Chuyển trọng tâm chính sách dân số

Thời gian qua, bên cạnh những thành tựu đã đạt được, công tác dân số vẫn còn nhiều bất cập. Đó là tình trạng mang thai ở trẻ vị thành niên còn cao, tỷ lệ phá thai ở lứa tuổi này cũng đã tăng lên 1%, gấp đôi so với thập niên trước.

Việt Nam còn phải đối mặt với vấn đề lựa chọn giới tính thai nhi - nguyên nhân chính dẫn đến sự mất cân bằng giới tính khi sinh hiện nay. Tốc độ già hóa dân số nhanh với dự báo đến năm 2038, nước ta sẽ bước vào thời kỳ dân số già, gây nên những hệ lụy về thiếu hụt lao động, ảnh hưởng an sinh xã hội…

Để khắc phục những tồn tại nêu trên, ngày 15-8-2025, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long đã ký Quyết định số 1745/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành kế hoạch thực hiện Kết luận số 149-KL/TƯ ngày 10-4-2025 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TƯ Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới. Theo đó, các bộ, ngành, địa phương cần lãnh đạo, chỉ đạo, quán triệt sâu sắc, đầy đủ các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp của Nghị quyết số 21-NQ/TƯ, nhất là quan điểm chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước giàu mạnh và thịnh vượng trong kỷ nguyên mới.

Theo đó, công tác dân số phải chú trọng toàn diện các mặt quy mô, cơ cấu, phân bố, đặc biệt là chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ hữu cơ với các yếu tố kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh và bảo đảm phát triển nhanh, bền vững. Chính vì vậy, thời gian tới, các bộ, ngành, địa phương cần tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức, tăng cường trách nhiệm, đổi mới phương thức lãnh đạo; đổi mới tư duy trong chỉ đạo và thực hiện, xem dân số là yếu tố quan trọng hàng đầu, công tác dân số là nhiệm vụ chiến lược, vừa cấp thiết, vừa lâu dài của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Các địa phương cần quan tâm, chỉ đạo lồng ghép các yếu tố dân số vào chủ trương, chính sách, dự án phát triển kinh tế - xã hội; triển khai đồng bộ nhiều hoạt động nhằm nâng cao nhận thức về sức khỏe sinh sản; chú trọng tổ chức khám và tư vấn sức khỏe trước khi kết hôn cho thanh niên, đẩy lùi nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết để phòng ngừa bệnh di truyền, góp phần nâng cao chất lượng giống nòi.

Đồng thời, địa phương cần tận dụng lợi thế của truyền thông số, truyền thông xã hội với tiêu chí đa dạng về nội dung, phong phú về hình thức, sát với thực tiễn và phù hợp với từng đối tượng, từng vùng, miền để chuyển tải các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và kiến thức về dân số tới từng người dân nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi về dân số và phát triển. Củng cố, phát triển mạng lưới dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, tầm soát, chẩn đoán sớm trước sinh. Phát triển mô hình chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người cao tuổi, triển khai có hiệu quả công tác phòng bệnh, nâng cao sức khỏe bà mẹ, trẻ em và người dân, đẩy mạnh xã hội hóa, đổi mới phương thức cung cấp các dịch vụ dân số.

Bên cạnh đó, địa phương cần nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực, chuẩn hóa đội ngũ cán bộ làm công tác dân số. Mở rộng hợp tác quốc tế về công tác dân số để tranh thủ sự hỗ trợ về tài chính, tri thức, kinh nghiệm, kỹ thuật để thực hiện mục tiêu phát triển bền vững về dân số. Tiếp tục củng cố tổ chức bộ máy làm công tác dân số các cấp bảo đảm thống nhất, liên tục và đồng bộ với quá trình triển khai sắp xếp đơn vị hành chính và chính quyền địa phương 2 cấp.

Đầu tư cho công tác dân số là đầu tư cho phát triển bền vững. Làm tốt công tác dân số sẽ góp phần tạo động lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội và thực hiện thành công các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ.

Hà Trang