Cô đỡ thôn, bản - nhân tố quan trọng trong chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em vùng cao
Vai trò của cô đỡ thôn, bản đã được ngành y tế cũng như cộng đồng địa phương ghi nhận. Họ đã trở thành 'điểm tựa', góp phần cứu sống hàng nghìn bà mẹ và trẻ sơ sinh vùng cao.
Kịp thời cứu sống nhiều trường hợp "ngàn cân treo sợi tóc"
Đêm 31/5/2024, chị Hờ Thị Nhứ - cô đỡ bản Pú Nhu Háng Sung (Mù Cang Chải, Yên Bái cũ, nay là tỉnh Lào Cai) nhận được cuộc điện thoại của chị Hàng Thị Xe (người cùng bản, đang mang thai) cho biết thấy hơi tức bụng, khó chịu.
Với kinh nghiệm của mình, cô đỡ Nhứ cho rằng đây là dấu hiệu của chuyển dạ nên khuyên sản phụ đến trạm y tế xã. Tuy nhiên, gia đình sản phụ cho rằng, 2 lần sinh trước chị Xe sinh con tại nhà đều ổn nên lần này cũng sinh tại nhà, không đi đâu.
Do đó, rạng sáng, cô đỡ Nhứ đã có mặt tại nhà để giúp sản phụ sinh con tự nhiên. Tuy nhiên, sau khi vệ sinh và cuốn tã cho trẻ, cô đỡ Nhứ phát hiện sản phụ bị chảy máu nhiều.
Cô đỡ thôn, bản chăm sóc cho trẻ sơ sinh tại nhà. Ảnh: Minh Quyết.
Vì trước đó đã tham dự rất nhiều khóa tập huấn về việc xử trí các tình huống khẩn cấp khi sinh nở do tuyến tỉnh tổ chức nên cô đỡ Nhứ đã áp dụng theo hướng dẫn đã học và may mắn giúp sản phụ cầm máu thành công, vượt qua được lằn ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết.
Dù đã khuyên gia đình đưa sản phụ tới bệnh viện để kiểm tra, theo dõi tiếp nhưng gia đình vẫn kiên quyết giữ sản phụ ở lại nhà nên cô đỡ Nhứ lại phải túc trực hỗ trợ sản phụ tới khi ổn định hoàn toàn.
Đây chỉ là một trong những ca cô đỡ Nhứ cũng như các cô đỡ khác hỗ trợ và giúp các sản phụ vượt qua những giây phút sinh tử, cứu được cả mẹ và con để sinh ra những đứa con khỏe mạnh.
Cũng như cô đỡ Nhứ, gần 14 năm gắn bó với công việc cô đỡ thôn, bản ở xã vùng cao Lũng Cú (Đồng Văn, Hà Giang cũ, nay là tỉnh Tuyên Quang), chị Vừ Thị Mỷ luôn miệt mài với công việc bằng cả kiến thức được học cũng như tình cảm, trách nhiệm với đồng bào mình trong vai trò của một cô đỡ thôn, bản.
Không kể ngày hay đêm, dù trong hoàn cảnh nào khi các sản phụ cần, chị Mỷ đều có mặt. Bên cạnh việc hỗ trợ chăm sóc thai nhi, vận động các bà mẹ mang thai và đang nuôi con nhỏ đi tiêm chủng, chị Mỷ còn trực tiếp tuyên truyền giúp người dân bỏ dần các hủ tục, tiếp cận với điều kiện chăm sóc sức khỏe cho người mẹ và trẻ trong cả quá trình mang thai và sinh đẻ.
Theo lời cô đỡ này, trước đây, hầu hết chị em phụ nữ ở đây đều sinh đẻ ngay tại nhà, mời thầy mo, thầy cúng làm lễ; sinh đẻ tự nhiên. Vì vậy, những rủi ro trong quá trình sinh nở là không thể tránh được.
Tuy nhiên, từ hơn 10 năm nay, khi chương trình cô đỡ thôn, bản có mặt tại Lũng Cú, các ca sinh đẻ tại nhà đều được tư vấn, khám thai và chăm sóc tốt, do đó, hạn chế được rất nhiều rủi ro cho các sản phụ và trẻ sơ sinh.
Nhân tố quan trọng giúp giảm tỷ lệ tử vong mẹ và bé sau sinh ở vùng cao
Theo các chuyên gia, cô đỡ thôn, bản là những người sinh sống tại cộng đồng dân tộc thiểu số, sử dụng ngôn ngữ của dân tộc mình để truyền đạt cho người dân tại thôn bản những thông tin quan trọng về chăm sóc sức khỏe, đồng thời cung cấp dịch vụ làm mẹ an toàn ngay tại thôn, bản.
Kể từ khi những cô đỡ thôn, bản đầu tiên được đào tạo cách đây hơn 30 năm, cho đến nay, các cô đỡ trên cả nước đang ngày đêm vượt mọi khó khăn, gian khổ, đến từng hộ gia đình tuyên truyền vận động người dân xóa bỏ các phong tục tập quán lạc hậu; tích cực tham gia quản lý thai, tư vấn giáo dục sức khỏe, vận động sản phụ đi khám thai và sinh con tại trạm y tế xã…
Vai trò của cô đỡ thôn, bản đã được ngành y tế cũng như cộng đồng địa phương ghi nhận. Họ đã trở thành "điểm tựa", góp phần cứu sống hàng nghìn bà mẹ, trẻ sơ sinh vùng cao, đặc biệt ở những nơi mà xe cấp cứu không thể tới kịp, hay trạm y tế xã vẫn còn cách xa hàng chục cây số đường rừng.
