Cơ hội để nền kinh tế bứt phá

Dựa trên cơ sở dữ liệu để quản trị doanh nghiệp

Phóng viên (PV): Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng GDP cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên, góp phần tạo nền tảng vững chắc để đạt tốc độ tăng trưởng hai con số giai đoạn sau đó. Bà đánh giá như thế nào về vai trò của CĐS trong hiện thực hóa các mục tiêu tăng trưởng kinh tế?

TS Nguyễn Minh Thảo: Cách mạng CĐS sẽ đóng góp ý nghĩa rất lớn trong thực hiện các mục tiêu về phát triển kinh tế, trong đó có mục tiêu về tăng trưởng. Việt Nam phấn đấu tăng trưởng hai con số thì không thể sử dụng cách làm cũ, phải có những cách làm mới, đòi hỏi nhiều giải pháp. Cuộc cách mạng CĐS sẽ là một trong những nhóm giải pháp quan trọng giúp tạo đà, động lực để tạo sự bứt phá cho kinh tế đất nước.

Chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Minh Thảo.

Nhìn chung, CĐS có thể thực hiện trong nhiều lĩnh vực, thứ nhất là CĐS ngay trong Chính phủ. Khi thúc đẩy CĐS trong Chính phủ, sự kết nối cơ sở dữ liệu giúp tiết kiệm nhiều thời gian, nguồn lực quản lý, từ đó nâng cao tính chính xác, hiệu quả trong quản lý nhà nước, giúp Chính phủ hoạt động hiệu quả, minh bạch hơn. Với doanh nghiệp, thực hiện CĐS giúp tối ưu hóa hoạt động, nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư kinh doanh.

PV: Xét riêng khía cạnh cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp, CĐS có thể góp phần tạo ra diện mạo, động lực mới như thế nào, thưa bà?

TS Nguyễn Minh Thảo: Môi trường kinh doanh hiện nay gắn với CĐS rất lớn. Để thiết lập một môi trường kinh doanh thuận lợi có rất nhiều yếu tố, đầu tiên là phải tạo ra thể chế pháp lý minh bạch, rõ ràng, cụ thể và thống nhất. Yếu tố thứ hai là thiết lập thể chế pháp lý theo hướng giảm chi phí tuân thủ, gồm chi phí tiền bạc và thời gian, giảm rủi ro. CĐS sẽ là xung lực tốt cho cải cách môi trường kinh doanh. Khi có môi trường kinh doanh minh bạch, doanh nghiệp có sự yên tâm, niềm tin trong thực hiện đầu tư kinh doanh, theo đó sẽ tạo ra xung lực rất tốt cho tăng trưởng.

Áp dụng CĐS nghĩa là các thủ tục, hệ thống quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp sẽ thực hiện trên môi trường điện tử, dựa trên cơ sở dữ liệu để quản trị doanh nghiệp. Khi đã có dữ liệu, có thể quản trị doanh nghiệp theo hướng quản trị rủi ro, điều này vừa tạo ra sự tuân thủ tốt của doanh nghiệp, đồng thời tối ưu hóa hiệu quả quản lý nhà nước. Ngoài ra, CĐS cũng giúp giảm cơ hội tạo ra những dư địa về tham nhũng, bởi thực hiện trên môi trường điện tử, dựa trên dữ liệu sẽ rất công khai, minh bạch.

Công ty Cổ phần Thiết bị điện MBT áp dụng công nghệ trong sản xuất. Ảnh: MINH ĐỨC

Số hóa đòi hỏi chia sẻ dữ liệu

PV: Công tác CĐS đã và đang được thúc đẩy mạnh mẽ, song chưa đạt kết quả như mong đợi. Vậy theo bà, đâu là những nguyên nhân mấu chốt làm chậm bước CĐS?

TS Nguyễn Minh Thảo: Thời gian qua, dù có cả Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ CĐS quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030 (Đề án 06) cũng như nhiều chương trình kèm theo để thúc đẩy CĐS, song mức độ dữ liệu hóa, hỗ trợ các thủ tục được thực hiện trên môi trường điện tử còn hạn chế.

Một trong những yếu tố quan trọng là năng lực của cán bộ vẫn nhiều hạn chế dẫn tới sự thích ứng còn khiêm tốn. Ngoài ra còn tình trạng người đứng đầu cũng e ngại trong thực hiện CĐS. Kinh nghiệm cho thấy, có lãnh đạo nhận thức được CĐS là cần thiết, họ bắt tay vào làm thì mới tạo ra kết quả. Tuy nhiên, đâu đó ở một số cơ quan, người lãnh đạo cho rằng CĐS chưa cần thiết hoặc sự quan tâm, coi trọng vấn đề CĐS chưa đủ. Khi lãnh đạo không coi trọng, cán bộ sẽ không coi trọng, kéo theo đó là sẽ không triển khai, đương nhiên sẽ không có kết quả.

Dù không có tính phổ quát nhưng ở đâu đó, trong một số lĩnh vực cũng chậm CĐS bởi các yếu tố tư lợi. Khi thực hiện trên môi trường điện tử, môi trường số, tính minh bạch, rõ ràng rất cao, vì vậy, chậm chuyển đổi quá trình này vì cơ hội thực hiện các thủ tục mang tính tiếp xúc trực tiếp sẽ dễ dàng hơn hoặc tạo ra dư địa để có thể có những hoạt động tư lợi. Tóm lại, muốn CĐS thành công, tạo ra cuộc cách mạng thực sự, người đứng đầu phải có sự quan tâm; khi đó sẽ tạo áp lực, truyền cảm hứng cho các khâu bên dưới để có sự thay đổi thực sự.

PV: Vậy đâu là giải pháp giúp doanh nghiệp tận dụng tốt nhất cuộc cách mạng CĐS để bứt phá, thưa bà?

TS Nguyễn Minh Thảo: Hiện nay, hệ thống pháp lý có sự chồng chéo, đan xen rất nhiều lĩnh vực. Số hóa đòi hỏi chia sẻ dữ liệu, muốn chia sẻ dữ liệu như vậy cần phải có khung thiết kế tổng thể về hệ thống pháp luật nhằm bảo đảm thống nhất trong quản lý. Khi có hệ thống pháp lý đồng bộ mới có được hệ thống dữ liệu và kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan để có thể sử dụng chung như để quản trị doanh nghiệp.

Yếu tố nữa rất quan trọng trong cuộc cách mạng CĐS là khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào quá trình này. CĐS không chỉ có cơ quan quản lý nhà nước mà phải xuất phát từ cả doanh nghiệp. Trong cuộc cách mạng CĐS, rõ ràng sẽ có những cơ chế, chính sách liên quan, thậm chí có những cơ chế, chính sách mang tính vượt trội hoặc có thí điểm cho những mô hình, xu hướng kinh doanh mới.

Gần đây, Chính phủ cũng có những chuẩn bị cho việc ban hành các văn bản pháp luật theo hướng tạo ra cơ chế thí điểm cho những mô hình kinh doanh hoặc những xu hướng kinh doanh mới. Trước đây chỉ có chính sách ưu đãi đầu tư, song hiện nay có cả chính sách ưu đãi đầu tư đặc biệt. Với cách tiếp cận như vậy, lĩnh vực, đối tượng được ưu đãi được mở rộng ra. Nếu doanh nghiệp Việt tận dụng được cơ hội về CĐS, khai thác được các chính sách khuyến khích có thể giúp doanh nghiệp vươn lên, thậm chí bứt phá rất nhanh.

PV: Trân trọng cảm ơn bà!

ĐAN THANH (thực hiện)