Có nên đánh thuế giao dịch để chống đầu cơ vàng?

Gom vàng đầu cơ, chờ bán giá cao

Sau 1 tháng triển khai bán vàng miếng qua các ngân hàng thương mại, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nhận định có tình trạng thuê người xếp hàng gom vàng đầu cơ và đề nghị cơ quan Công an vào cuộc xử lý.

Với nhiệm vụ là cơ quan tham mưu đảm bảo an toàn cho nền kinh tế của Thủ đô, qua công tác trinh sát, nắm tình hình, sử dụng các biện pháp nghiệp vụ, các tổ công tác của Phòng An ninh kinh tế Công an TP Hà Nội đã xác định có một số đối tượng có biểu hiện thuê người xếp hàng mua vàng tại một số chi nhánh Ngân hàng Vietcombank, Agribank và BIDV được giao bán vàng bình ổn trên địa bàn thành phố.

Bước đầu xác định có khoảng 4,5 nhóm riêng biệt và trong mỗi nhóm có một đối tượng đứng ra gom vàng sau khi số khách hàng (nghi vấn được thuê) giao dịch mua vàng xong với ngân hàng. Các nhóm này đều hoạt động theo phương thức chuyển khoản tiền trước cho thành viên trong nhóm, sau khi lấy được số xếp hàng sẽ chờ đến lượt để giao dịch mua vàng. Sau khi nhận được vàng từ ngân hàng, số người mua sẽ tập trung giao vàng cho đối tượng chính. Một số đối tượng di chuyển sang các điểm khác để tiếp tục xếp hàng mua vàng. Theo dõi di biến động của các đối tượng chính, các trinh sát xác định điểm đến là các cơ sở kinh doanh vàng bạc.

Người dân xếp hàng mua vàng tại một chi nhánh Ngân hàng.

Điển hình như cửa hàng kinh doanh vàng bạc B.T.T.H trên địa bàn phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà Nội do bà Đ.T.T làm chủ, đã có 4 người đi xếp hàng mua vàng. Ngoài chồng bà T còn có 3 cá nhân khác đi xếp hàng mua vàng tại các ngân hàng thương mại Nhà nước. Tại các điểm bán vàng, 3 cá nhân này đã mua được 4 lượng vàng, sau đó di chuyển về cửa hàng B.T.T.H.

Xác minh ban đầu xác định, các cá nhân liên quan đến cửa hàng này đã xếp hàng mua tổng cộng 14 lượng vàng SJC. Ngoài ra, cửa hàng này còn mua lại vàng miếng với giá cao và không có hóa đơn, đã bị phạt hành chính và tạm giữ tang vật. Tương tự, tại phố Hà Trung, tổ công tác số 3 Phòng An ninh kinh tế và Cục Quản lý thị trường tổ chức kiểm tra tại Công ty TNHH MTV Kinh doanh vàng bạc T.L.

Tại thời điểm kiểm tra phát hiện công ty đang thực hiện mua 1 lượng vàng SJC từ 1 cá nhân với giá 81 triệu/lượng, thanh toán theo hình thức chuyển khoản. Tổ kiểm tra đã lập biên bản và tạm giữ tang vật vi phạm hành chính. “Vụ việc mua vàng với giá cao hơn ngân hàng bán ra cho thấy đã có hiện tượng người kinh doanh cửa hàng vàng bạc sẵn sàng chi tiền chênh lệch để mua được vàng miếng SJC, đi ngược với quan điểm bình ổn thị trường vàng của NHNN”, Trung tá Nguyễn Đắc Tài, Đội trưởng Đội An ninh tiền tệ Phòng An ninh kinh tế nhìn nhận.

Đưa thêm một quy định về chính sách thuế cần được xem xét thận trọng

Dù những vụ việc được phát hiện nói trên không lớn, nhưng nó cho thấy tình trạng bất ổn trên thị trường vàng đến từ những đối tượng gom mua đầu cơ. Hầu hết các cơ sở này đều không được cấp giấy phép kinh doanh vàng miếng SJC, ngoại tệ nhưng luôn sẵn sàng mua vàng miếng SJC với giá cao để tích trữ, sau đó bán ra với giá cao hơn, gây bất ổn thị trường vàng. Trước thực tế này, câu chuyện quản lý thị trường vàng lại được đặt ra, trong đó, để hạn chế đầu cơ, các chuyên gia cho rằng, cần sớm thực hiện việc đánh thuế giao dịch vàng.

"Thuế là một công cụ điều tiết của Nhà nước đối với các hoạt động kinh tế và hiện nay cũng đang có nhiều quan điểm trong bối cảnh người dân đổ xô đi mua vàng, đầu cơ, tích trữ vàng. Do đó đến một lúc nào đó, Nhà nước cũng có thể sử dụng thuế để điều tiết hoạt động giao dịch mua bán vàng của người dân, vì đây không chỉ là điều tiết thu nhập mà còn điều tiết hành vi của xã hội", TS. Trương Văn Phước, nguyên quyền Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia phân tích.

Góp ý về giải pháp khắc phục những dấu hiệu bất ổn trong thị trường vàng hiện nay, PGS.TS Nguyễn Thị Mùi đã đề xuất NHNN cần sớm kiến nghị Bộ Tài chính xây dựng các chính sách thuế đối với vàng.

Theo bà Mùi, việc áp dụng các chính sách thuế đối với thị trường vàng trong nước sẽ góp phần giảm bớt nhu cầu vàng của một số bộ phận nhà đầu tư và thị trường, đặc biệt đối với những đối tượng mua vàng với mục đích đầu cơ, tích trữ, thao túng giá vàng. Giải pháp trên có thể ảnh hưởng tâm lý của người tiêu dùng, khiến họ chuyển sang các kênh đầu tư khác, từ đó giúp kiểm soát giá vàng. Bên cạnh đó việc áp dụng thuế sẽ đảm bảo công bằng trong hoạt động kinh doanh vàng và tạo môi trường kinh doanh lành mạnh.

Hiện nay, các lĩnh vực chứng khoán, bất động sản… cũng đang áp dụng thuế thu nhập cá nhân, do đó mua bán vàng cũng nên áp dụng chính sách thuế phù hợp.

Tuy nhiên, đánh thuế như thế nào cũng là vấn đề cần bàn. TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng có 2 cách để đánh thuế là đánh trên doanh thu và đánh thuế trên lợi nhuận. Trong khi đó, PGS. TS Lê Xuân Trường, Trưởng Khoa Thuế - Hải quan (Học viện Tài chính) cho rằng, chỉ nên đánh thuế đối với nhóm mua đi, bán lại để đầu cơ, không nên đánh thuế đối với nhóm mua vàng để tích trữ.

Về mặt kỹ thuật, để không đánh thuế đối với loại giao dịch này cần quy định đối tượng miễn thuế theo thời gian nắm giữ vàng kể từ khi mua đến khi bán ra, chẳng hạn như thời gian nắm giữ tối thiểu 183 ngày trở lên khi bán ra được miễn thuế. Quy định này cũng khuyến khích người dân yêu cầu người bán xuất hóa đơn, để ghi nhận ngày mua làm cơ sở xác định đối tượng được miễn thuế khi bán.

Phía Bộ Tài chính, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho biết, Bộ Tài chính đã tiếp thu và sẽ có đánh giá cụ thể trên tất cả các mặt. Tuy nhiên, việc đưa thêm một quy định về chính sách thuế cần được đánh giá chi tiết ở nhiều khía cạnh khác nhau. Bộ Tài chính sẽ nghiên cứu và có báo cáo cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định và thực hiện nếu hợp lý.

Hà An