Cô gái Tày đưa khách Tây về bản nghèo Yên Bái cuốc đất, làm ruộng

Gần 10 năm trước, Lâm Thượng vẫn là địa điểm xa lạ trên bản đồ du lịch Tây Bắc. Khi nhắc tới Yên Bái, du khách chỉ nhớ tới Mù Cang Chải, "sống lưng khủng long" Tà Xùa, đèo Khau Phạ hay Thác Bà.

"Ngày đó, dẫn những đoàn khách nước ngoài đi tham quan từ Bắc vào Nam, tôi cứ đau đáu, sao bản làng mình đẹp thế, núi rừng xanh mướt, suối thác trong veo, những nếp nhà Tày truyền thống mộc mạc, con người dễ mến mà không ai tới khám phá", Xới (SN 1992) kể.

Xới ôm giấc mơ, tới một ngày có thể đưa du khách về bản mình. Buổi sáng thức dậy, mở cánh cửa căn nhà sàn, du khách sẽ thấy mây sà xuống bản, khói bếp quẩn quanh những mái cọ.

Họ có thể thong dong đạp xe hay đi bộ giữa những cánh đồng, thỏa thích hít hà không khí trong lành rồi tham gia leo núi, xuyên rừng, đi làm vườn, cấy lúa với bà con, học hát dân ca, hát Then, chơi đàn Tính…

"Gần 10 năm qua, tôi vẫn cố gắng biến ước mơ thành hiện thực”, Xới tâm sự. Và đúng như thế, thung lũng Lâm Thượng bây giờ đã thu hút nhiều du khách quốc tế tới thăm, trải nghiệm cuộc sống cùng bà con người Tày.

Tháng 9 đến tháng 12, tháng 2 đến tháng 4 hàng năm, nông trại nghỉ dưỡng của gia đình Xới kín 60-70% phòng.

Từ một căn nhà sàn tập thể đơn sơ, giờ Xới đã hoàn thành 5 căn dạng bungalow, 4 phòng riêng, đón được khoảng 50 khách/đêm. Tại bản vùng cao này đã có thêm những homestay mới.

Nông trại của gia đình Xới ngày càng xinh đẹp

Cô gái Tày khát khao học đại học

"Người truyền cảm hứng học tập đầu tiên cho tôi chính là ông nội”, Xới kể. Ông nội cô là con trai của quan lang cai quản vùng này, từng học tới tú tài, nói tiếng Pháp rất giỏi.

Từ cấp 1, cô gái người Tày đã học hành chăm chỉ. Lên cấp 3, trường huyện cách nhà 8km, đường đất gập ghềnh, Xới cũng đi học đều đặn.

Trong các môn học, Xới thích nhất là tiếng Anh, dù không có điều kiện tiếp xúc với máy tính hay internet. Bản làng cô khi ấy cũng chưa có khách du lịch để luyện tập giao tiếp ngoại ngữ.

Yêu thích học ngoại ngữ, Xới cũng xác định rõ ước mơ của bản thân là làm hướng dẫn viên du lịch. Cô gái Tày quyết tâm ôn luyện và thi đỗ vào Khoa Du lịch của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn.

"Bố mẹ ủng hộ tôi về Hà Nội học đại học, theo đuổi ước mơ nhưng đây là khó khăn với cả gia đình. Chi phí sinh hoạt ở thành phố tốn kém, trong khi nguồn thu duy nhất của gia đình là từ trồng lúa”, Xới kể.

"Tôi cố gắng học tập chăm chỉ, tìm kiếm cơ hội thực tập ở các công ty để rèn luyện kỹ năng ngoại ngữ, phục vụ du khách, dẫn tour du lịch, điều hành tour, quảng bá điểm đến…", Xới kể thêm.

Sau khi ra trường, Xới làm việc cho một công ty du lịch chuyên thị trường inbound (đưa khách quốc tế đến Việt Nam).

Trong hành trình đưa du khách khám phá từ Bắc vào Nam, Xới nhận thấy tiềm năng phát triển của du lịch tự túc, du lịch trải nghiệm. Từ đó, cô ấp ủ ý tưởng làm du lịch tại quê nhà.

Xới đón du khách về farmstay của gia đình

"Kiếm tiền ở miền xuôi nuôi miền ngược"

Năm 2017, bằng số tiền tích lũy 50 triệu đồng từ công việc hướng dẫn viên du lịch, Xới thuyết phục bố mẹ sửa ngôi nhà Tày truyền thống của gia đình ở bản Tông Pình Cại (sát bản Tông Pắng) để làm một nhà sàn tập thể đón khách.

Xác định thời gian đầu chưa có nhiều khách, Xới vẫn đi làm hướng dẫn viên du lịch, kiếm tiền để từng bước cải tạo, xây dựng farmstay gia đình.

Tháng 12/2017, vị khách đầu tiên tới farmstay nhà Xới. Năm tiếp theo, farmstay vẫn chưa đón được bao nhiêu khách, không đem lại lợi nhuận nhưng Xới không nản lòng.

Xới học thêm về marketing, truyền thông, kiến trúc, quản lý, vận hành farmstay… Cô xây dựng website về Lâm Thượng, những trải nghiệm thú vị, cảm nhận từ du khách…, giới thiệu trên các hội nhóm du lịch.

Suốt thời gian này, Xới vẫn đi đi về về giữa Hà Nội và Yên Bái. Đưa khách đi thăm thú, tới đâu, Xới cũng tranh thủ học cách người dân làm du lịch để tích lũy kinh nghiệm, áp dụng phù hợp vào farmstay gia đình.

Cô cũng tích cực tham gia các lớp tập huấn của địa phương, các câu lạc bộ, cộng đồng làm farmstay tại Việt Nam.

Xới đi nhiều địa phương trong nước và cả các quốc gia khác để học hỏi cách phát triển du lịch

"Dịch Covid-19 bùng phát, kinh doanh du lịch trở nên khó khăn. Nhưng thời gian này, tôi vẫn kiên trì giới thiệu hình ảnh bản làng lên mạng xã hội, website, cùng bố mẹ, các em cải tạo nhà, vườn cây, ao cá", Xới kể.

Nông trại của gia đình Xới

Việc truyền thông dần dần có hiệu quả, đến năm 2021, farmstay bắt đầu đón lượng khách đều hơn. Tháng đông, cả nhà đón khoảng 40-50 khách, vắng thì 20 khách - nhưng có khách ở lại một tuần.

Cả nhà dần có thêm nguồn thu ổn định. Bố mẹ và vợ chồng em trai Xới cũng học tiếng Anh hoặc sử dụng điện thoại thông minh để giao tiếp với du khách. Mỗi người 1 việc, người đón khách, người nấu ăn, dọn phòng.

Đầu năm 2025, Xới quyết định về hẳn bản để tập trung phát triển các dịch vụ trải nghiệm.

Những vị khách ăn cơm tối thân mật, ấm cúng cùng gia đình Xới

Khách Tây về bản cuốc đất trồng rau

Ngôi nhà của Xới nằm gần trường tiểu học, luôn ríu rít tiếng trẻ em nô đùa, trước mặt là đồng lúa mênh mông, sau lưng là ao cá, dòng suối.

Du khách tới đây được “chữa lành” bằng chính cuộc sống của người bản địa: Sáng cuốc đất trồng rau, trưa thổi lửa nấu cơm, chiều ra đồng làm ruộng, cấy lúa, phơi măng, tối cùng gia chủ học hát dân ca,...

Từ nhà sàn, du khách có thể nhìn thấy sương giăng, nghe nước suối chảy róc rách

Lịch trình khám phá thiên nhiên và văn hóa địa phương được Xới kết hợp hài hòa, thay đổi linh hoạt theo sở thích của từng vị khách.

Từ bản Tông Pắng hay bản Tông Pình Cại, du khách đạp xe hoặc trekking quãng đường ngắn là tới bờ suối Khuối Luông, thác Nặm Chắn.

Ở đây họ có thể đắm mình trong làn nước trong xanh mát lạnh, thả chân để cá massage. Với người mê trekking thì Xới giới thiệu khách tới hang Khai Trung, Thẳm Dường, hay đỉnh Lung Trạng, núi Khau Chảu...

Bữa trưa và tối, gia đình Xới nấu những món đặc sản truyền thống để phục vụ du khách như xôi tím, vịt bầu, gà bản nướng, măng mai, rêu suối… Thực phẩm chủ yếu do gia đình hoặc hàng xóm nuôi trồng.

Tour trải nghiệm khám phá thung lũng Lâm Thượng của Xới hấp dẫn du khách quốc tế

“2-3 năm nay, farmstay đã đem lại thu nhập cho gia đình. Mỗi năm, tôi trích một phần doanh thu để cùng bà con trồng thêm cây xanh quanh bản hay tặng sách vở cho trẻ em đến trường.

Đó là cách tôi cảm ơn thiên nhiên đất trời, bà con bản làng đã giúp tôi có cơ hội phát triển kinh tế, thực hiện ước mơ”, cô gái Tày tâm sự.

Linh Trang