Cơ hội 'có một không hai' của Venezuela

Đây là vòng đàm phán thứ hai giữa hai bên tại Mexico, sau vòng đàm phán đầu tiên diễn ra từ ngày 13 đến 15/8. Đoàn đàm phán Chính phủ Venezuela do Chủ tịch Quốc hội Jorge Rodriguez dẫn đầu. Các thành viên còn lại trong đoàn gồm Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Gabriela Jiménez, Bộ trưởng Phụ nữ và Bình đẳng giới Margaud Godoy, Thứ trưởng Ngoại giao William Castillo phụ trách chính sách chống phong tỏa, Thứ trưởng Ngoại giao Rander Pena phụ trách châu Mỹ Latinh và Thư ký điều hành của Hội đồng Nhân quyền Quốc gia Larry Devoe.

Đại diện đoàn đàm phán Chính phủ Venezuela và phe đối lập tại vòng đàm phán hồi tháng 8/2021.

Phát biểu trước báo giới tại Mexico, ông Jorge Rodriguez cho biết, Venezuela yêu cầu Mỹ và châu Âu dỡ bỏ các trừng phạt tài chính áp đặt lên Caracas, bao gồm cả những biện pháp áp dụng đối với công ty dầu khí nhà nước, vốn được xem là nguyên nhân làm gia tăng cuộc khủng hoảng kinh tế đất nước. Ông nhấn mạnh: “Cuộc đàm phán diễn ra trong một một bầu không khí thân thiện. Đây là một yếu tố tích cực. Công việc rất khó khăn và chúng tôi sẽ phải làm việc rất chăm chỉ. Chính phủ Venezuela và Tổng thống Nicolas Maduro sẵn sàng nỗ lực để đạt được các thỏa thuận sớm nhất có thể”.

Theo ông, tại vòng đàm phán lần này, hai bên tập trung thảo luận từng phần nội dung của thỏa thuận, đặc biệt các nội dung liên quan đến phục vụ lợi ích cho người dân Venezuela. Trong khi đó, đại diện phe đối lập Gerardo Blyde cho biết, muốn đạt được một thỏa thuận sớm nhằm giảm bớt cuộc khủng hoảng nhân đạo ở quốc gia Nam Mỹ này. Trước đó, đại diện hai bên đã ký Bản ghi nhớ (MoU) về chương trình nghị sự chung, trong đó có nội dung về nới lỏng các biện pháp trừng phạt, quyền chính trị và đảm bảo bầu cử.

Dù không một thông tin chính thức nào liên quan tới thỏa thuận được tiết lộ, song vòng đàm phán lần này diễn ra trong bầu không khí tích cực. Phe đối lập hồi đầu tuần đã xác nhận sẽ tham gia các cuộc bầu cử vào tháng 11 tới. Đây được đánh giá là một sự thay đổi lập trường lớn nhất trong suốt 3 năm qua khi lực lượng này nhiều lần tuyên bố tẩy chay các cuộc bầu cử do chính quyền đương nhiệm tổ chức. Một số nguồn tin cho biết, bảy chủ đề đã được thảo luận, bao gồm quyền chính trị, các đảm bảo và thời gian biểu cho các quốc bầu cử.

Tại vòng đàm phán trước đó cũng tại Mexico, các bên đã nêu rõ mong muốn tôn trọng trật tự hiến pháp, sự chung sống chính trị và xã hội, từ chối bạo lực, bảo vệ nền kinh tế quốc gia và đảm bảo các cam kết xã hội. Đây là tín hiệu cho thấy chính trị Venezuela đã đạt tiến triển quan trọng. Đánh giá về các cuộc đàm phán, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price bày tỏ hi vọng tiến trình sẽ dẫn đến một kết quả được tất cả người dân Venezuela mong chờ. Kể từ khi lên nắm quyền hồi đầu năm nay, Tổng thống Joe Biden đã cho thấy cách tiếp cận nhẹ nhàng hơn trong vấn đề Venezuela mà thể hiện gần nhất là việc Mỹ cho phép nước này tái khởi động nhập khẩu khí đốt từ Mỹ.

Trước đó, tại vòng đàm phán đầu tiên do Norway làm trung gian, hai bên đã thảo luận về việc thiết lập cơ chế tham vấn giữa các đảng phái chính trị và xã hội, đồng thời cam kết tuân thủ lộ trình đã được thống nhất, thận trọng một cách tối đa trong các bình luận liên quan tới tiến trình đàm phán. Sau cuộc đối thoại, Liên minh đối lập chính ở Venezuela thông báo sẽ ngừng tẩy chay kết quả bầu cử kéo dài suốt 3 năm qua, đồng thời, cam kết sẽ tham gia các cuộc bầu cử vào tháng 11 tới. Liên minh này đã không tham gia cuộc bầu cử tổng thống năm 2018 và bầu cử Quốc hội năm 2020.

Đây là những kết quả rất đáng khích lệ nếu xét tới 2 lần đàm phán thất bại trước đó ở Cộng hòa Dominica vào năm 2018 và Barbados vào năm 2019. Và cuộc đàm phán đang lần này là lần thứ 4 trong 5 năm, hai bên tìm kiếm một thỏa thuận giải quyết khủng hoảng. Các cuộc đàm phán trước đây không đạt được bất kỳ thỏa thuận nào. Vì vậy, giới quan sát chính trị khu vực hi vọng với sự khởi đầu tích cực, đây sẽ vòng đàm phán có hiệu lực nhất từ trước đến nay nhằm chấm dứt khủng hoảng chính trị và kinh tế kéo dài tại Venezuela.

Để thực hiện lời cam kết đưa ra sau vòng đàm phán hồi tháng 8, hôm 31/8 vừa qua, liên minh Bàn Đoàn kết Dân chủ (MUD) tại Venezuela, bao gồm các đảng phái đối lập quan trọng nhất, thông báo quyết định tham gia cuộc bầu cử thống đốc và thị trưởng địa phương sẽ diễn ra vào cuối tháng 11 tới. MUD là liên minh đối lập lớn nhất với sự tham gia của khoảng 30 chính đảng, bao gồm cả những đảng đối lập quan trọng nhất như Hành động Dân chủ (AD), Công lý Trước tiên (PJ) của cựu ứng viên tổng thống Henrique Capriles và Ý chí Nhân dân (VP) thủ lĩnh đối lập Juan Guaidó và chính trị gia hữu khuynh cực đoan Leopoldo López.

Phát biểu trong một cuộc họp báo, đại diện của MUD Marianela Anzola cho biết, quyết định trên được đưa ra sau một quá trình thảo luận khó khăn trong nội bộ của liên minh với sự tham gia của nhiều nhân vật đối lập chủ chốt. Quyết định trên chính thức đặt dấu chấm cho giai đoạn tẩy chay tất cả các hoạt động bầu cử suốt từ năm 2018 tới nay. Các đảng chính trị đều nhất trí cho rằng, trong bối cảnh tình hình đất nước phức tạp hiện nay, điều cấp bách là cần phải tìm được những giải pháp phù hợp, cũng như đạt được mục tiêu củng cố đoàn kết trong nội bộ liên minh.

Trong một thông cáo, MUD giải thích quyết định của mình nhằm “bổ sung cho bước đi tại Mexico và hướng tới một giải pháp hòa bình và qua thương lượng” cho cuộc khủng hoảng chính trị tại quốc gia Nam Mỹ. Khối này khẳng định, mục tiêu cuối cùng của khối là hướng tới một thỏa thuận toàn quốc về một cuộc bầu cử tổng thống và Quốc hội tự do. Quyết định này được xem là động thái triển vọng mới cho tiến trình đối thoại chính trị tại Venezuela, từng nhiều lần đổ vỡ trong quá khứ.

Trước thông tin trên, Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro đã chúc mừng quyết định của phe đối lập, cho rằng đây là một động thái chính trị đúng đắn. Ông khẳng định chắc chắn đây sẽ là sự khởi đầu cho một chu kỳ ổn định chính trị đối với Venezuela.