Cô giáo vùng cao tiên phong ứng dụng công nghệ vào đổi mới dạy học

Trường PTDTBT THCS Tri Lễ (Lạng Sơn) tham gia hoạt động giáo dục stem. Ảnh LA.

Tình yêu học trò là động lực lớn nhất để ở lại

Cô Hoàng Hương Lan đã có gần 5 năm gắn bó với Trường PTDTBT THCS Tri Lễ (Lạng Sơn) và học trò vùng cao. Đứng lớp giảng dạy hai bộ môn Ngữ văn và Địa lí, cô không chỉ mang đến cho học trò con chữ mà còn truyền cảm hứng học tập bằng những phương pháp mới mẻ.

Đặc biệt, cô việc mạnh dạn ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) trong giảng dạy, điều vốn còn khá lạ lẫm ở những ngôi trường miền núi xa xôi.

Đến với nghề giáo từ một cơ duyên giản dị, cô sinh ra trong một gia đình dân tộc thiểu số, điều kiện kinh tế còn khó khăn, cô lựa chọn học ngành sư phạm một phần vì được miễn học phí, phần khác vì từ nhỏ đã ấp ủ ước mơ trở thành cô giáo.

Nghề giáo là một nghề cao quý, niềm tin giản dị ấy theo cô suốt những năm tháng học tập. Sau khi ra trường, cô thi tuyển và chính thức về công tác tại xã Tri Lễ, một vùng đất xa trung tâm, đường sá cách trở, mưa lũ thường xuyên gây ngập và sạt lở.

Quãng đường dài và hiểm trở mỗi ngày đến trường nhiều khi khiến cô nghĩ đến việc xin chuyển về gần nhà. Nhưng chính tình cảm của học trò đã níu chân cô ở lại. Ở nơi mà điều kiện vật chất còn thiếu thốn, nhiều em phải vượt suối, băng rừng đến lớp, cô lại tìm thấy trong ánh mắt học trò niềm ham học và nghị lực đáng quý.

“Có những em hoàn cảnh rất khó khăn nhưng vẫn có ước mơ, có hoài bão, khiến mình cảm thấy thương và muốn được cống hiến nhiều hơn”, cô chia sẻ.

Dạy học ở miền núi, khó khăn không chỉ ở chuyện đi lại, hạn chế về mạng Internet và cơ sở vật chất cũng là rào cản khiến việc đổi mới phương pháp dạy học bằng công nghệ gặp nhiều trở ngại. Tuy vậy, với tinh thần cầu thị và sáng tạo, cô Lan luôn tìm cách thích ứng.

Cô Hoàng Hương Lan giáo viên Trường PTDTBT THCS Tri Lễ (Lạng Sơn). Ảnh NVCC.

Cô kể, từ năm 2022 khi ChatGPT lần đầu tiên được giới thiệu trên thế giới, cô đã chủ động tìm hiểu và mua tài khoản từ nước ngoài để thử nghiệm.

Khi đó, ở Việt Nam hầu như chưa ai biết đến công cụ này, nhưng cô đã mạnh dạn ứng dụng nó trong bài giảng “Tìm kiếm thông tin trên Internet”. Buổi học đầu tiên ấy không chỉ khiến học sinh thích thú mà còn mở ra cho cô hướng đi mới trong đổi mới giáo dục.

Từ đó đến nay mỗi bài dạy, cô đều cân nhắc lựa chọn những phần mềm phù hợp, hướng đến việc tạo hứng thú cho học sinh, để học sinh vừa học vừa chơi, vừa tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên nhất.

Dù đôi khi đường truyền mạng vẫn chập chờn, học sinh còn e dè, cô vẫn kiên trì với hành trình đổi mới của mình, tin rằng “chỉ khi người thầy không ngừng học, trò mới có thể tiến xa hơn”.

Cô trò cùng học cách “trò chuyện” với AI

Với cô Lan, một bài giảng hay luôn bắt đầu từ ý tưởng sáng tạo. Trước khi soạn bài, cô thường tìm kiếm và tham khảo nội dung qua các công cụ AI như Gemini để gợi mở ý tưởng, rồi từ đó chọn lọc, thiết kế bài dạy phù hợp. Khi đã có khung bài giảng, cô tiếp tục kết hợp linh hoạt nhiều phần mềm khác nhau để tạo thành sản phẩm số hoàn chỉnh.

“Một bài dạy thường cần đến 7 hoặc lên tới 8 công cụ hỗ trợ, từ thiết kế hình ảnh, dựng video cho đến tạo trò chơi tương tác”, cô Lan chia sẻ, nhờ vậy, những tiết học của cô luôn mang lại cảm giác mới mẻ, khơi gợi hứng thú cho học sinh.

Dù công tác ở một vùng còn nhiều khó khăn, song học sinh của cô lại khá nhanh nhạy với công nghệ. Các em lớp 7, 8, 9 đã có điện thoại riêng và được cô hướng dẫn cách sử dụng những phần mềm học tập như CapCut, PowerPoint, Gamma… để chuẩn bị video hoặc sản phẩm trong các tiết học dự án.

Trong lớp, cô thường trực tiếp giới thiệu các công cụ AI phù hợp với từng nội dung bài học, đồng thời phối hợp với giáo viên Tin học để giúp học sinh nắm bắt kỹ năng số cơ bản. Nhờ đó, nhiều học sinh đã có thể tự tìm hiểu, cắt ghép video, lồng tiếng bằng AI khá thành thạo, thậm chí tham gia các cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên bằng sản phẩm do chính mình làm ra.

Theo cô Lan, lợi ích lớn nhất của việc ứng dụng AI trong giáo dục không chỉ nằm ở việc hỗ trợ giáo viên mà còn giúp học sinh chủ động, hứng thú hơn trong học tập. Nhờ sự hỗ trợ của công nghệ, giáo viên có thể giảm tải thời gian soạn giáo án, tạo ra những trò chơi tương tác, câu hỏi trắc nghiệm sinh động, giúp học sinh không còn thụ động như trước. Và ngược lại, học sinh cũng được tương tác hai chiều, tăng hứng thú khi tiếp thu bài giảng.

Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, cô cũng nhận thấy mặt trái của việc lạm dụng AI, nhất là khi học sinh dùng công cụ này để làm bài thay vì tự học. Để khắc phục, cô lựa chọn cách đánh giá linh hoạt, sau khi học sinh nộp bài, cô thường đặt thêm những câu hỏi nhỏ nằm ngoài nội dung các em chuẩn bị sẵn.

Nếu trả lời được, nghĩa là các em thật sự hiểu bài; còn nếu lúng túng, cô sẽ nhẹ nhàng chỉ ra để giúp các em nhận ra rằng học bằng AI chỉ hiệu quả khi biết cách kết hợp với tư duy và kiến thức của chính mình.

Đức Duy - Phạm Hiệu