Chuyển hóa tiềm năng tài sản số thành giá trị kinh tế thực tiễn
Việc tài sản số, tài sản mã hóa và tiền số được định danh trong luật không chỉ góp phần bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người sở hữu mà còn tạo hành lang pháp lý rõ ràng hơn cho các doanh nghiệp.
(Ảnh minh họa: Mỹ Hà/TTXVN)
Luật Công nghiệp Công nghệ số được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 9 là một quyết sách mang tính đột phá, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển của ngành công nghệ số tại Việt Nam.
Đặc biệt, việc tài sản số, tài sản mã hóa và tiền số được định danh trong luật không chỉ góp phần bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người sở hữu mà còn tạo hành lang pháp lý rõ ràng hơn cho các doanh nghiệp đang vận hành hạ tầng số.
Hành lang pháp lý cho tài sản số tại Việt Nam
Theo ông Nguyễn Khắc Lịch, Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ Thông tin (Bộ Khoa học và Công nghệ), với việc Quốc hội thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số, Việt Nam trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới ban hành một đạo luật riêng về công nghiệp công nghệ số, khẳng định vai trò tiên phong của Việt Nam trong xây dựng thể chế số hiện đại và toàn diện.
Báo cáo của một số tổ chức quốc tế, hơn 1/5 dân số Việt Nam sở hữu tiền mã hóa, đứng thứ hai toàn cầu (Triple-A 2024), xếp thứ ba thế giới về chấp nhận tiền điện tử của người dân (The 2023 Global Crypto Adoption Index, Chainalysis).
Luật Công nghiệp công nghệ số đóng vai trò làm cơ sở quan trọng để định hình hành lang pháp lý đối với tài sản số, đảm bảo quyền sở hữu, giao dịch và bảo mật tài sản số. Đây là một yêu cầu cấp thiết của thực tiễn phát triển của đất nước hiện nay.
Ngoài ra, Luật còn khuyến khích đổi mới công nghệ, hỗ trợ phát triển các nền tảng blockchain; đồng thời, bảo vệ người dùng trước các rủi ro như lừa đảo hoặc mất mát tài sản số do thiếu quy định.
Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, Chủ tịch Công ty 1Matrix, chia sẻ theo dự báo của Boston Consulting Group (Công ty tư vấn chiến lược toàn cầu của Mỹ) quy mô tài sản thực được token hóa (chuyển đổi dữ liệu nhạy cảm hoặc quyền sở hữu tài sản thành một dạng ký hiệu kỹ thuật số - RWA) sẽ đạt gần 19.000 tỷ USD, chiếm tới 10% tổng GDP toàn cầu vào năm 2033. Qua đó cho thấy vai trò ngày càng quan trọng của tài sản số trong hệ thống tài chính quốc tế. Không chỉ là công cụ đầu tư, tài sản mã hóa đang định hình lại cách thức vận hành của thị trường vốn, tạo điều kiện tiếp cận tài chính rộng mở hơn và thúc đẩy làn sóng đổi mới trong nhiều lĩnh vực.
Ông Phan Đức Trung cũng cho biết theo báo cáo của Atlantic Council (một tổ chức tư vấn chiến lược có trụ sở tại Mỹ), 45 trong số 75 quốc gia tham gia khảo sát (tương đương 60%) đã hợp pháp hóa tài sản số, tăng thêm 12 quốc gia so với thời điểm tháng 8/2024. Tuy nhiên chỉ 28 quốc gia trong số này có đủ bốn tiêu chí toàn diện là thuế; cơ chế chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố; bảo vệ người dùng và cấp phép.
Trước khi Luật Công nghiệp Công nghệ số được Quốc hội thông qua, ngày 12/6, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1131/QĐ-TTg về danh mục công nghệ và sản phẩm công nghệ chiến lược. Trong đó, blockchain và ba nhóm sản phẩm liên quan gồm tài sản số, tiền số, tiền mã hóa; hạ tầng mạng blockchain; hệ thống truy xuất nguồn gốc được xác định là công nghệ chiến lược, sản phẩm công nghệ chiến lược.
Các văn bản trên đều cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược của Đảng, Nhà nước được thể hiện trong Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân và Quyết định số 1236 của Thủ tướng Chính phủ ban hành chiến lược quốc gia về ứng dụng và phát triển công nghệ chuỗi khối (blockchain) đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.
Việc hoàn thiện khung pháp lý toàn diện và phù hợp không chỉ đảm bảo tính thực thi hiệu quả mà còn tạo điều kiện để các doanh nghiệp Việt Nam có thể đón đầu xu hướng phát triển của thị trường tài sản mã hóa toàn cầu.
"Cú hích” để doanh nghiệp công nghệ nội địa
Chuyên gia Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam. (Ảnh: Quốc Dũng/TTXVN)
Ông Phan Đức Trung (Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, Chủ tịch Công ty 1Matrix) và ông Nguyễn Phú Dũng (Ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội Dữ liệu quốc gia, người sáng lập và điều hành Công ty Cổ phần tập đoàn PILA) có chung nhận định tài sản số là tương lai của giao dịch và nền kinh tế kỹ thuật số. Việc số hóa tài sản từ bất động sản, hàng hóa, đến dữ liệu và sản phẩm trí tuệ giúp tăng tính thanh khoản, minh bạch và khả năng tiếp cận vốn cho cả cá nhân và doanh nghiệp. Tài sản số mở đường cho các mô hình kinh tế mới như tài chính phi tập trung (DeFi), thương mại số và gọi vốn cộng đồng (crowdfunding), đặc biệt là thông qua công nghệ blockchain.
Ông Nguyễn Phú Dũng cho rằng Luật Công nghiệp Công nghệ số chính thức đưa tài sản số vào điều chỉnh là một bước tiến rất quan trọng. Với khung pháp lý mới, tài sản số sẽ không còn là khái niệm “xám” mà từng bước được công nhận, định danh, định giá và giao dịch hợp pháp. Nhà đầu tư, ngân hàng, công ty kiểm toán, cơ quan quản lý đều có thể tham gia hệ sinh thái một cách minh bạch và tin cậy. Điều này đặc biệt quan trọng đối với dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài, vốn đòi hỏi sự bảo hộ về quyền sở hữu, minh bạch dòng tiền và khả năng thanh khoản.
Theo ông Nguyễn Phú Dũng, Luật định hình và chuyển đổi vai trò của Việt Nam từ “người đi theo trật tự tài chính toàn cầu” sang “quốc gia kiến tạo bản vị tài sản số riêng” - điều mà các trung tâm tài chính mới nổi như Các Tiểu Vương quốc Arab thống nhất hay Singapore đang làm rất mạnh mẽ. Từ đó tạo niềm tin cho nhà đầu tư và mở đường cho các mô hình tài chính mới dựa trên hoạt động số hóa tài sản vật lý như cảng biển, khu công nghiệp, bất động sản, cổ phần, tác phẩm nghệ thuật, cho đến tín chỉ carbon.
Dòng vốn đầu tư mới này sẽ giúp Việt Nam phát triển hạ tầng, xây dựng mô hình ươm tạo, khởi nghiệp công nghệ sáng tạo có lợi thế quốc tế mà các kênh huy động vốn qua ngân hàng thương mại truyền thống không có năng lực đáp ứng.
Các tài sản số cũng có tiềm năng trở thành các bản vị tiền tệ ổn định (stable token) Make in Việt Nam trên không gian mạng do được bảo chứng về mặt pháp lý và sinh lời dòng tiền hiệu quả, được quản lý minh bạch bởi sự tham gia của công ty quản lý quỹ và cơ quan quản lý nhà nước.
Ông Nguyễn Phú Dũng nhấn mạnh đối với doanh nghiệp công nghệ như PILA - đang phát triển các nền tảng định danh, xác thực và quản trị tài sản số, Luật Công nghiệp Cộng nghệ số là “cú hích” rất lớn.
Ông Phan Đức Trung và ông Nguyễn Phú Dũng chung niềm tin Việt Nam đang đứng trước cơ hội để chuyển hóa tiềm năng tài sản số thành giá trị kinh tế thực tiễn, góp phần tạo nên diện mạo mới cho nền kinh tế số và định hình tương lai kinh tế số Việt Nam phát triển vững mạnh./.
