Chuyện kể từ những di vật được tìm thấy trong lòng đất

Khôi phục thông tin trên các di vật bằng kỹ thuật chuyên môn và máy móc hiện đại -Ảnh: T.B

Đại tá Ngô Văn Quả, Trưởng Phòng Kỹ thuật hình sự Công an Quảng Trị tâm sự với chúng tôi rằng, để làm rõ danh tính liệt sĩ và giúp người thân có thông tin về liệt sĩ, các đơn vị chuyên tìm kiếm, quy tập mộ liệt sĩ như Sư đoàn 968, Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 337 (Quân khu 4), Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh…, yêu cầu Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh giám định, kiểm tra, giải mã, khôi phục những thông tin trên các di vật liệt sĩ sau khi được phát hiện, quy tập.

Đại tá Quả nhớ lại kỷ niệm khó quên: “Cách đây hơn 1 năm, chúng tôi nhận được đề nghị của Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh về việc khôi phục, giám định thông tin trên di vật tìm thấy trong quá trình cất bốc hài cốt liệt sĩ tại thôn Tà Mền, xã Ba Nang, huyện Đakrông. Ngay sau đó, các giám định viên nhiều kinh nghiệm được giao thực hiện nhiệm vụ thiêng liêng này. Mặc dù di vật là chiếc chai nhựa chứa mảnh giấy nhỏ chôn dưới lòng đất đã trên 45 năm; giấy đã bị ẩm ướt, mục nát; mực viết trên giấy đã phai mờ, song với tinh thần làm việc hết mình, bằng kinh nghiệm cùng với sự hỗ trợ của các phương tiện nghiệp vụ, hóa chất chuyên dụng, các CBCS đã khôi phục được nội dung trên mảnh giấy. Kết quả tìm ra danh tính liệt sĩ Bùi Văn Đệ, quê quán thôn Gừa, xã Liên Thuận, huyện Thanh Liêm, tỉnh Nam Hà, hy sinh hồi 11 giờ ngày 1/5/1972 đã làm mọi người trong đơn vị vỡ òa niềm vui, xúc động”.

Thời gian vào cuối tháng 2/2020, Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 337 trong quá trình tìm kiếm, cất bốc mộ liệt sĩ ở khu vực sát Trung tâm Giáo dục thường xuyên huyện Hướng Hóa đã tìm thấy, gửi về đề nghị đơn vị khôi phục, giám định, giải mã thông tin trên một di vật của liệt sĩ. Đó là một mảnh giấy nhỏ được đựng trong chiếc lọ thủy tinh penicillin, bị mục mủn, rất khó để khôi phục. Sau nhiều giờ suy nghĩ, các CBCS đã sấy khô tự nhiên, sau đó sử dụng hóa chất, máy móc chuyên dụng, hiện đại để khôi phục, quét tìm kiếm, ghi lại thông tin trên di vật bằng các bước sóng và nguồn sáng vật lý thích hợp. Sau một ngày làm việc tích cực, cuối cùng công sức, sự nỗ lực hết mình của anh em được đền đáp xứng đáng. Kết quả ghi lại được trên di vật này là danh tính liệt sĩ Đỗ Văn Triệu (sinh năm 1950), quê quán Thọ Bình, Tân Quang, Hải Hưng, nhập ngũ ngày 10/4/1970, hy sinh năm 1972 tại Hướng Hóa, Quảng Trị.

Liệt sĩ Triệu là con thứ 6 trong gia đình có 8 anh em. Anh thuộc diện được miễn đi bộ đội sau khi gia đình đã có nhiều người thân vào chiến trường, song anh vẫn viết đơn tình nguyện, nhất quyết muốn được nhập ngũ. Hài cốt của liệt sĩ Triệu được tìm thấy ở độ sâu 1,7 m, mai táng trong chiếc tăng, còn nguyên xương, cùng với đó là đế giày, cúc áo và chiếc lọ thủy tinh Penicillin có chứa mảnh giấy nhỏ ghi thông tin như đã nói ở trên. Ngày biết tin vui, ông Đỗ Xương Tân là anh ruột của liệt sĩ đã tức tốc vào Quảng Trị đón nhận hài cốt em mình. Tại đây, ông đã không cầm được nước mắt. “Vậy là sau 48 năm đợi chờ, tìm kiếm ở nhiều nơi, cuối cùng gia đình an tâm vì đã tìm thấy em!”, ông Tân xúc động nói.

Trong những năm qua, CBCS Phòng Kỹ thuật hình sự Công an Quảng Trị xác định công việc giám định, kiểm tra, khôi phục, giải mã những thông tin trên các di vật liệt sĩ sau khi được phát hiện, quy tập là một nhiệm vụ thiêng liêng để tri ân công lao to lớn của các anh hùng liệt sĩ, đáp ứng tình cảm, nguyện vọng tha thiết của thân nhân liệt sĩ và đồng bào cả nước. Cũng chính vì thế, công việc này luôn được các giám định viên nhiều kinh nghiệm tiến hành một cách tỉ mỉ, đem lại kết quả chính xác để qua đó góp phần tìm ra danh tính liệt sĩ, đưa các liệt sĩ trở về đoàn tụ với gia đình và đồng đội.

Trung tá Nguyễn Bảo Trà tâm sự với chúng tôi rằng: “Nhiệm vụ này được đặc biệt quan tâm, ưu tiên thực hiện từ hàng chục năm qua. Trong gần 10 năm trở lại đây, CBCS đơn vị đã khôi phục được hàng trăm di vật, tìm lại tên cho nhiều liệt sĩ. Hầu hết các di vật do bị tác động của thời gian, môi trường làm biến dạng, mục nát rất khó phục hồi, song chúng tôi đã không bỏ cuộc để có được kết quả cuối cùng. Trong số đó phải kể đến các trường hợp đặc biệt khó như trường hợp di vật tìm thấy ở đợt tìm kiếm được 11 bộ hài cốt liệt sĩ ở khu đất nhà ông Phan Ngọc Viên, khu phố Nghĩa Hy, thị trấn Cam Lộ vào tháng 7/2018. Sau khi khôi phục di vật, CBCS đơn vị đã giải mã thành công, làm rõ thông tin trên các di vật này bao gồm một giấy chuyển sinh hoạt đoàn, 3 bức ảnh và một bức thư. Liệt sĩ được xác định danh tính là Dương Lê Đường, quê xã Thanh Tiên, huyện Thanh Chương, Nghệ An; hy sinh ngày 18/7/1972…”.

Những năm qua, công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ luôn được các cấp ủy, chính quyền và Nhân dân quan tâm, đầu tư công sức, tiền của thực hiện với quyết tâm cao nhất, tìm kiếm đến cùng các thông tin, hài cốt của liệt sĩ. Cùng với các đơn vị, lực lượng chuyên trách, Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Quảng Trị đã góp phần quan trọng vào công tác giám định, kiểm tra, giải mã, khôi phục những thông tin trên các di vật liệt sĩ sau khi được phát hiện, quy tập, qua đó giúp tìm ra danh tính liệt sĩ, đưa các liệt sĩ về yên nghỉ ấm cúng bên gia đình và đồng đội.

Đại tá Trần Xuân Vĩnh, Phó Giám đốc Công an Quảng Trị cho hay, Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh luôn được Ban Giám đốc Công an tỉnh ghi nhận, đánh giá cao về những thành tích đạt được trong nhiều năm qua. Đặc biệt, riêng công tác giám định, kiểm tra, giải mã, khôi phục di vật có các thông tin, hình ảnh liên quan đến liệt sĩ, đơn vị này đã nhiều năm liền được Bộ Công an, UBND tỉnh, Quân khu 4 và Giám đốc Công an tỉnh tặng thưởng nhiều bằng khen, giấy khen. Mới đây, vào tháng 7/2021, đơn vị lại vinh dự được UBND tỉnh Quảng Trị tặng Bằng khen vì đã có thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập, xác định hài cốt liệt sĩ chưa rõ thông tin giai đoạn 2013 - 2020 trên địa bàn tỉnh và nước bạn Lào.

Thanh Bình