Có nên đánh thuế thu nhập từ thừa kế và quà tặng?

Việc con cái biếu tặng bố mẹ tiền mang ý nghĩa nhân văn và văn hóa gia đình, không nên bị đánh thuế. Ảnh: M.H.

Với thu nhập chịu thuế từ thừa kế, quà tặng, theo Bộ Tài chính, Việt Nam đang không tính thuế TNCN với một loại tài sản thừa kế như nhiều nước áp dụng. Chẳng hạn, nhiều quốc gia đánh thuế thừa kế, quà tặng theo giá trị, gồm tài sản và tiền mặt. Tại Thái Lan, tài sản chịu thuế thừa kế gồm bất động sản, chứng khoán, tài sản tài chính, tài khoản tiền gửi ngân hàng hoặc các loại tiền khác có tính chất tương tự. Hàn Quốc, Nhật Bản quy định đánh thuế cá nhân với tất cả tài sản được thừa kế.

Do đó, Bộ Tài chính đề xuất rà soát, nghiên cứu bổ sung quy định về thu nhập từ thừa kế, quà tặng tại luật Thuế TNCN cho phù hợp với thực tế.

Hiện nay, theo luật Thuế TNCN, thuế suất từ thừa kế và quà tặng là 10%, nhưng thừa kế giữa những người trong gia đình được miễn thuế. Mục tiêu của đề xuất này là mở rộng cơ sở thuế và đảm bảo tính công bằng trong việc đóng góp vào ngân sách nhà nước.

Trước đề xuất trên, nhiều địa phương, bộ ngành và chuyên gia đã đưa ra ý kiến đóng góp. Theo đó, UBND TP Đà Nẵng đề nghị miễn thuế cho thu nhập từ nhận thừa kế và quà tặng là động sản giữa các mối quan hệ thân thuộc trong gia đình, như tàu, máy bay, xe có đăng ký sở hữu. UBND tỉnh Ninh Thuận kiến nghị xóa bỏ thuế đối với thừa kế vì điều khoản này không hợp lý và dễ gây khó khăn cho người dân, đặc biệt khi tài sản thừa kế không sinh ra thu nhập thường xuyên.

Từ góc nhìn chuyên gia, ông Nguyễn Thái Sơn - Giám đốc Công ty tư vấn Thuế Sài Gòn, cho rằng việc áp dụng thuế đối với thừa kế và quà tặng trong gia đình là không cần thiết. Ông nhấn mạnh rằng việc con cái biếu tặng bố mẹ tiền mang ý nghĩa nhân văn và văn hóa gia đình, không nên bị đánh thuế. Hơn nữa, lượng kiều hối chuyển về Việt Nam hàng năm lên đến hàng tỉ USD, góp phần tạo nguồn ngoại tệ và ổn định thị trường tỷ giá. Việc đánh thuế đối với cho tặng tiền mặt có thể ảnh hưởng tiêu cực đến lượng kiều hối này.

Chuyên gia tài chính - PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cũng đồng tình với quan điểm không nên đánh thuế thừa kế và quà tặng giữa những người trong gia đình. Vị chuyên gia này cho rằng việc thừa kế và cho tặng là văn hóa truyền thống của người Việt Nam, giúp gắn kết tình cảm gia đình và thể hiện sự chăm lo lẫn nhau giữa người thân. Do đó, việc đánh thuế thừa kế và quà tặng cần được xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo phù hợp với thực tế Việt Nam.

Còn theo ông Nguyễn Văn Được, Ủy viên Thường trực Hội Tư vấn thuế Việt Nam - Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín, cho rằng không nên tính thuế thừa kế và quà tặng bất động sản giữa những người có quan hệ thân nhân trong gia đình vì đây là nét văn hóa của người Á Đông. Tuy nhiên, có thể tính thuế với bất động sản khi có sự chuyển nhượng, mua bán.

Giới chuyên gia cho rằng, việc đánh thuế thừa kế và quà tặng có thể ảnh hưởng đến lượng kiều hối về Việt Nam, vốn là nguồn ngoại tệ quan trọng. Các quy định hiện hành không tính thuế tiền gửi tiết kiệm và kiều hối nhằm thu hút tiền vào ngân hàng và về nước. Nếu áp dụng thuế đối với cho tặng tiền mặt, chính sách này có thể tác động tiêu cực đến lượng kiều hối chuyển về Việt Nam. Theo ông Nguyễn Thái Sơn, các nguồn tiền gửi tiết kiệm dù ở hình thức nào cũng được đưa ra cho vay, phục vụ nhu cầu sản xuất kinh doanh và tiêu dùng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Việc đánh thuế thừa kế và quà tặng có thể làm giảm lượng tiền gửi tiết kiệm và kiều hối, ảnh hưởng đến nền kinh tế.

Việc đánh thuế thu nhập từ thừa kế và quà tặng là một vấn đề phức tạp, đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng từ các cơ quan chức năng. Mặc dù mục tiêu của đề xuất này là mở rộng cơ sở thuế và đảm bảo công bằng trong việc đóng góp vào ngân sách nhà nước, nhưng cần xem xét kỹ lưỡng các tác động kinh tế và xã hội, đặc biệt là đối với văn hóa truyền thống và tình cảm gia đình của người Việt. Các ý kiến từ chuyên gia và một số địa phương cho thấy việc đánh thuế thừa kế và quà tặng trong gia đình có thể không phù hợp với thực tế Việt Nam và cần được xem xét lại.

Dự kiến, Chính phủ trình Quốc hội cho ý kiến về dự án luật Thuế TNCN(thay thế) tại kỳ họp cuối năm nay.

Xuân Dung