Cơ hội mới cho phim hoạt hình Việt

10 năm và giấc mơ phim hoạt hình made in Việt Nam

Mất 10 năm ấp ủ, với niềm say mê bất tận tác phẩm kinh điển của nhà văn Tô Hoài, “Dế mèn phiêu lưu ký”, đạo diễn Mai Phương cho ra mắt một phiên bản Dế mèn của thế kỷ 21, mang đầy hơi thở cuộc sống. Xuyên suốt hành trình của Dế Mèn và người bạn đồng hành Dế Trũi, khán giả được dẫn dắt qua những vùng đất kỳ lạ, gặp gỡ đủ loại sinh vật, từ những người bạn dễ thương như Bọ Rùa Baby đến những thế lực thách thức như Ếch Cốm. Từng thử thách mà các nhân vật vượt qua không chỉ làm tăng kịch tính cho câu chuyện, mà còn phản ánh những bài học về lòng dũng cảm, sự sẻ chia và tinh thần đoàn kết.

“Dế Mèn - cuộc phiêu lưu tới xóm lầy lội” được lấy cảm hứng từ tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Tô Hoài.

Trong phim, không gian làng quê của nhà văn Tô Hoài biến thành Hà Nội hiện đại với công viên Lê Nin, cột cờ Hà Nội, cầu Long Biên, chùa Một Cột, đường sắt Bắc - Nam… Xóm Lầy Lội từng là một nơi trong lành nay bị ô nhiễm môi trường, trở thành nơi tập kết rác thải. Ngoài ra, phim cũng thể hiện rõ nét giá trị của tình bạn, sự cảm thông giữa các loài dù khác biệt, và niềm tin vào những thay đổi tích cực nếu biết chung tay hành động. Với sự kết hợp giữa yếu tố giải trí và giáo dục, Dế Mèn mang đến cho người xem không chỉ là những phút giây thư giãn, mà còn là cơ hội để suy ngẫm và cảm nhận những giá trị sống ý nghĩa.

Đại diện đoàn phim, nhà sản xuất Vũ Duy Nam cho biết, nhóm làm phim đã có 10 năm ấp ủ ý tưởng làm phim hoạt hình thuần Việt và bắt tay thực hiện dự án Dế Mèn trong hơn 2 năm qua. Khi tác phẩm kinh điển của nhà văn Tô Hoài được chọn để chuyển thể thành phim hoạt hình, đó không chỉ là bước đi sáng tạo trong nghệ thuật mà còn mở ra cánh cửa mới cho văn hóa Việt Nam bước ra thế giới. Trong phim chúng ta sẽ bắt gặp nhiều dấu vết văn hóa quen thuộc của Việt Nam như áo tứ thân, cao Sao vàng, vè, ca dao, tục ngữ cùng những sản phẩm văn hóa đại chúng mang tính toàn cầu.

Đây là cách tiếp cận "không biên giới", thông qua câu chuyện về thế giới tự nhiên, lồng ghép các yếu tố thuần Việt sẽ dễ dàng gây chú ý với khán giả nhiều nước khác một cách gần gũi hơn. Ông Vũ Duy Nam cho biết: "Chúng tôi không dừng lại ở một bộ phim điện ảnh mà muốn phát triển thành hệ thống nhân vật đồng hành với trẻ em Việt Nam và trở thành đại diện đưa văn hóa Việt Nam vươn ra thế giới".

Cơ hội của hoạt hình Việt

Điều thú vị là trong những ngày này, “Dế mèn” đang có cuộc đua kỳ thú với một trong những biểu tượng tuổi thơ của Nhật đang phủ sóng toàn cầu là chú mèo máy Doraemon. Ngay khi vừa khởi chiếu ở Việt Nam, “Doraemon” đã chiếm lĩnh phòng vé với những suất chiếu dày đặc. Điều này cho thấy sức hấp dẫn của chú mèo máy đối với khán giả Việt nói riêng và khán giả toàn cầu nói chung chưa bao giờ nguội.

“Trạng Quỳnh nhí” - tự hào bản sắc Việt.

Câu hỏi đặt ra là làm thế nào, Việt Nam trong tương lai cũng có thể xây dựng được một sản phẩm mang tính toàn cầu như vậy. Đó cũng là tham vọng của ê kíp làm phim “Dế mèn”. Họ không chỉ làm một bộ phim hoạt hình để chiếu rạp vào dịp 1/6 (riêng điều này cũng là một nỗ lực đáng ghi nhận) mà còn tham vọng từ hình ảnh chú Dế mèn sẽ xây dựng một IP (Intellectural Property- Sở hữu trí tuệ) riêng mình.

Điều đáng mừng là vào dịp này, Dế mèn được lựa chọn là hình ảnh đại diện cho Unicef. Thông qua hình ảnh Dế mèn - chú dế bé nhỏ nhưng dũng cảm và đầy nghĩa khí, Unicef kỳ vọng sẽ truyền cảm hứng cho các em nhỏ về lòng nhân ái, sự kiên định và tinh thần vượt khó. Trong thời gian tới, hình ảnh Dế mèn sẽ gắn liền với các hoạt động bao gồm chuỗi chiến dịch truyền thông, các chương trình giáo dục và sự kiện cộng đồng nhằm nâng cao nhận thức về quyền trẻ em, phòng chống bạo lực và thúc đẩy bình đẳng trong giáo dục.

Giám đốc Vũ Duy Nam cho rằng, đó là sự ghi nhận dành cho nỗ lực sáng tạo, gìn giữ và phát huy giá trị văn học Việt Nam qua điện ảnh. Việc Dế mèn được công nhận không chỉ là vinh dự của ê kíp làm phim mà còn mở ra cơ hội để nhân vật này lan tỏa trong cộng đồng. Hy vọng, đó cũng là cơ hội để Dế mèn được biết đến rộng rãi hơn và trở thành một biểu tượng của IP Việt Nam. Nếu Trung Quốc có gấu Panda, Nhật Bản có Conan, Doraemon thì Việt Nam cũng kỳ vọng có một biểu tượng mang bản sắc Việt là Dế mèn để đi ra thế giới.

Đạo diễn Mai Phương chia sẻ: “Tầm nhìn của ê kíp là xây dựng Dế mèn thành một IP Việt Nam, có tính tượng trưng văn hóa Việt và có khả năng đi ra thế giới”. Điều đó dựa trên cơ sở đây là một tác phẩm được yêu thích trong nước, có độ phổ quát rộng, đã xuất bản ở 40 quốc gia với nhiều ngôn ngữ khác nhau. Hệ sinh thái IP Dế mèn không chỉ có phim chiếu rạp mà còn có các mặt hàng đi kèm như đồ chơi, bộ sưu tập các loài côn trùng, sách tranh, balo, áo thun…. Và việc phủ sóng, kết nối với các kênh truyền thông như TikTok, Facebook, YouTube cũng không kém phần quan trọng để lan tỏa hình ảnh Dế mèn đến đông đảo công chúng.

Nếu như trước đây, mùa hè, phim hoạt hình ngoại chiếm sóng rạp Việt thì hiện nay, tình thế đã khác. Tới đây có thêm “Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu”, bộ phim đậm màu sắc Việt của đạo diễn Trịnh Lâm Tùng ra rạp. Phim hoạt hình ở nhiều nước được xem là mỏ vàng, thu hút đông đảo sự quan tâm của khán giả. Nắm bắt xu thế ấy, các nhà làm phim Việt đã bắt đầu mạnh dạn hơn, bước ra khỏi cái nôi an toàn trong việc đầu tư phim từ nội dung đến hình thức.

“Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu” được phát triển từ series Trạng Quỳnh thời nhí nhố khá ăn khách. Đạo diễn Trịnh Lâm Tùng đã làm mới và xây dựng nhân vật chính trong Trạng Quỳnh nhí là một chú bé gan dạ, chân thành với trí tuệ sắc bén, gắn liền với những thử thách khác lạ trên sân khấu. Truyền thuyết về thần Kim Ngưu và Cửu Vĩ Hồ là một sáng tạo mang màu sắc huyền sử của kịch bản, với kỳ vọng sẽ vẽ nên một thế giới hoạt họa kỳ ảo và gần gũi với thiếu nhi.

Đạo diễn Trịnh Lâm Tùng cho biết: “Trạng Quỳnh là một nhân vật điển hình trong kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam. Tuy nhiên, với sự “làm mới” này, tôi tin rằng, bộ phim không chỉ là sự kết nối của trẻ em hôm nay với di sản văn hóa xưa mà còn là cơ hội cho những nhà làm phim được kể lại những câu chuyện ấy với hơi thở thời đại, bằng ngôn ngữ điện ảnh, công nghệ sản xuất phim mới mẻ, hiện đại”.

Rõ ràng, việc ngày càng có nhiều phim Việt, đặc biệt là phim hoạt hình ra rạp là một tín hiệu đáng mừng, tạo sân chơi và thúc đẩy sự phát triển của ngành phim hoạt hình Việt Nam đi lên. Đây là một ngành còn non trẻ và có nhiều cơ hội để phát triển. Nếu nhìn từ kho tàng văn học, cổ tích và truyền thuyết đồ sộ của người Việt, chúng ta sẽ thấy nguồn chất liệu dồi dào, hấp dẫn, không cần bắt chước nước ngoài. Đó là những câu chuyện sinh động của người Việt, mang hồn cốt Việt, bản sắc Việt. Điều cần là những ê kíp làm phim sáng tạo, tâm huyết, dám dấn thân trên con đường còn chông gai nhưng cũng đầy tiềm năng này. Hơn nữa, chúng ta cần nhiều sản phẩm giải trí tiếp cận giới trẻ mang hơi hướng văn hóa dân tộc, để kết nối những người trẻ với lịch sử, văn hóa Việt Nam, đặc biệt trong thời đại bùng nổ thông tin và biên giới bị xóa nhòa như hiện nay.

Những câu chuyện hoạt hình đẹp sẽ góp phần nuôi dưỡng trí tưởng tượng, thế giới quan và góc nhìn của trẻ thơ về cuộc sống. Và hy vọng trong tương lai gần, chúng ta sẽ có một biểu tượng “made in Vietnam” của hoạt hình Việt đi ra thế giới.

Mỹ Hiền