Có nên bỏ giấy phép xây dựng tại khu vực đã có quy hoạch chi tiết 1/500?
Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện số 78/CĐ-TTg ngày 29/5/2025 về việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực xây dựng, đặc biệt là đề xuất bỏ giấy phép xây dựng ở các khu vực đã có quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 đang nhận được sự đồng tình, ủng hộ của đông đảo người dân, doanh nghiệp và các chuyên gia trong ngành.
Theo quy định hiện hành, để có thể xây dựng nhà ở hoặc công trình dân dụng, người dân phải trải qua quy trình xin cấp giấy phép xây dựng kéo dài, tốn kém thời gian và chi phí.
Đại lộ Võ Văn Kiệt (hay còn gọi đại lộ Đông Tây) là trục giao thông hiện đại kết nối hai đầu Đông Bắc - Tây Nam thành phố.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, tại các khu vực đã có bản vẽ quy hoạch chi tiết 1/500, mọi chỉ tiêu như mặt bằng, mặt đứng, mặt cắt, chiều cao, mật độ xây dựng, khoảng lùi trước - sau… đều đã được thể hiện rõ ràng và đầy đủ. Do đó, nhiều ý kiến cho rằng, thủ tục xin cấp giấy phép xây dựng tại các khu vực này là không cần thiết, gây phiền hà không đáng có cho người dân.
Luật sư Nguyễn Hùng Quân, Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh nhận định: “Hiện tại, TP Hồ Chí Minh và một số địa phương đã bắt đầu thí điểm việc bỏ cấp giấy phép xây dựng ở nơi có quy hoạch chi tiết 1/500. Tôi cho rằng đây là hướng đi đúng đắn, góp phần rút ngắn thời gian, giảm chi phí cho người dân, tạo điều kiện để họ nhanh chóng thực hiện quyền sử dụng đất và quyền xây dựng hợp pháp”.
Theo Luật sư Quân, khi loại bỏ bớt thủ tục rườm rà, không chỉ người dân được hưởng lợi mà còn kích thích sự phát triển của thị trường bất động sản, dịch vụ cung ứng vật liệu và tạo thêm cơ hội việc làm cho lực lượng lao động phổ thông. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý: “Khi đã khơi thông thủ tục, cơ quan quản lý cần tăng cường giám sát quá trình thi công, tránh để xảy ra tình trạng xây dựng tùy tiện, sai bản vẽ chi tiết, phá vỡ quy hoạch tổng thể của khu vực”.
Cùng quan điểm, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh (HoREA) khẳng định: “Để có thể bỏ giấy phép xây dựng, trước tiên cần hoàn thiện quy hoạch chi tiết 1/500 và thiết kế đô thị tương ứng. Việc miễn cấp phép chỉ khả thi nếu đảm bảo đã có thiết kế được phê duyệt và thẩm định kỹ lưỡng”.
Ông Châu cũng cho rằng, nhà nước nên đầu tư ngân sách hoặc huy động nguồn lực xã hội hóa để hỗ trợ các địa phương đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch chi tiết. "Chúng ta nên thực hiện từ cái dễ trước, ví dụ miễn giấy phép xây dựng cho các công trình thuộc dự án đã được phê duyệt quy hoạch 1/500 và đã có thiết kế được thẩm định. Việc làm này sẽ giúp giải phóng nguồn lực lớn trong xã hội", ông Lê Hoàng Châu đề nghị.
Cũng theo ông Lê Hoàng Châu, nhiều quốc gia phát triển trên thế giới không cần cấp giấy phép xây dựng, bởi toàn bộ thông tin quy hoạch đã được công khai minh bạch. Người dân chỉ cần tra cứu quy hoạch là biết được chỉ tiêu xây dựng: được xây mấy tầng, khoảng lùi bao nhiêu, màu sơn mặt tiền thế nào… "Việt Nam đang hướng tới chính quyền điện tử, đô thị thông minh thì cũng nên đi theo con đường đó”, ông Châu nhấn mạnh.
