8.100 USD do giá cả tăng vì thuế quan.

Tác động lên nợ công

Ủy ban Ngân sách Liên bang có Trách nhiệm (CRFB) ghi nhận thuế quan đã trở thành nguồn thu quan trọng cho ngân sách liên bang. Cơ quan Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO) dự báo nguồn thu này có thể giúp giảm thâm hụt tới 4.000 tỷ USD trong thập kỷ tới, bao gồm 3.300 tỷ USD giảm thâm hụt cơ bản và 700 tỷ USD tiết kiệm từ chi phí lãi vay. Con số này tích cực hơn nhiều so với dự báo hồi tháng 6 (giảm 2.500 tỷ USD thâm hụt và 500 tỷ USD chi phí lãi vay).

Tuy vậy, các chuyên gia cảnh báo không nên thổi phồng vai trò của thuế quan, bởi chúng chỉ chiếm một phần nhỏ so với quy mô chi tiêu khổng lồ của chính phủ Mỹ, vốn được tài trợ chủ yếu bằng thuế thu nhập và thuế lương.

Ai trả, ai hưởng lợi?

Trong khi chính phủ hưởng lợi từ doanh thu tăng, chi phí thực sự lại do người dân và doanh nghiệp Mỹ gánh chịu. Thuế quan khiến giá cả hàng hóa tăng, tác động như một loại thuế gián tiếp đè nặng lên hộ gia đình thu nhập thấp và trung bình. Đồng thời, thuế quan cũng làm tăng chi phí vật tư thiết yếu cho quốc phòng và hạ tầng, gây khó khăn cho các dự án công.

Ông Trump từng gợi ý phát “séc cổ tức thuế quan” để hoàn trả trực tiếp cho người dân, nhưng hầu hết chuyên gia nhận định ngay cả mức thu kỷ lục này cũng chỉ giúp làm chậm lại đà tăng nợ công, chứ không thể đảo ngược.

Tóm lại, thuế quan đã nhanh chóng chuyển từ một công cụ tài khóa bổ sung thành một trong những nguồn thu liên bang quan trọng và gây tranh cãi nhất. Với quy mô hiện nay, chúng có thể giúp làm chậm đà phình to của nợ công, nhưng vẫn chỉ là một mảnh ghép trong bài toán tài khóa khổng lồ của Mỹ.

Đại Hùng