Có lực lượng chiến đấu lớn nhất thế giới và kho vũ khí hạt nhân phát triển, Trung Quốc vẫn lộ gót chân Achilles

Trung Quốc đã và đang làm gì?

Sở hữu lực lượng chiến đấu lớn nhất thế giới với khoảng 2,2 triệu quân, Trung Quốc đã bắt đầu đổ các nguồn lực vào kho vũ khí hạt nhân của mình. Dù từ lâu Trung Quốc đã có khoảng 20 tên lửa đạn đạo xuyên lục địa và khoảng 200 đầu đạn tổng thể làm nhiệm vụ răn đe hạt nhân, các hình ảnh vệ tinh mới cho thấy nước này đang nhanh chóng xây dựng thêm hàng trăm hầm để có khả năng chứa đầy tên lửa hạt nhân.

Lầu Năm Góc tin rằng số đầu đạn của Trung Quốc sẽ tăng gấp đôi lên 400 trong thập kỷ tới. Đó là trên đỉnh của cuộc đua chế tạo vũ khí đã chứng kiến hải quân Trung Quốc vượt Mỹ về số lượng tàu, dù nhiều tàu trong số đó là loại nhỏ hơn, kém mạnh hơn. Trong khi lực lượng không quân Trung Quốc đã chế tạo khoảng 200 máy bay chiến đấu tiên tiến J-16 và J -20 máy bay phản lực tàng hình trong 6 năm qua.

Ngân sách quân sự mới nhất của Trung Quốc là 209 tỉ USD, cao hơn khoảng 7% so với năm trước và gấp ba lần so với nước đứng vị trí thứ 3, 4 là Ấn Độ, Nga. Để phát huy sức mạnh mới của mình, Trung Quốc gần đây đã điều khoảng 150 máy bay vào vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan và bao vây Nhật Bản bằng các tàu chiến.

"Rõ ràng họ đang thách thức chúng tôi trong khu vực và khát vọng của họ là thách thức Mỹ trên toàn cầu", Tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, cho biết.

Lực lượng Không quân Quân đội Trung Quốc

Tại sao bây giờ?

Việc xây dựng quân sự này là công trình của Chủ tịch Tập Cận Bình, người đã đặt ra mục tiêu đến năm 2049 cho Trung Quốc là có thể "chiến đấu và giành chiến thắng" trong cuộc chiến tranh lớn với Mỹ. Ông Tập Cận Bình đã coi việc khôi phục chủ quyền của Trung Quốc với tất cả các vùng đất trước đây của họ là ưu tiên hàng đầu và một chủ đề thống nhất cho công dân quốc gia.

Sách giáo khoa tập trung vào quân đội Trung Quốc trong quá khứ bị sỉ nhục và khẳng định sự cần thiết của sức mạnh. Nước này bị bao quanh ở Thái Bình Dương bởi các đồng minh của Mỹ là Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan.

Năm 2018, ông Tập Cận Bình nói rằng Trung Quốc "không thể để mất dù chỉ một inch lãnh thổ mà tổ tiên chúng ta để lại". Kể từ đó, Trung Quốc đã bóp nghẹt quyền tự chủ của Hồng Kông và cảnh báo rằng "việc thống nhất với Đài Loan phải được thực hiện", thậm chí bằng vũ lực nếu cần thiết. Vì Mỹ dự định xây dựng lực lượng của mình ở Thái Bình Dương vào năm 2030, một số nhà phân tích tin rằng Trung Quốc có thể chiếm Đài Loan trong 5 năm tới. Hiện tại, quân đội Mỹ vẫn mạnh hơn Trung Quốc rất nhiều, nhưng Trung Quốc đang cố gắng đi đầu trong các công nghệ mới, chẳng hạn như tên lửa siêu thanh.

Tên lửa siêu thanh là gì?

Các phương tiện bay siêu thanh, được phóng từ tên lửa trên quỹ đạo, di chuyển hơn 3.800 dặm/giờ (6.115 km/giờ) ở quỹ đạo thấp và có khả năng cơ động, nên chúng có khả năng tránh được sự phát hiện và phòng thủ của tên lửa truyền thống.

Vào tháng 8.2021, Trung Quốc đã thử nghiệm một tên lửa có khả năng hạt nhân như vậy, quay quanh một phần Trái đất trước khi hạ cánh cách mục tiêu khoảng 24 dặm. Một số chuyên gia vũ khí độc lập nói rằng vũ khí siêu thanh không phải là vật thay đổi cuộc chơi, bởi trong điều kiện thực tế, chúng có thể bị phát hiện nhanh chóng như ICBM (tên lửa liên lục địa).

Thế nhưng, Lầu Năm Góc lo ngại rằng Trung Quốc đang tìm kiếm khả năng cho một cuộc tấn công bất ngờ. Tướng Mark Milley gọi vụ thử nghiệm là "rất gần" với "một khoảnh khắc Sputnik" - ám chỉ vụ phóng vệ tinh năm 1957 cho thấy sự vượt trội của Liên Xô trong công nghệ vũ trụ. Mỹ đang theo đuổi 6 chương trình siêu thanh trong không quân, lục quân và hải quân.

Điểm yếu của Trung Quốc là gì?

Dù Trung Quốc đã đầu tư vào trang bị hào nhoáng nhưng công tác huấn luyện quân đội lại yếu và các binh sĩ vận hành vũ khí còn thiếu kinh nghiệm.

Shi Yang, nhà phân tích quân sự Trung Quốc tại Bắc Kinh, cho biết: “Tham nhũng và cơ cấu chỉ huy lỗi thời đã để lại tác động tiêu cực đến quân đội”.

Một số nhà phân tích tin rằng chính sách một con của Trung Quốc, được bãi bỏ trong vài năm qua, đã khiến những người lính miễn cưỡng rời bỏ cha mẹ không con cháu.

Quân đội Trung Quốc hầu như không tham chiến kể từ năm 1979 và các lực lượng vũ trang khác nhau của họ có rất ít kinh nghiệm làm việc cùng nhau. Đó có thể là lý do tại sao nước này đang tích cực tìm quan hệ đối tác.

Tìm quan hệ đối tác với những quốc gia nào?

Đồng minh chính thức duy nhất của Trung Quốc là Triều Tiên, quốc gia có vũ khí hạt nhân nhưng lại rất nghèo. Song kể từ khi Trung Quốc tiến hành cuộc tập trận chung đầu tiên với Nga vào năm 2003, quân đội hai nước đã hợp tác ngày càng nhiều hơn và trong vài tháng qua, mối quan hệ đối tác đó đã có một bước nhảy vọt.

Vào tháng 8.2021, khoảng 10.000 quân của hai cường quốc đã tiến hành các trò chơi chiến tranh ở miền trung Trung Quốc để thử nghiệm các hệ thống vũ khí mới. Đến tháng 10, họ đã tiến hành các cuộc tập trận hải quân chung phức tạp với sự tham gia của 10 tàu chiến đe dọa Nhật Bản và mô phỏng các cuộc tấn công nhằm vào tàu ngầm Mỹ. Không có hiệp ước phòng thủ chung nhưng Nga - Trung Quốc có mục đích chung là kiềm chế Mỹ và một cuộc chiến chống lại cả hai đồng thời sẽ là cơn ác mộng.

Các phân nhánh là gì?

Kể từ khi Mỹ rút khỏi Hiệp ước chống tên lửa đạn đạo vào năm 2001, một cuộc chạy đua vũ trang đã diễn ra hiệu quả với Nga và Trung Quốc. Trung Quốc tỏ ra không quan tâm đến các cuộc đàm phán kiểm soát vũ khí, nên khả năng tiếp tục tăng cường ở tất cả các bên và càng nhiều vũ khí, khả năng sử dụng có mục đích hoặc vô tình càng lớn.

Trong khi đó, tham vọng chiếm Đài Loan của Trung Quốc là rất rõ ràng. Daniel Davis, Trung tá Lục quân Mỹ đã nghỉ hưu, nói nếu Trung Quốc tấn công thì "trường hợp xấu nhất là cuộc chiến tranh thông thường vượt ra ngoài tầm kiểm soát và leo thang thành một cuộc giao tranh hạt nhân".

Lợi thế quân sự của Mỹ

Đến nay, Mỹ vẫn có quân đội lớn nhất và giàu kinh nghiệm nhất thế giới, cũng như kho vũ khí hạt nhân tiên tiến và mạnh mẽ nhất. 1,4 triệu binh sĩ Mỹ đã chiến đấu gần như liên tục trong 20 năm qua và các lực lượng khác nhau có nhiều kinh nghiệm phối hợp chặt chẽ với nhau.

Với ngân sách quốc phòng hàng năm là 733 tỉ USD, Mỹ chi gấp ba lần những gì Trung Quốc làm và gấp 12 lần so với Nga.

Mỹ có 11 hàng không mẫu hạm và 3 nhóm tác chiến tàu sân bay của họ đã có hàng chục năm kinh nghiệm chinh chiến, trong khi Trung Quốc không có. Tuy nhiên, các nhà phê bình chỉ ra rằng sự thống trị như vậy không ngăn cản được thất bại ở Afghanistan. Cho đến khi Mỹ tái bố trí lực lượng của mình từ châu Âu sang châu Á thì Trung Quốc có lợi thế sân nhà ở Thái Bình Dương.

Sơn Vân