CƠ CẤU THU CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC NĂM 2023 CHO THẤY TÌNH HÌNH KINH TẾ VẪN CÒN NHỮNG KHÓ KHĂN

Ước hoàn thành dự toán thu NSNN năm 2023 nhưng vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro

Về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2023, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh nêu rõ mặc dù nền kinh tế nước ta đối mặt với nhiều khó khăn thách thức nhưng với nỗ lực, quyết tâm của Chính phủ, việc điều hành ngân sách đạt nhiều kết quả khả quan.

Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường

Đánh giá cao kết quả đạt được, song, Ủy ban Tài chính, Ngân sách cũng đề nghị quan tâm, tập trung xem xét kỹ hơn một số vấn đề. Cụ thể, tình hình thu NSNN ước hoàn thành dự toán nhưng thực chất vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro khi thu nội địa giảm so với dự toán. Điều này cho thấy tình hình kinh tế còn khó khăn được phản ánh qua cơ cấu thu NSNN. Mặt khác, thu NSNN chịu nhiều ảnh hưởng từ các chính sách miễn, giảm thuế phí nhưng báo cáo của Chính phủ chưa có đánh giá định lượng, hiệu quả của các chính sách này đối với nền kinh tế.

Ủy ban Tài chính, Ngân sách nhận thấy, thu ngân sách trung ương (NSTW) dự kiến hụt thu, điều này ảnh hưởng đến vai trò chủ đạo của NSTW, đặc biệt là việc cân đối nguồn lực cho việc thực hiện mục tiêu phát triển liên kết vùng theo nghị quyết của Đảng. Cùng với đó, thu ngân sách địa phương có sự không đồng đều giữa các địa phương, nhiều địa phương ước không đạt dự toán, do đó, các địa phương cần phấn đấu tăng thu hoàn thành dự toán.

Một số ý kiến quan ngại trong việc thực hiện hoàn thuế giá trị gia tăng, một số trường hợp vướng mắc gây bức xúc cho doanh nghiệp, người nộp thuế, cần sớm có giải pháp khắc phục để bảo đảm quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp đồng thời không để xảy ra tình trạng lợi dụng gây thất thoát NSNN. Tình hình cổ phần hóa, thoái vốn tại doanh nghiệp nhà nước chưa sự chuyển biến tích cực, cần có giải pháp đẩy nhanh tiến độ.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh trình bày báo cáo

Về chi NSNN, Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng dự kiến thực hiện chi NSNN thể hiện được nỗ lực của Chính phủ nhưng vẫn cần lưu ý một số vấn đề như: Về phân bổ giao dự toán chi đầu tư phát triển, báo cáo của Chính phủ chưa làm rõ nguyên nhân chưa giao hết kế hoạch vốn đã được quyết định. Tiến độ giải ngân chi đầu tư phát triển trong 8 tháng đầu năm đã có những cải tiến tích cực cao hơn so với cùng kì của năm 2022 nhưng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu, cần tiếp tục có giải pháp cụ thể, quyết liệt, gắn với trách nhiệm của người đứng đầu trong thực hiện cam kết tiến độ giải ngân; nâng cao trách nhiệm, tính chủ động của các Bộ, ngành, địa phương trong công tác chuẩn bị đầu tư; chủ động tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện để đẩy nhanh tiến độ giải ngân trong những tháng cuối năm. Tại một số địa phương vẫn còn tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản, chưa thu hồi hết vốn ứng trước. Về chi thường xuyên, Ủy ban Tài chính, Ngân sách nhận thấy đối với nguồn chi thường xuyên đã được phân bổ cơ bản đảm bảo các nhiệm vụ chi an sinh xã hội, đảm bảo nguồn để thực hiện tăng lương tối thiểu cho các đối tượng hưởng lương từ NSNN, tăng lương hưu, trợ cấp cho các đối tượng từ 01/7/2023. Về chương trình mục tiêu quốc gia, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, qua giám sát cho thấy việc giải ngân nguồn vốn ở nhiều địa phương còn chậm, cần giải pháp tháo gỡ tổng thể để đẩy mạnh triển khai.

Tích cực trong dự toán NSNN năm 2024

Về dự toán NSNN năm 2024, Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng phương án dự toán thu NSNN năm 2024 tăng khoảng 5% so với số ước thực hiện năm 2023 là khá tích cực trong bối cảnh dự kiến tăng trưởng kinh tế khoảng 6% - 6,5%, lạm phát khoảng 4% - 4,5%. Tuy nhiên thu NSNN vẫn chứa yếu tố rủi ro, thiếu bền vững khi thu từ đất có mức tăng lớn.

Về dự toán chi, Ủy ban Tài chính, Ngân sách lưu ý cần đánh giá tổng thể về chính sách cải cách tiền lương và cân đối nguồn lực 2024-2026, dự báo đến 2030 để bảo đảm tính khả thi, ổn định, lâu dài theo lộ trình của Nghị quyết 27-NQ/TW; cần thực hiện các giải pháp đồng bộ để tăng thu ngân sách bền vững, tránh bị động trong bố trí nguồn lực; đề nghị cần có chính sách tài khóa, tiền tệ linh hoạt, có chính sách động viên bổ sung nguồn thu trong giai đoạn tiếp theo; cải cách tiền lương thực hiện đồng bộ điều chỉnh mức lương cơ sở cùng với đổi mới, sắp xếp lại bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, tinh giản biên chế gắn với vị trí việc làm. Ủy ban Tài chính, Ngân sách cũng tán thành với phương án cân đối, bội chi NSNN năm 2024 như phương án Chính phủ trình.

Về phương án phân bổ NSTW năm 2024, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách lưu ý cần bảo đảm nguyên tắc phân bổ NSTW phải bám sát các nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ tại các nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư công; đẩy nhanh tiến độ giao vốn, bố trí vốn cho các dự án đủ thủ tục đầu tư; bố trí trả nợ gốc và lãi đầy đủ, đúng hạn; xử lý dứt điểm nợ đọng xây dựng cơ bản; bảo đảm thực hiện chính sách an sinh xã hội; dành nguồn dự phòng để chủ động xử lý các tình huống cấp bách; bảo đảm công khai, minh bạch, tiết kiệm cùng với tăng cường phòng, chống tham nhũng.

Quyết liệt hơn trong điều hành thu, chi NSNN

Về kế hoạch tài chính NSNN 3 năm 2024-2026, Ủy ban Tài chính, Ngân sách nhận thấy việc lập kế hoạch đã bám sát mục tiêu Đại hội Đảng, Nghị quyết của Quốc hội, phù hợp với chiến lược phát triển ngành, lĩnh vực, đảm bảo các nhiệm vụ trọng tâm; đồng thời đề nghị có giải pháp quyết liệt hơn trong điều hành thu, chi NSNN, phấn đấu tăng thu, hoàn thành các chỉ tiêu theo nghị quyết của Quốc hội.

Về bổ sung dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước năm 2023 cho các bộ, cơ quan ở trung ương, địa phương, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết để bảo đảm chặt chẽ, đúng quy định, đề nghị trên cơ sở tổng mức chi được Quốc hội quyết định, giao Chính phủ rà soát, phân bổ chi tiết từng nhiệm vụ chi cụ thể cho từng bộ, cơ quan trung ương, địa phương; chịu trách nhiệm về tính chính xác của số liệu, sự cần thiết, tính đầy đủ, hợp lệ, tuân thủ tiêu chuẩn, định mức, chế độ chi và các điều kiện bổ sung, giao dự toán và giải ngân theo quy định của Luật NSNN và các quy định pháp luật có liên quan. Đối với số vốn còn lại chưa phân bổ, đề nghị Chính phủ chỉ đạo khẩn trương rà soát, báo cáo Quốc hội hoặc Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định theo quy định tại Nghị quyết số 70/2022/QH15. Quá thời hạn theo quy định của pháp luật, đề nghị hủy dự toán theo quy định.

Về một số vấn đề Chính phủ xin ý kiến, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh nêu rõ, về điều hành NSNN năm 2023 đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan tiếp tục quyết liệt trong điều hành thu, đẩy nhanh tiến độ thu hồi, xử lý nợ đọng, phấn đấu thu nộp ngân sách cao hơn, tránh tình trạng gian lận thuế, trốn thuế; quản lý thu thuế cần chặt chẽ đối với các hoạt động kinh doanh trên nền tảng số, thương mại điện tử hay kinh doanh xuyên biên giới…

Đối với những nội dung trình Quốc hội giao Chính phủ rà soát thực hiện trong năm như về quản lý đối với số thu từ hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng số là nội dung đã được Quốc hội quy định tại khoản 9 Điều 2 Nghị quyết 69/2022/QH15 về dự toán NSNN năm 2023, đề nghị triển khai thực hiện theo đúng nghị quyết.

Theo chương trình Kỳ họp thứ 6, các nội dung này sẽ được Quốc hội sẽ thảo luận tại tổ vào sáng 24/10 và thảo luận toàn thể hội trường vào sáng 02/11. Do đó, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh đề nghị các đại biểu Quốc hội quan tâm thảo luận về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2023, dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2024, dự kiến thực hiện cải cách tiền lương; các nguyên tắc, cơ cấu, phương án phân bổ chi thường xuyên, chi đầu tư NSTW, một số kiến nghị của Chính phủ và đánh giá việc xây dựng Kế hoạch tài chính – ngân sách nhà nước 03 năm 2024 – 2026./.

Bảo Yến