Cơ hội làm giàu từ na rải vụ

Nếu như vào chính vụ, quả na Võ Nhai bán được giá trung bình khoảng 20 nghìn đồng/kg thì quả na trái vụ ở đây bán được giá từ 30-50 nghìn đồng/kg. Cách làm hiệu quả này đang được triển khai tại một số xã như: La Hiên, Phú Thượng, Tràng Xá…

Cán bộ Hợp tác xã Dịch vụ nông lâm nghiệp Phú Thượng kiểm tra diện tích na rải vụ.

Với gần 1ha đất đồi, gia đình ông Kiều Thượng Chất ở xóm Phượng Hoàng, xã Phú Thượng, trồng được gần 400 cây na. Trước đây, ông Chất tập trung làm na chính vụ, diện tích này cho sản lượng gần 6 tấn/năm. Sau khi thí điểm trồng na rải vụ thành công trong hai năm 2020 và 2021, từ năm 2022, ông Chất chuyển toàn bộ diện tích trồng na theo hình thức rải vụ.

Thay vì chỉ tập trung chăm sóc để na cho thu hoạch vào chính vụ khoảng tháng 8, tháng 9, ông Chất áp dụng các biệt pháp kỹ thuật rải vụ cho thu hoạch quả suốt từ tháng 8 đến tận đầu tháng 12.

Với cách làm này, cây na không chỉ ra quả làm nhiều đợt mà còn cho năng suất cao hơn hẳn với sản lượng lên tới hơn 7 tấn/năm, cao hơn gần 20% so với trước.

Thay vì thu hoạch 6 tấn na chính vụ như trước kia, giờ đây ông Chất thu hoạch na sớm khoảng 2 tấn, chính vụ khoảng 2 tấn và hơn 3 tấn na trái vụ. Với na sớm và na trái vụ, ông Chất bán được giá cao hơn hai lần so với na chính vụ.

Đến thời điểm hiện tại, ông Chất đã thu hoạch hoàn toàn đợt na đầu vụ và chính vụ với sản lượng khoảng 4 tấn. Với giá bán trung bình 30-40 nghìn đồng/kg, gia đình ông thu được trên 120 triệu đồng lợi nhuận. Dự kiến, cho đến hết tháng 12 năm nay, gia đình ông thu hoạch được gần 3 tấn na với lợi nhuận trên 120 triệu đồng.

Ông Chất cho biết: Làm na rải vụ, mỗi năm tôi thu về khoảng 250 triệu đồng lợi nhuận, tăng gần 40% so với canh tác theo cách thông thường.

Tương tự gia đình ông Chất, hơn 10 hộ dân xã Phú Thượng, ở các xóm: Mỏ Gà, Phượng Hoàng, Đồng Mới từ hai năm nay triển khai làm na rải vụ với tổng diện tích khoảng 5ha, trong đó có 1,5ha được hỗ trợ bởi Trung tâm Khuyến nông tỉnh.

Quy trình làm na rải vụ tại xã Phú Thượng được người trồng na đánh giá có tác động tích cực, giúp cây na sinh trưởng, phát triển khỏe mạnh và quan trọng nhất là chia thời gian thu hoạch thành nhiều đợt khác nhau, thuận tiện cho tiêu thụ và nâng cao giá trị sản phẩm.

Theo quy trình trồng na rải vụ, lứa quả chín sớm được thu hoạch vào đầu tháng 8 với khoảng 30% sản lượng; lứa quả chín chính vụ vào cuối tháng 8, đầu tháng 9 với khoảng 30% sản lượng và lứa quả chín muộn vào tháng 11-12 khoảng 40% sản lượng.

Ông Dương Đức Anh, Phó Chủ tịch UBND xã Phú Thượng, chia sẻ: Xã hiện có 36ha trồng na. Tới đây, Phú Thượng sẽ tuyên truyền để bà con mở rộng diện tích làm na rải vụ, nâng cao giá trị kinh tế từ cây trồng này.

Cùng với nông dân xã Phú Thượng, hơn 10 hộ dân thuộc vùng trồng na La Hiên, Tràng Xá cũng triển khai trồng na rải vụ trên tổng diện tích khoảng 5ha trong vụ na năm 2023.

Theo đánh giá của các địa phương, người trồng na rải vụ đã bước đầu vận dụng thành công các kỹ thuật rải vụ, cắt tỉa mầm trên thân để kích thích ra hoa, giữ mầm ngoài tán nuôi quả. Hiện, diện tích thí điểm làm na rải vụ của các hộ đã cho quả trái vụ, sẽ được thu hoạch vào khoảng tháng 11 và tháng 12 tới.

Anh Đàm Văn Định ở xóm Đồng Mỏ, xã Tràng Xá, cho biết: Từ năm 2022, tôi đã triển khai làm na rải vụ thành công trên diện tích gần 0,6ha đem về lợi nhuận hơn 100 triệu đồng, cao hơn trên 30% so với cách làm thông thường.

Để làm na rải vụ, người trồng na phải căn cứ vào thời gian thu hoạch chính vụ để cắt tỉa cành hợp lý, sao cho na trái vụ chín vào khoảng tháng 10 đến đầu tháng 12, tránh những đợt lạnh sâu từ cuối tháng 12. Trong ảnh: Chị Triệu Thị Luyến, xóm Hiên Minh, xã La Hiên, chăm sóc na rải vụ.

Còn chị Triệu Thị Luyến, xóm Hiên Minh, xã La Hiên, nói: Để làm na rải vụ, chúng tôi được hướng dẫn đốn những cành trên cao của cây na để tạo tán thấp. Ban đầu tôi khá lo lắng bởi có nhiều cây phải cắt tới hơn 1/3 chiều cao. Tuy nhiên, đến nay thấy cây na phát triển tốt nên tôi rất mừng. Tôi sẽ làm na rải vụ trên toàn bộ hơn 1 mẫu của gia đình trong vụ na năm sau.

Để làm na rải vụ, người trồng na phải căn cứ vào thời gian thu hoạch chính vụ để cắt tỉa cành hợp lý, sao cho na trái vụ chín vào cuối tháng 10 đến đầu tháng 12, tránh những đợt lạnh sâu từ cuối tháng 12. Thông thường, người trồng na sẽ cắt tỉa mầm trên thân để kích thích ra hoa, còn giữ mầm ngoài tán nuôi quả.

Chia sẻ về kỹ thuật mới này, ông Tầm Văn Cử, Chủ tịch UBND xã La Hiên, cho biết: Chúng tôi đánh giá cao quy trình canh tác na rải vụ. Áp dụng quy trình này thành công sẽ đem lại ý nghĩa lớn với người trồng na, khắc phục được hạn chế của cây na là thời vụ thu hoạch ngắn, quả chín nhanh, chín rộ, khó bảo quản, đồng thời mở ra cơ hội làm giàu cho bà con.