Có cách nào giảm thiểu được tình trạng 'mua bán chui' cổ phiếu?

Thời gian gần đây, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) liên tục đưa ra thông báo xử phạt nhiều vụ việc mua bán cổ phiếu nhưng không báo cáo, trong đó hầu hết các trường hợp vi phạm là lãnh đạo doanh nghiệp.

Nhiều lãnh đạo doanh nghiệp bị phạt vì “mua chui” cổ phiếu

Mới đây, UBCKNN công bố loạt quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán (TTCK) đối với 3 người tại CTCP Ngoại thương và Phát triển Đầu tư TPHCM (Fideco, mã: FDC), tất cả đều với lý do là không báo cáo về việc dự kiến giao dịch mua cổ phiếu.

Theo đó, ông Hồ Anh Tuấn - Thành viên Hội đồng quản trị (HĐQT) kiêm Tổng giám đốc Fideco bị phạt 370 triệu đồng và đình chỉ hoạt động giao dịch chứng khoán có thời hạn 4 tháng theo quy định. Một thành viên HĐQT Fideco khác là ông Lê Thái Thành cũng bị phạt 100 triệu đồng và người có liên quan ông Thành là bà Lê Ngân Nhi cũng bị phạt 270 triệu đồng và đình chỉ hoạt động giao dịch chứng khoán có thời hạn 4 tháng theo quy định.

Ảnh minh họa. (Nguồn ảnh: Internet)

UBCKNN cũng thông báo xử phạt 2 doanh nghiệp. CTCP Điện Mặt trời Trung Nam bị phạt 92,5 triệu đồng vì không công bố nhiều tài liệu về tình hình thanh toán lãi, gốc trái phiếu, báo cáo tài chính, báo cáo tình hình sử dụng nguồn vốn từ phát hành trái phiếu bán niên… trong các năm 2021, 2022, 2023. Trong khi đó, CTCP Đầu tư Mavico bị phạt gần 1,19 tỷ đồng. Được biết, Mavico là tổ chức liên quan đến bà Phạm Thị Thắng - người ủy quyền công bố thông tin của Công ty cổ phần Kosy (mã chứng khoán: KOS). Trong các tháng 10,11,12/2022, doanh nghiệp này liên tục mua và bán lượng lớn cổ phiếu nhưng không báo cáo về việc dự kiến thực hiện giao dịch. Bên cạnh đó, Mavico còn bị đình chỉ giao dịch chứng khoán 4,5 tháng theo quy định.

Trước đó, ông Bùi Minh Lực - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc CTCP Tập đoàn Hòa Bình Minh đã mua 35.630 cổ phiếu của Công ty cổ phần CMC (CVT) không báo cáo UBCKNN. Do đó, ông Lực bị phạt 60 triệu đồng. Ông Lực còn bị phạt 32,5 triệu đồng vì không báo cáo khi có thay đổi về tỷ lệ cổ phiếu sở hữu qua các ngưỡng 1% số lượng cổ phiếu có quyền biểu quyết.

Ông Nguyễn Hải Châu - Chủ tịch HĐQT CTCP Chứng khoán Everest (EVS) cũng bị UBCKNN xử phạt vi phạm hành chính với số tiền hơn 75 triệu đồng và cấm giao dịch 2 tháng do mua "chui" cổ phiếu EVS.

Cần xử phạt mạnh để tăng tính răn đe

Việc giao dịch cổ phiếu của các cổ đông lớn, thành viên ban lãnh đạo công ty hoặc người có liên quan nhưng không báo cáo hay báo cáo chậm theo quy định là hành động có tính toán, có tổ chức, không thể nói là sơ suất vì đây đều là những vị trí phải hiểu rõ nhất vấn đề này trước khi tham gia mua bán cổ phiếu.

Ông Huỳnh Anh Tuấn - Tổng giám đốc Chứng khoán Đông Á cho hay, việc lãnh đạo của một doanh nghiệp nào đó "bán chui" cổ phiếu sẽ làm cho nhà đầu tư nhỏ lẻ bị mất niềm tin, trở thành "một con sâu làm rầu nồi canh" trên thị trường, trong khi nhiều lãnh đạo của các doanh nghiệp niêm yết khác vẫn đang nỗ lực hết mình.

Không ít ý kiến khác cho rằng việc này còn ảnh hưởng đến tính minh bạch của doanh nghiệp nói riêng và thị trường. TTCK Việt Nam đang trông chờ được nâng hạng từ cận biên lên mới nổi và tính minh bạch là một yếu tố vô cùng quan trọng.

Chính vì thế, để không làm mất lòng tin của nhà đầu tư thì cần phải xử phạt thật nghiêm. Thậm chí, nếu xác định có lợi nhuận từ giao dịch thì ngoài xử phạt còn phải buộc nộp lại số lợi có được.

Theo Luật sư Trương Thanh Đức, để tăng tính răn đe, cần áp mức phạt gấp 10 lần khoản thu trái pháp luật cho cả hành vi bán chui.

Ông Đức cho rằng việc xử phạt cần đánh mạnh vào giá trị giao dịch hay lợi ích thu được từ hành vi vi phạm. Phạt phải nặng hơn số tiền thu lợi được từ vi phạm.

Theo ông Đức, hiện quy định mức phạt gấp 10 lần khoản thu trái pháp luật đối với tổ chức và 5 lần khoản thu trái pháp luật đối với cá nhân được áp dụng cho hành vi thao túng chứng khoán và sử dụng thông tin nội bộ để mua bán.Vì vậy, chuyên gia này đề xuất để tăng tính răn đe cần áp mức phạt này cho cả hành vi bán chui.

Các chuyên gia cho biết, mặc dù cổ phiếu đầu cơ có thể mang lại lợi nhuận nhanh, tuy nhiên cũng có khả năng khiến nhà đầu tư tán gia bại sản vì yếu tố rủi ro cao, tăng giá vì được "bơm thổi" chứ không phải vì nền tảng tài chính tốt. Chính vì vậy, trên thị trường chứng khoán để tồn tại và kiếm lời lâu dài thì nhà đầu tư cần lọc ra những doanh nghiệp có sức khỏe tài chính tốt, người quản lý uy tín, doanh nghiệp công bố thông tin minh bạch. Phải thật cẩn trọng trước những doanh nghiệp từng dính vi phạm, tránh bị dẫn dụ bởi những thông tin thất thiệt.

Bích Ngọc