Chuyển sang kê khai thuế, hộ kinh doanh băn khoăn, ngành thuế tăng tốc hỗ trợ

Nhiều băn khoăn khi chuyển sang cơ chế kê khai

Nhiều hộ kinh doanh tại Hà Nội đã dần hiểu rõ và bày tỏ sự đồng tình về quy định bỏ thuế khoán chuyển sang kê khai, sau khi được cán bộ công chức ngành thuế giải thích và hỗ trợ. Đáng chú ý, một bộ phận hộ kinh doanh quy mô lớn cho biết đang tìm hiểu khả năng chuyển đổi sang doanh nghiệp để phù hợp với mô hình quản lý thuế mới.

Theo Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội, từ ngày 1/1/2026, hộ và cá nhân kinh doanh sẽ không còn áp dụng phương pháp nộp thuế khoán, mà thực hiện kê khai và nộp thuế theo đúng quy định của Luật Quản lý thuế. Triển khai quyết sách này, Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định 3389/QĐ-BTC năm 2025, phê duyệt đề án chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế cho khu vực hộ kinh doanh sau khi xóa bỏ thuế khoán. Theo đó, toàn bộ hộ kinh doanh sẽ chính thức chuyển sang phương thức kê khai và tự chịu trách nhiệm về nghĩa vụ thuế của mình kể từ năm 2026.

Sự thay đổi phương pháp từ khoán sang kê khai theo doanh thu khiến không ít hộ kinh doanh cảm thấy bỡ ngỡ. Nhiều người đặt câu hỏi liệu thủ tục mới có phức tạp hơn trước hay không, hay việc áp dụng hóa đơn điện tử có mã sẽ được triển khai như thế nào. Mặc dù ngành thuế đã tuyên truyền trong nhiều tháng, vẫn còn nhiều hộ kinh doanh chưa nắm rõ bản chất của quy định mới.

Anh Quân, chủ cửa hàng cà phê trên phố Hòa Mã bày tỏ, có một số sản phẩm gia đình nhập vào nhưng không có hóa đơn. Vì thế, không có hóa đơn đầu vào để kê khai chi phí.

Hay như chị Hương, chủ một quán phở tại bến xe Giáp Bát cho biết, thịt bò, bánh phở không có hóa đơn nên không thể kê khai chi phí đầu vào; doanh thu trên 400 triệu đồng/năm, chi phí vận hành và trả lương nhân sự khá cao, nên chị lo lắng việc kê khai theo doanh thu có thể gây thêm áp lực.

Bên cạnh đó, nhiều hộ kinh doanh bày tỏ băn khoăn về số lượng hàng tồn kho từ năm cũ, vốn không có hóa đơn chứng từ. Khi hóa đơn điện tử từ máy tính tiền được áp dụng, số hàng tồn này có được ghi nhận? Cùng với đó, nhiều hộ kinh doanh cũng đặt câu hỏi liệu hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đến dưới 3 tỷ đồng/năm có bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế hay không.

Trong khi đó, nhiều hộ kinh doanh sau khi được cán bộ thuế tư vấn trực tiếp đã nhận thức rõ hơn về lợi ích của việc chuyển đổi. Không ít người có mong muốn nâng cấp mô hình lên doanh nghiệp để tận dụng các chính sách ưu đãi và mở rộng quy mô kinh doanh.

Anh Trần Đức (xã Ngọc Hồi, Hà Nội) chuyên kinh doanh vật liệu xây dựng, máy xúc bày tỏ, anh muốn chuyển sang hình thức doanh nghiệp để được hưởng các ưu đãi về thuế trong thời gian đầu chuyển đổi.

Ngành thuế tăng tốc hỗ trợ – chuyển đổi số tạo nền tảng minh bạch

Trước những băn khoăn từ khu vực kinh doanh cá thể, ngành thuế đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ sâu rộng, đồng hành cùng từng hộ nhằm bảo đảm việc chuyển đổi diễn ra thuận lợi. Ông Vũ Mạnh Cường, Phó Cục trưởng Cục Thuế kiêm Trưởng Thuế TP. Hà Nội, cho biết ngay sau khi nhận được chỉ đạo của Bộ Tài chính và Cục Thuế, đơn vị đã tham mưu cho UBND thành phố Hà Nội thành lập Ban Chỉ đạo chuyên trách về chuyển đổi mô hình quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khi bỏ thuế khoán. Cùng với đó, UBND thành phố Hà Nội cũng ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các sở, ngành và các địa phương phối hợp triển khai.

Trước đó, Thuế TP. Hà Nội đã ký kết quy chế phối hợp với 126 UBND xã, phường để tăng cường kết nối trong công tác quản lý thuế. Trên cơ sở này, cơ quan thuế xây dựng kế hoạch triển khai hỗ trợ cho hộ kinh doanh theo phương châm “6 rõ”: rõ người phụ trách, rõ nhiệm vụ, rõ tiến độ, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm và rõ thẩm quyền. Việc tổ chức thực hiện được triển khai đồng bộ từ cấp thành phố xuống cơ sở.

Đối với hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, một quy định triển khai trong thời gian ngắn, Thuế TP. Hà Nội đã thực hiện theo cách quyết liệt, đồng đều nhưng vẫn có trọng tâm. Cơ quan thuế không chỉ phối hợp các nhà cung cấp giải pháp để tổ chức hội thảo, mà còn cử cán bộ xuống tận các tuyến phố, khu dân cư để hướng dẫn, hỗ trợ quá trình cài đặt và sử dụng. Nhiều chương trình chuyển đổi số đồng loạt được triển khai như “45 ngày đêm chuyển đổi số”, “90 ngày làm sạch dữ liệu”, tạo nền tảng cho “60 ngày cao điểm chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai” đang áp dụng trên toàn địa bàn.

Kết quả là đã có hơn 14.000 hộ kinh doanh sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, trong đó hơn 9.000 hộ không thuộc diện bắt buộc nhưng vẫn tự nguyện đăng ký. Hơn 85% người nộp thuế đã cài đặt và sử dụng ứng dụng eTax Mobile để kê khai, nộp thuế điện tử và truyền dữ liệu cho cơ quan thuế. Đây là những con số thể hiện tinh thần quyết tâm của toàn ngành Thuế và cũng là bước đệm quan trọng cho một mô hình quản lý thuế hiện đại, minh bạch và bình đẳng.

Ông Nguyễn Tiến Minh, Phó trưởng Thuế TP. Hà Nội, khẳng định việc chuyển từ khoán sang kê khai không phải tăng thêm thủ tục hay gây phiền hà, mà là thay đổi cách quản lý. Theo ông, cơ quan thuế tin tưởng để người nộp thuế tự kê khai theo doanh thu thực tế, còn ngành thuế sẽ hỗ trợ, xác minh và bảo đảm tính công bằng bằng dữ liệu điện tử.

Ông Minh cho biết, trong những tuần đầu của chiến dịch 60 ngày hỗ trợ hộ kinh doanh, các đơn vị thuế ở cả ba cấp đã xuống từng khu vực để hướng dẫn tận nơi, áp dụng phương pháp “cầm tay chỉ việc” để người dân yên tâm chuyển đổi. Những vướng mắc của người dân đều được ghi nhận và giải đáp kịp thời.

Khi tính minh bạch và công bằng được đặt làm nền tảng, các hộ kinh doanh sẽ tự tin hợp tác, mở rộng hoạt động và tăng trưởng doanh thu một cách tự nhiên. Việc chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai không chỉ thay đổi phương pháp tính thuế mà còn thúc đẩy chuyển đổi số, hiện đại hóa quản lý thuế và tạo một môi trường kinh doanh tiện lợi, rõ ràng cho người nộp thuế.

Tuấn Linh-Nguyễn Gia/VOV.VN