Có nên tiếp tục bỏ cả núi tiền để xét nghiệm Covid-19?

Ảnh minh họa.

Nhưng 2 năm sau đại dịch, các quan chức y tế ở một số quốc gia đang đặt câu hỏi về giá trị của việc xét nghiệm hàng loạt lặp đi lặp lại, đặc biệt là xem xét chi phí hàng tỷ USD.

Đứng đầu trong số đó là Đan Mạch, quốc gia đã vô địch một trong những chế độ xét nghiệm Covid-19 nhiều nhất thế giới từ rất sớm. Các nhà làm luật hiện đang yêu cầu một nghiên cứu chặt chẽ về việc liệu chính sách đó có hiệu quả hay không.

Jens Lundgren, giáo sư về các bệnh truyền nhiễm tại Rigshospitalet, Đại học Copenhagen, và thành viên nhóm cố vấn Covid-19 của chính phủ, cho biết: “Chúng tôi đã xét nghiệm nhiều hơn các quốc gia khác đến nỗi chúng tôi có thể đã xét nghiệm quá mức”.

Nhật Bản đã tránh xét nghiệm quy mô lớn nhưng vẫn chống chọi với đại dịch tương đối tốt, dựa trên tỷ lệ nhiễm bệnh và tử vong. Các quốc gia khác, bao gồm cả Anh và Tây Ban Nha, đã thu hẹp quy mô xét nghiệm.

Tuy nhiên, việc xét nghiệm lặp đi lặp lại trên toàn bộ các thành phố vẫn là một phần trọng tâm của kế hoạch zero-Covid ở Trung Quốc.

Dale Fisher, Chủ tịch Mạng lưới Ứng phó và Cảnh báo Dịch bùng phát Toàn cầu của Tổ chức Y tế Thế giới cho biết: “Chúng tôi cần phải học hỏi, và không ai đã làm điều đó một cách hoàn hảo”.

WHO kêu gọi các quốc gia “xét nghiệm, xét nghiệm, xét nghiệm” tất cả các trường hợp nghi ngờ sau khi lần đầu tiên xác định được Covid-19. Việc giám sát toàn cầu đã giúp các nhà khoa học hiểu được nguy cơ mắc bệnh nặng hoặc tử vong, cũng như nguy cơ lây truyền.

Hiện nay, với sự thống trị của biến thể Omicron tương đối nhẹ hơn và sự sẵn có của vaccine và các phương pháp điều trị hiệu quả hơn, các chính phủ nên xem xét các chính sách chiến lược hơn, chẳng hạn như lấy mẫu dân số, các chuyên gia cho biết.

Tuy nhiên, việc rút lui quá quyết liệt có thể khiến thế giới mù quáng trước một loại virus vẫn đang thay đổi, một số quan chức cho biết.

Các hướng dẫn của WHO chưa bao giờ khuyến nghị sàng lọc hàng loạt những người không có triệu chứng - như hiện đang diễn ra ở Trung Quốc - vì chi phí liên quan và thiếu dữ liệu về hiệu quả của nó.

Đan Mạch cuối cùng cũng ghi nhận số ca mắc và tỷ lệ tử vong tương tự như các quốc gia khác có xét nghiệm ít phổ biến hơn. Điều này đã khiến đa số các đảng trong quốc hội kêu gọi một cuộc điều tra về chiến lược này.

Trong hai năm qua, dân số 5,8 triệu của Đan Mạch đã ghi hơn 127 triệu xét nghiệm nhanh và PCR, tất cả đều được cung cấp miễn phí. Tổng cộng, Đan Mạch đã chi hơn 2,36 tỷ USD để xét nghiệm, theo Cơ quan Cung cấp Quan trọng Đan Mạch.

Nước láng giềng Na Uy, với quy mô dân số tương tự, chỉ thực hiện 11 triệu xét nghiệm PCR, trong khi Thụy Điển, nơi có số người gần gấp đôi, đã hoàn thành khoảng 18 triệu, theo Our World in Data.

Christine Stabell Benn, giáo sư sức khỏe toàn cầu tại Đại học Nam Đan Mạch, cho biết chiến lược của Đan Mạch rất tốn kém và kết quả "không thuyết phục".

“Phương pháp xét nghiệm hàng loạt đã lấy đi sự tập trung từ việc xét nghiệm ở nơi nó thực sự quan trọng: giữa những người dễ bị nhiễm”.

Các chuyên gia khác - và chính phủ Đan Mạch - cho biết việc xét nghiệm rộng rãi làm giảm tỷ lệ lây truyền và giúp mọi người tái hòa nhập xã hội, thúc đẩy nền kinh tế và sức khỏe tâm lý của họ. Theo một báo cáo của chính phủ công bố vào tháng 9, nền kinh tế bị ảnh hưởng tương đối nhẹ hơn so với các nước châu Âu khác.

Bộ trưởng Tư pháp Nick Haekkerup nói với Reuters trong một email: “Không có nghi ngờ gì về chi phí kinh tế và con người, ví dụ như một cuộc phong tỏa trên diện rộng, như chúng ta đã thấy ở nhiều quốc gia khác”.

Một nghiên cứu của Đan Mạch được công bố vào năm ngoái đã kết luận rằng chương trình xét nghiệm và cách ly các trường hợp được xác nhận sau đó đã giúp giảm tới 25% sự lây lan.

Các chuyên gia về bệnh khác đặt câu hỏi về những ước tính như vậy. Một đánh giá được công bố trên tạp chí Medical Virology vào cuối tháng 3 về việc sử dụng các xét nghiệm nhanh cho những người không có triệu chứng trong các sáng kiến sàng lọc hàng loạt cho thấy “sự không chắc chắn” về tác động của chúng.

Có một số lý do có thể giải thích tại sao xét nghiệm không mang lại lợi ích lớn hơn, bao gồm một mục tiêu trung bình và thực tế là các xét nghiệm không hoàn hảo. Thêm vào đó, nhiều người không hoặc không thể cách ly sau khi xét nghiệm dương tính: một đánh giá trên Tạp chí Y khoa Anh cho thấy chỉ 42,5% những trường hợp như vậy ở nhà trong toàn bộ thời gian cách ly.

Ở Anh, các xét nghiệm Covid-19 miễn phí hiện chỉ dành cho nhân viên y tế của chính phủ, những người có tình trạng sức khỏe nhất định và những người nhập viện. Những người khác, ngay cả khi có các triệu chứng, phải trả tiền cho các xét nghiệm hoặc chỉ đơn giản là được khuyên ở nhà cho đến khi họ cảm thấy tốt hơn.

Nhã Trúc