Cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp:'Đòn bẩy' tăng năng suất cây trồng

Việc này góp phần tăng năng suất, giảm chi phí đầu vào, tiết kiệm giống, thuốc bảo vệ thực vật, giảm tổn thất sau thu hoạch, bảo đảm thời vụ, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân.

Sử dụng máy gặt đập liên hoàn thu hoạch lúa tại xã Thạch Thất. Ảnh: Quang Thái

Giảm chi phí, chủ động được thời vụ

Ông Vũ Văn Đình (ở xã Phú Xuyên) cho biết, để sản xuất lúa vụ xuân, vụ mùa năm 2025, gia đình ông thực hiện các biện pháp cơ giới hóa, trong đó có gieo mạ khay cấy bằng máy. Việc này có thể giúp các hộ nông dân chủ động khắc phục được ảnh hưởng do thời tiết, nhất là với vụ xuân, khi gặp rét đậm, rét hại kéo dài. Đặc biệt, mạ khay được cấy bằng máy không chỉ thuận tiện cho nông dân trong việc chăm sóc cây lúa bảo đảm sinh trưởng tốt, đồng ruộng thông thoáng ít bị sâu bệnh hại, mà còn rút ngắn thời gian sinh trưởng của cây lúa, góp phần tăng năng suất, giải phóng sức lao động cho người dân.

Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hà Nội (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) Đoàn Đức Dân thông tin, vụ xuân 2025, Trung tâm phối hợp với các địa phương tiếp tục hỗ trợ nông dân đưa cơ giới hóa vào sản xuất nông nghiệp, nhất là cấy máy. Sau 2 năm thực hiện, Nghị quyết số 08/2023/NQ-HĐND ngày 4-7-2023 của HĐND thành phố Hà Nội, quy định một số chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp thành phố Hà Nội, chính sách khuyến khích đưa cơ giới hóa sản xuất mạ khay, cấy máy đã được khẳng định là một bước tiến trong chuyển giao tiến bộ kỹ thuật mới vào sản xuất nông nghiệp. Hướng đi này giúp người dân thay đổi tập quán sản xuất lúa nhỏ lẻ, giải phóng sức lao động, tạo điều kiện để sản xuất lúa hàng hóa tập trung với quy mô lớn, góp phần giảm chi phí và mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Qua khảo sát thực tế triển khai trên địa bàn thành phố, chi phí cấy lúa bằng máy là 330.000-360.000 đồng/sào (tương đương khoảng 9-10 triệu đồng/ha); cấy thủ công, chi phí 400.000-500.000 đồng/sào/ngày (tương đương khoảng 11-13 triệu đồng/ha). Như vậy, cấy máy đã giảm chi phí so với cấy tay truyền thống 2-3 triệu đồng/ha. Máy cấy đạt công suất 1,5-2,5ha/ngày, gấp 30-50 lần so với lao động cấy thủ công. Năng suất trung bình đạt 65 tạ/ha, điểm cao nhất đạt 70 tạ/ha. Đến nay, tỷ lệ cơ giới hóa trong khâu làm đất của Hà Nội đạt 100%; khâu thu hoạch đạt hơn 90%, khâu gieo cấy tăng 15%.

Bên cạnh đó, việc cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp, như áp dụng cấy lúa bằng máy và phun thuốc bảo vệ thực vật bằng thiết bị bay không người lái, giúp giảm công lao động cho con người; bảo vệ sức khỏe cho người lao động; giải phóng sức lao động của người phụ nữ ở nông thôn; góp phần tháo gỡ khó khăn trong việc thiếu lao động lúc mùa vụ tại nhiều địa phương. Ngoài ra, nông dân còn được tiếp cận với khoa học, kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp, dần thay đổi tập quán sản xuất nhỏ lẻ, làm cơ sở để hình thành những cánh đồng lúa có diện tích lớn, tiến tới sản xuất quy mô hàng hóa trên địa bàn thành phố. Việc áp dụng cơ giới hóa vào sản xuất còn giúp cây lúa khỏe hơn do cấy nông, mật độ cây lúa đồng đều, nên phát huy được hiệu ứng hàng biên; ruộng lúa thông thoáng ít sâu bệnh, giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, góp phần bảo vệ môi trường.

Hỗ trợ về vốn và tập huấn cho người dân

Trình diễn phun thuốc bảo vệ thực vật bằng máy bay không người lái trên cánh đồng tại xã Hưng Đạo. Ảnh: Hương Giang

Bên cạnh những hiệu quả mang lại, việc áp dụng cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Hiện nay, sản xuất nông nghiệp còn manh mún, nhỏ lẻ, chưa hình thành vùng tập trung quy mô lớn; hạ tầng kỹ thuật chưa phù hợp để áp dụng cơ giới hóa đồng bộ vào sản xuất nông nghiệp. Chất lượng máy móc, thiết bị nông nghiệp chưa được kiểm soát chặt chẽ. Nông dân vẫn thiếu kiến thức sử dụng máy, thiết bị nông nghiệp do chưa được đào tạo và huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động…

Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Kinh doanh chế biến Bảo Minh (phường Định Công) Bùi Thị Hạnh Hiếu cho rằng, để nhân rộng các mô hình máy cấy mạ khay, nâng cao năng suất, chất lượng nông sản, các địa phương cần tổ chức sản xuất nông nghiệp phù hợp với máy móc, thiết bị cơ giới. Cùng với đó, các địa phương cần xây dựng các liên kết theo chuỗi giữa doanh nghiệp với nông dân; phát triển nguồn nhân lực phục vụ cơ giới hóa nông nghiệp bằng việc đào tạo, nâng cao trình độ, kiến thức khoa học, kỹ thuật cho người dân.

Còn theo Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Liên Mạc (xã Yên Lãng) Nguyễn Văn Bùng, để đưa cơ giới vào sản xuất nông nghiệp, các ngành chức năng cần hỗ trợ hợp tác xã thủ tục hồ sơ vay vốn để được hưởng chính sách mua máy móc của thành phố; xây dựng chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm, bảo đảm đầu ra thuận lợi để nông dân yên tâm mở rộng quy mô sản xuất.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Mạnh Phương thông tin, Sở đã chỉ đạo Trung tâm Khuyến nông Hà Nội tiếp tục xây dựng, triển khai các mô hình ứng dụng cơ giới hóa trong sản xuất; thẩm định, giải ngân cho hộ vay vốn từ Quỹ Khuyến nông thành phố để mua máy móc, trang thiết bị cơ giới nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, giảm tổn thất sau thu hoạch. Đồng thời, Trung tâm Khuyến nông tăng cường phổ biến, tập huấn, giới thiệu máy móc, thiết bị cơ giới, hướng dẫn cách sử dụng cho người dân; sử dụng công nghệ 4.0 điều khiển các máy móc, thiết bị trong sản xuất nông nghiệp...

Ngọc Quỳnh