Cơ hội lịch sử để Việt Nam bứt phá (*)

Quốc gia nào làm chủ được AI sẽ có lợi thế vượt trội về kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng.

Thực tiễn cho thấy những quốc gia "hóa rồng", "hóa hổ" đều tận dụng tốt các cuộc cách mạng công nghiệp. Bởi vậy, AI chính là cơ hội lịch sử để Việt Nam bứt phá, trở thành nước phát triển có thu nhập cao.

Sau nhiều thập kỷ xây dựng và phát triển, nước ta đã trở thành nền kinh tế đứng thứ 32 thế giới, với đầy đủ điều kiện để bước vào kỷ nguyên AI, nâng cao năng suất lao động, hướng tới tăng trưởng 2 con số, củng cố năng lực quản trị và bảo vệ quốc gia.

Để Việt Nam thực sự trở thành cái nôi của các doanh nghiệp (DN) AI mạnh, nhà nước sẽ đẩy mạnh ứng dụng AI trong các ngành, các cơ quan. Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia sẽ dành 30%-40% nguồn lực hỗ trợ, gồm cả voucher AI, cho DN nhỏ và vừa.

Cần nhấn mạnh rằng chuyển đổi AI không phải chỉ là "ứng dụng AI", mà là tiến trình tái cấu trúc toàn diện hoạt động của các tổ chức, các ngành và quốc gia dựa trên công nghệ này, qua đó tạo năng lực mới về quản lý, sản xuất và sáng tạo. Với hơn 100 triệu dân, bao gồm những người trẻ, năng động và am hiểu công nghệ, Việt Nam vừa là thị trường lớn vừa là nơi hình thành các sản phẩm AI mới. Cùng với 11 nhóm công nghệ chiến lược, dữ liệu phong phú, DN số "make in Vietnam", cộng đồng start-up - nghiên cứu giàu khát vọng, chúng ta có đầy đủ điều kiện để đi nhanh và mạnh trong kỷ nguyên AI.

AI và các vấn đề của nó luôn là "một cặp". AI tạo ra thách thức nhưng cũng giúp giải quyết thách thức đó - từ đào tạo nhân lực đến phát hiện vi phạm đạo đức. AI trưởng thành thông qua chính những vấn đề mà nó tạo ra. Chúng ta cần chung sống với AI và quản trị một cách khôn ngoan. Công nghệ này chỉ thực sự phục vụ nhân loại khi được phát triển trên nền tảng đạo đức, minh bạch, có thể kiểm chứng và có trách nhiệm. Điều này đòi hỏi từ khâu thiết kế kỹ thuật đến khung pháp lý đều phải hướng đến việc bảo vệ con người và củng cố niềm tin xã hội.

Thời gian tới, Việt Nam sẽ ban hành Bộ quy tắc đạo đức AI quốc gia, Chiến lược AI và Luật AI với các quan điểm chủ đạo, gồm: quản lý theo mức độ rủi ro; bảo đảm minh bạch và trách nhiệm giải trình; đặt con người làm trung tâm; khuyến khích phát triển AI trong nước; phát triển AI như động lực tăng trưởng nhanh và bền vững và bảo vệ chủ quyền số quốc gia.

Từ những ý kiến thảo luận của các nhà khoa học tại tọa đàm "AI vì nhân loại: Đạo đức và an toàn AI trong kỷ nguyên mới", tôi tin rằng chúng ta sẽ cùng nhau xây dựng một tương lai mà trong đó, AI là công cụ mạnh mẽ nhưng luôn phục vụ con người, vì con người.

Với trách nhiệm quản lý nhà nước, Bộ Khoa học và Công nghệ cam kết luôn đồng hành với các nhà khoa học, chuyên gia, DN, đối tác trong và ngoài nước để xây dựng, phát triển một hệ sinh thái AI an toàn, nhân văn, vì con người.

(*) Trích phát biểu của PGS-TS Bùi Thế Duy tại tọa đàm "AI vì nhân loại: Đạo đức và an toàn AI trong kỷ nguyên mới" trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học - Công nghệ VinFuture 2025

PGS-TS BÙI THẾ DUY, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ