Cơ hội lớn cho công nghiệp bán dẫn Việt Nam

Kiểm tra nguyên liệu sản xuất sản phẩm chất bán dẫn tại nhà máy của Công ty TNHH Hana Micron Vina (tỉnh Bắc Ninh). Ảnh: Tuấn Anh

Điểm sáng trong bản đồ bán dẫn toàn cầu

Theo ông Võ Xuân Hoài, Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC), dự báo thị trường bán dẫn Việt Nam tăng trưởng trung bình 11,6%/năm từ nay đến năm 2027. Các doanh nghiệp đang nhanh chóng chuyển dịch từ gia công sang làm chủ công nghệ trong thiết kế vi mạch, lắp ráp, kiểm định, đóng gói, hướng tới đưa vào vận hành nhà máy sản xuất bán dẫn đầu tiên. Cùng với đó, các đối tác quốc tế triển khai nhiều dự án đầu tư, sản xuất, mở rộng các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D), đưa Việt Nam trở thành một điểm sáng đầy hứa hẹn của châu Á trong bản đồ bán dẫn toàn cầu.

Cụ thể, chỉ trong hai năm gần đây, lĩnh vực thiết kế chip đã thu hút khoảng 60 công ty lớn trên thế giới, với sự mở rộng đáng kể từ các tập đoàn, như Micron Technology đã tăng gấp đôi số lượng kỹ sư tại Việt Nam và lên kế hoạch mở rộng chi nhánh tại Hà Nội.

Tập đoàn Marvell Technology (Hoa Kỳ) vừa khai trương ba văn phòng tại Việt Nam, thiết lập trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) lớn thứ ba thế giới với khoảng 600 nhân viên. NVIDIA, tập đoàn có giá trị vốn hóa hàng nghìn tỷ USD đã đầu tư vào cả lĩnh vực chip và AI tại Việt Nam, nâng số lượng kỹ sư NVIDIA tại Việt Nam lên 200 người, gấp đôi so với cuối năm 2024. Trong chuỗi sản xuất vật liệu bán dẫn, Việt Nam ghi nhận sự hiện diện của 15 công ty, đặc biệt là các tập đoàn sản xuất vật liệu tiên tiến từ Mỹ với những công nghệ mới nhất.

“Việt Nam đang từng bước hiện thực hóa khát vọng trở thành mắt xích trọng yếu trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu”, ông Võ Xuân Hoài nhấn mạnh.

Còn theo phân tích của Phó Chủ tịch cấp cao phụ trách hoạt động hậu kỳ (back-end) của Tập đoàn SanDisk, ông KL Bock, đồng thời là Chủ tịch Hội đồng cố vấn khu vực Hiệp hội Bán dẫn Đông Nam Á, hiện quy mô thị trường chip đã vượt mốc 600 tỷ USD năm 2024 và sẽ đạt 1.000 tỷ USD vào năm 2030, cho thấy triển vọng ngành công nghiệp bán dẫn vô cùng hứa hẹn. Đặc biệt, Việt Nam đang nhanh chóng nổi lên như một điểm đến chip mới tại Đông Nam Á, dự kiến đạt hơn 31 tỷ USD vào năm 2027.

“Việt Nam đã có một hoạt động thiết kế vi mạch vô cùng sôi động và khẳng định vị thế mạnh trong lắp ráp, kiểm thử và đóng gói, thu hút các công ty hàng đầu thế giới, như Amkor, Coherent, Intel, Hana Micron”, ông KL Bock nói.

Cần thu hút nhân tài và liên kết “3 nhà”

Theo Báo cáo “Kiến tạo Tương lai bán dẫn Việt Nam: Đột phá từ nhân tài công nghệ và đổi mới sáng tạo”, do Ngân hàng Thế giới (World Bank) vừa công bố, 65% nhân tài công nghệ hàng đầu của Việt Nam trong các lĩnh vực công nghệ trọng yếu và mới nổi hiện đang làm việc ở nước ngoài. “Nút thắt” lớn nhất hiện nay là tình trạng thiếu hụt trầm trọng cả về lượng và chất đội ngũ kỹ sư, nhà khoa học trình độ cao.

Cũng trong báo cáo này, World Bank đánh giá Việt Nam có dư địa để tăng trưởng và việc tăng đầu tư vào R&D, đặc biệt trong hạ tầng phòng thí nghiệm và trung tâm thiết kế bán dẫn sẽ là chìa khóa cho tăng trưởng. Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) Hòa Lạc hoàn toàn có thể trở thành trung tâm sản xuất tiên tiến trong 10 năm tới, nơi hội tụ từ đào tạo, R&D đến sản xuất quy mô lớn.

World Bank phác thảo lộ trình để Việt Nam nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu, tập trung vào ba cơ hội then chốt: Thiết kế hậu kỳ (back‑end); đóng gói tiên tiến (advanced packaging) và thiết kế tiền kỳ (front‑end), đồng thời Việt Nam củng cố thế mạnh hiện có ở khâu lắp ráp, kiểm định và đóng gói (ATP).

Cùng với đó là các giải pháp trọng tâm gồm: Mở rộng, nâng cấp đào tạo sau đại học; nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên; thu hút nhân tài công nghệ người Việt ở nước ngoài về nước; xây dựng hạ tầng nghiên cứu và phát triển hiện đại; và tăng cường liên kết với doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) để thúc đẩy chuyển giao tri thức và công nghệ.

Bà Mariam J. Sherman, Giám đốc World Bank tại Việt Nam, Campuchia, Lào khuyến nghị, Chính phủ nên có một chiến lược bài bản trong phát triển ngành công nghiệp chip bán dẫn, theo công thức “3+1” gồm: Nhân tài công nghệ, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và liên kết chuỗi cung ứng, tất cả được gắn kết bởi yếu tố +1. Hành trình này đòi hỏi sự chung tay của cả quốc gia, trong đó chính phủ, doanh nghiệp, cơ sở giáo dục đại học - viện nghiên cứu, và các đối tác quốc tế đều đóng một vai trò thiết yếu.

“Ngân hàng thế giới cam kết huy động chuyên môn toàn cầu và nguồn lực tài chính để đồng hành cùng Việt Nam biến tầm nhìn thành kết quả cụ thể ngay từ bây giờ”, bà Mariam J. Sherman nói.

Cũng theo ông Võ Xuân Hoài, Chính phủ đã thể hiện quyết tâm mạnh mẽ thông qua mô hình hợp tác 3 nhà (Nhà nước - nhà trường -doanh nghiệp) nhằm đạt mục tiêu tự chủ trong thiết kế, sản xuất và kiểm thử chip vào năm 2027. Chính phủ cũng đã ban hành các cơ chế chính sách đột phá, như “Nghị định số 182/2024/NĐ-CP quy định về thành lập, quản lý và sử dụng quỹ hỗ trợ đầu tư”, để hỗ trợ đầu tư cho các ngành bán dẫn và AI. Đồng thời là các sáng kiến về việc lập 20 phòng thí nghiệm bán dẫn cấp quốc gia và cấp cơ sở, cùng phòng thí nghiệm đóng gói tiên tiến trị giá hàng triệu USD, đặt nền móng vững chắc cho một hệ sinh thái cạnh tranh, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục chỉ đạo, phát huy vai trò kết nối trí tuệ Việt Nam toàn cầu, tìm kiếm nguồn lực, đẩy mạnh hợp tác công tư và hợp tác quốc tế để giải quyết các thách thức trong nền kinh tế, hiện thực hóa khát vọng đưa Việt Nam trở thành mắt xích quan trọng trên bản đồ công nghệ toàn cầu.

Việt Nga