Chuyển mình mạnh mẽ giữa vùng khó

Ông Hồ Văn Khởi

Ông có thể khái quát bức tranh chung của giáo dục ở A Lưới trong những năm gần đây?

Nằm ở miền núi phía tây của TP. Huế, A Lưới là vùng đất địa bàn rộng, nhiều xã biên giới, điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn. Hiện nay, các xã A Lưới 1, 2, 3, 4, 5 có 48 cơ sở giáo dục với hơn 1.400 cán bộ, giáo viên, nhân viên và 14.500 trẻ/học sinh; trong đó, có 20 trường mầm non (MN), 16 trường tiểu học (TH), 8 trường TH và trung học cơ sở (THCS).

Cơ sở vật chất các trường học được đầu tư xây dựng khang trang; thiết bị đồ dùng, đồ chơi được đầu tư mua sắm cơ bản đầy đủ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu dạy học và đổi mới giáo dục. Đến nay, A Lưới đã có 33/44 trường đạt chuẩn quốc gia.

Học sinh Trường THCS Quang Trung (xã Lưới 2) trong buổi tựu trường

Chất lượng giáo dục ngày càng được nâng lên rõ rệt, tỷ lệ học sinh giỏi đạt trên 30%. Công tác huy động trẻ đến trường luôn đạt và vượt kế hoạch. Các tiêu chí phổ cập giáo dục, xóa mù chữ đều được củng cố, duy trì; trong đó, đạt chuẩn phổ cập MN cho trẻ 5 tuổi, phổ cập TH mức độ 3, THCS mức độ 2, xóa mù chữ mức độ 2. Việc triển khai đổi mới sách giáo khoa theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đảm bảo đúng lộ trình, hiệu quả.

Theo ông, những thành tựu nổi bật của giáo dục A Lưới là gì?

Điểm đáng chú ý là tỷ lệ huy động học sinh ra lớp luôn đạt và vượt kế hoạch, kể cả ở các xã biên giới, xã đặc biệt khó khăn. Trước đây, đường sá đi lại xa xôi, tỷ lệ học sinh bỏ học ở A Lưới khá cao. Nhưng, bây giờ đã khác. Nhận thức của người dân được nâng lên, quan tâm đến việc học của con em mình. Chất lượng giáo dục có chuyển biến tích cực, tỷ lệ học sinh giỏi mỗi năm tăng1,5 - 2%, tỷ lệ học sinh yếu kém giảm 0,5 - 1%.

Nhiều học sinh đoạt giải trong Kỳ thi học sinh giỏi lớp 9 cấp thành phố với các giải Nhì, Ba, Khuyến khích. Nhiều sản phẩm tham gia các cuộc thi về khoa học kỹ thuật, sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng đoạt giải cao ở cấp thành phố và cấp quốc gia, cụ thể đã đoạt 2 giải Nhất cấp thành phố và giải Tư cấp quốc gia. Nhiều em thi đỗ vào Trường THPT chuyên Quốc Học - Huế, Trường THPT chuyên Khoa học Huế, Trường THCS Nguyễn Tri Phương - điều mà trước đây hiếm khi xảy ra.

Giáo viên vùng khó thường gặp nhiều thách thức. Điều gì tạo nên sự khác biệt ở đội ngũ giáo viên A Lưới?

Giáo viên luôn là yếu tố quyết định chất lượng giáo dục. Ở A Lưới, đội ngũ giáo viên luôn đảm bảo, ổn định về số lượng cũng như chất lượng; được tăng cường bồi dưỡng về chuyên môn, đổi mới phương pháp dạy học, ứng dụng công nghệ thông tin. Tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn đạt 98%. Nhiều giáo viên được Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT, Chủ tịch UBND thành phố, Giám đốc Sở GD&ĐT tặng bằng khen vì có nhiều thành tích trong giáo dục, đào tạo.

Các trường ở vùng sâu, vùng xa cách trung tâm đến 35km, giáo viên bản địa ít, chủ yếu là những giáo viên từ trung tâm về dạy. Đường sá đi lại xa xôi, mùa mưa lũ trơn trượt, nguy hiểm, ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe, kinh tế nhưng các thầy, cô giáo đã hy sinh tuổi thanh xuân, vượt qua những gian khó để bám trường, bám lớp. Nhiều giáo viên ở trung tâm thành phố Huế tình nguyện lên đây dạy học và gắn bó đến 20 - 30 năm. Nhiều thầy cô vẫn dạy học vào những ngày thứ Bảy, Chủ nhật, những tiết trống để kèm cặp phụ đạo, bồi dưỡng thêm cho học sinh.

Vậy theo ông, động lực để giáo dục A Lưới vượt qua khó khăn và ngày càng khởi sắc là gì?

Giáo dục A Lưới đạt được thành tựu như ngày hôm nay ngoài sự cố gắng nội lực còn nhờ sự quan tâm về chế độ, chính sách, ưu tiên đầu tư của Đảng, Nhà nước, sự quan tâm kịp thời của chính quyền địa phương cùng với sự đùm bọc, yêu thương của Nhân dân, sự hỗ trợ kịp thời về chuyên môn của Sở GD&ĐT.

Từ nguồn vốn đầu tư công trung hạn, chương trình mục tiêu quốc gia và nhiều nguồn khác, nhiều trường học được đầu tư xây dựng khang trang, hiện đại, mạng lưới trường lớp được quy hoạch đầu tư theo lộ trình. Năm học này, nhiều ngôi trường tiếp tục được xây mới, cải tạo khiến cho bức tranh giáo dục vùng cao ngày càng khởi sắc.

Nhiều chính sách của Đảng, Nhà nước và địa phương đã hỗ trợ kịp thời để giúp học sinh duy trì học tập tốt, tạo điều kiện để phụ huynh yên tâm cho con em mình đi học, như: Chính sách hỗ trợ tiền ăn trưa theo Nghị định số 105/2020/NĐ-CP ngày 8/9/2020 của Chính phủ quy định chính sách phát triển giáo dục mầm non; Nghị định số 81/2021/NĐ-CP ngày 27/8/2021 của Chính phủ quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập; hỗ trợ 100% bảo hiểm y tế cho học sinh là người dân tộc thiểu số. Ngoài ra, các chương trình: “Nâng bước em đến trường”, dự án “Nuôi em” của lực lượng vũ trang; chương trình giáo dục điểm và nhiều chương trình ý nghĩa thiết thực khác đã hỗ trợ, tiếp thêm động lực cho học sinh, giáo viên vùng khó.

Bên cạnh những chuyển biến tích cực, ông có thể chia sẻ những khó khăn trong công tác phát triển giáo dục ở các xã A Lưới hiện nay?

Mặc dù đã được đầu tư lớn xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị, tuy nhiên, điều kiện dạy học vẫn chưa đáp ứng hoàn toàn theo yêu cầu đổi mới giáo dục. Các trường học vẫn còn thiếu nhiều phòng bộ môn, phòng chức năng. Nhiều cơ sở lẻ chưa có đầy đủ các phòng học, phòng chức năng, trang thiết bị theo quy định, chỉ 4/19 cơ sở lẻ có nhân viên bảo vệ.

Tình trạng thừa - thiếu giáo viên cục bộ vẫn đang tồn tại. Chưa tuyển dụng, bố trí đầy đủ giáo viên theo các môn học, theo các Thông tư quy định mới nên một số giáo viên phải dạy quá tiết. Ngoài ra, công tác xã hội hóa giáo dục ở vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn.

Theo ông, với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hiện nay, ông đề xuất gì để các xã phối hợp với nhau thực hiện hiệu quả hơn?

Các trường học theo các cấp học ở các xã A Lưới cần phối hợp với nhau trong công tác sinh hoạt chuyên môn theo cụm trên cơ sở hướng dẫn, giúp đỡ của Sở GD&ĐT và chính quyền địa phương sở tại. Đặc biệt, các địa phương, các trường học cần phối hợp rà soát nhu cầu đội ngũ giáo viên, tham mưu tuyển dụng, bố trí đủ giáo viên theo quy định mới, tránh tình trạng thừa - thiếu cục bộ.

Sở GD&ĐT cũng cần xây dựng cơ chế quyền tự chủ, chịu trách nhiệm cho các xã, các trường để thuận lợi trong thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương trong việc tuyển dụng, thuyên chuyển giáo viên, nhân viên trong phạm vi liên xã để tạo điều kiện cho giáo viên được công tác gần nhà, đảm bảo số lượng cũng như chất lượng đội ngũ.

Công nghệ có thể giúp các trường kết nối, xây dựng một kho tài liệu số chung, bao gồm giáo án, bài giảng điện tử và tài liệu tham khảo. Những trường có phòng thí nghiệm, thư viện hiện đại có thể mở cửa cho học sinh và giáo viên các trường lân cận đến sử dụng. Ngoài ra, các trường có thể cùng sử dụng một nền tảng chung để tổ chức các lớp học trực tuyến, các buổi hội thảo chuyên môn, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí đi lại.

Tin tưởng với chính sách đột phá về giáo dục của Đảng và Nhà nước, vài năm tới, A Lưới sẽ có những ngôi trường đạt chuẩn, hiện đại, đảm bảo đầy đủ phòng học, phòng chức năng, khu sinh hoạt để học sinh có thể học tập, sinh hoạt, vui chơi an toàn.

Xin cảm ơn ông!

Minh Khang (Thực hiện)