Chuyện những người châu Phi bị lừa vào địa ngục nô lệ ở Đông Nam Á

Tháng 12 năm ngoái, Duncan Okindo, một chàng trai 26 tuổi người Kenya, đặt chân xuống sân bay Bangkok với hy vọng bắt đầu công việc mới – nhân viên chăm sóc khách hàng.

Bán gia súc đi mua ác mộng

Anh đã bán đàn gia súc, vay mượn bạn bè và vét sạch tiền tiết kiệm để trả cho công ty môi giới khoản phí lên tới 200.000 shilling Kenya (khoảng 1.550 USD), bởi niềm tin rằng ra nước ngoài sẽ mở ra cơ hội kiếm tiền lo cho gia đình.

Ở quê nhà, anh đã cố gắng tìm việc nhưng thất bại, cuộc sống dồn anh vào ngõ cụt và chuyến đi này giống như chiếc phao cứu sinh. Nhưng chỉ vài ngày sau, hy vọng ấy sụp đổ.

Duncan Okindo kể lại câu chuyện của mình trên truyền hình - Ảnh chụp màn hình

Ngay khi rời sân bay, chiếc xe chở Okindo cùng sáu người Kenya khác thu hết hộ chiếu của họ và khai gian với nhân viên Thái rằng đây chỉ là nhóm khách du lịch.

Họ bị chở đi hàng giờ, sau đó đưa lên thuyền vượt sông trong mệt mỏi và hoang mang. Điểm đến không phải là văn phòng công ty nào, mà là Myanmar. Và đây chính là nơi Okindo thấy mình bị nhốt trong một khu trại kín mít, được bao quanh bằng tường cao và canh giữ bởi lực lượng dân quân vũ trang.

Ba tháng sau đó, anh phải sống trong cơn ác mộng kéo dài. Mỗi ngày, anh bị buộc phải ngồi lì trước màn hình, gửi hàng nghìn tin nhắn từ những tài khoản mạng xã hội giả mạo, đóng vai một nhà đầu tư Mỹ giàu có, tìm cách dụ dỗ các môi giới bất động sản tại Mỹ rơi vào bẫy lừa đảo tiền điện tử.

Nếu không đạt chỉ tiêu, anh sẽ bị đánh, bị nhốt vào phòng lạnh cóng, bỏ đói suốt hai ngày liền. Nhiều người khác còn bị giật điện, bị tra tấn tình dục dưới bàn tay tàn nhẫn của băng nhóm tội phạm người Hoa điều hành khu trại. Okindo nhớ lại: “Đó là địa ngục trần gian. Tôi đã hoàn toàn gục ngã, đến mức đánh mất cả hy vọng.”

Mãi đến tháng 4 vừa rồi, anh mới được trả tự do khỏi trại KK Park ở Myanmar. Câu chuyện của anh không phải cá biệt. Ngày càng nhiều người Kenya, Uganda và Ethiopia bị các đường dây buôn người lừa sang Đông Nam Á, trở thành nô lệ trong những khu trại lừa đảo mạng mọc lên như nấm kể từ sau cuộc đảo chính năm 2021 ở Myanmar.

Sự hỗn loạn chính trị mở đường cho tội phạm hoành hành: dọc biên giới với Thái Lan, số trại đã tăng từ 11 lên 26 chỉ trong bốn năm. Liên Hợp Quốc ước tính ít nhất 120.000 người đang bị giam giữ trong những “công xưởng lừa đảo” này, phần lớn nằm dưới sự kiểm soát của các băng nhóm người Hoa, có sự tiếp tay của lực lượng phiến quân ở Myanmar.

Công tác giải cứu nạn nhân là một hành trình đầy phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp của nhiều chính phủ, lực lượng dân quân và cảnh sát. Thái Lan đã hỗ trợ giải thoát hàng nghìn người, phối hợp cùng các nước Đông Phi và quân đội Myanmar. Nhưng ngay cả khi được thả, nạn nhân vẫn phải chịu cảnh giam giữ tại Thái Lan, chờ chính phủ quê nhà đứng ra nhận và chi trả vé máy bay hồi hương.

Chuyện không của riêng ai

Ngành công nghiệp nô lệ mạng ở Đông Nam Á đã giam giữ hàng trăm nghìn người kể từ năm 2020, bắt họ tham gia những trò “mổ lợn”. Đây là cách gọi tàn nhẫn để chỉ việc xây dựng lòng tin với nạn nhân trước khi lừa đảo họ.

Ban đầu, các băng nhóm chủ yếu dụ dỗ người Trung Quốc, gồm cả đảo Đài Loan, sau đó mở rộng sang Đông Nam Á, Ấn Độ và nay là châu Phi.

Các chuyên gia cho biết chúng ngày càng nhắm tới nạn nhân ở Mỹ và châu Âu, sau khi Trung Quốc mạnh tay bảo vệ công dân. Chính vì thế, chúng cần những lao động thành thạo tiếng Anh và có kỹ năng công nghệ và hàng nghìn người Đông Phi, từ Kenya, Uganda cho đến Ethiopia, đã trở thành miếng mồi.

Chính phủ Kenya cho biết chỉ trong bốn tháng đầu năm nay, 175 công dân nước này đã được hồi hương từ Myanmar, con số cao hơn cả số người được cứu trong hai năm trước cộng lại.

Ethiopia và Uganda cũng đã đón về hàng trăm công dân khác. Tại Kenya, nơi 80% dân số dưới 35 tuổi và tỷ lệ thất nghiệp luôn ở mức cao, chính phủ đã thúc đẩy xuất khẩu lao động như một lối thoát, khiến nhiều thanh niên nuôi giấc mơ ra nước ngoài. Các đường dây buôn người lập tức lợi dụng, đăng quảng cáo việc làm giả mạo trên mạng, nhắn tin, thậm chí tìm đến tận các vùng quê nghèo để chiêu dụ.

Những người châu Phi vỡ mộng chờ ngày về - Ảnh chụp màn hình

Nhưng việc hồi hương chưa bao giờ dễ dàng. Nạn nhân sau khi được đưa sang Thái Lan phải chờ thủ tục pháp lý xác minh. Myalan (tên đã thay đổi), một phụ nữ Kenya từng bị lừa vào trung tâm lừa đảo tình cảm ở Myanmar năm 2022, đã phải sống trong bốn trung tâm giam giữ khác nhau tại Thái Lan suốt một tháng trời để chứng minh mình là nạn nhân buôn người và đủ điều kiện trở về nước.

Myalan nhớ lại: “Tôi đã bị nhốt chỉ để được công nhận là nạn nhân và giành lấy tự do. Nếu không, có lẽ giờ này tôi đã thối rữa ở đó”.

Uganda và Ethiopia không có đại sứ quán ở Thái Lan, càng làm khó cho việc tìm kiếm công dân mắc kẹt. Nhiều người bị bỏ lại ở biên giới Myanmar – Thái Lan, khi kế hoạch hồi hương bị đình trệ. Các băng nhóm tội phạm tận dụng khoảng trống ngoại giao này để gieo rắc tuyệt vọng, nói với nạn nhân rằng “chính phủ của các người chẳng quan tâm đến các người” khiến họ dần từ bỏ hy vọng.

Ngay cả khi nhiều công dân được đưa về nước, các công ty môi giới việc làm giả mạo vẫn hoạt động nhộn nhịp. Nhiều người Kenya khác vẫn đang cân nhắc “đi thử vận may” ở Đông Nam Á. Tháng 5 vừa rồi, Okindo đã kiện công ty môi giới đưa anh sang Myanmar, cáo buộc họ tiếp tay cho tội ác buôn người. Tòa án ở Nairobi đã ra lệnh tạm thời ngừng hoạt động tuyển dụng của họ.

Kể từ khi trở về, Okindo đã trở thành người hoạt động tích cực để cảnh tỉnh cộng đồng. Anh kể lại trải nghiệm của mình trên truyền hình, TikTok và nhiều nền tảng mạng xã hội khác, đồng thời kết nối những nạn nhân mắc kẹt với luật sư, các tổ chức nhân đạo và nhà ngoại giao để họ có cơ hội hồi hương.

Okindo nói: “Mục tiêu của tôi là nâng cao nhận thức về những công ty lừa đảo và công việc giả mạo, đồng thời khuyến khích nạn nhân tìm công lý. Tôi đã thức tỉnh được rất nhiều người. Đôi khi tôi sợ khi phải kể lại, nhưng tôi nghĩ, thà cứu được vài người còn hơn là im lặng”.

Bùi Tú