Cổ phiếu 'vua' liệu có bị lung lay vị thế?

Theo đà bùng nổ của VN-Index, nhóm cổ phiếu ngân hàng đã có đợt tăng giá mạnh mẽ kể từ tháng 4 (đáy của VN-Index khi thông tin bất lợi về thuế đối ứng của Mỹ được công bố) cho đến cuối tháng 8. Tuy nhiên, khi thị trường điều chỉnh, ngân hàng là một trong những nhóm cổ phiếu có mức giảm mạnh hơn VN-Index.

Tiềm ẩn rủi ro sau tăng “nóng”

Đáng chú ý, việc các nhà đầu tư nước ngoài đều có xu hướng giảm tỷ lệ sở hữu tại “Big 3” gồm Vietcombank, VietinBank và BIDV trong tuần giao dịch vừa qua (10-14/11) cho thấy “sức hút” của nhóm cổ phiếu ngân hàng đang mất dần.

Cũng trong tuần giao dịch này, dù VN-Index phục hồi 2,27% và chấm dứt đà giảm 4 tuần liên tiếp, dòng vốn ngoại vẫn tiếp tục duy trì xu hướng rút ròng trên cả ba sàn. Riêng HoSE, khối ngoại bán ròng hơn 2.298 tỷ đồng, đánh dấu tuần rút vốn thứ 16 liên tiếp, tập trung mạnh ở nhóm ngân hàng.

Khi thị trường điều chỉnh, ngân hàng là một trong những nhóm cổ phiếu có mức giảm mạnh hơn VN-Index.

Báo cáo vừa công bố của FiinGroup cho thấy, quý III/2025, tăng trưởng lợi nhuận toàn thị trường chứng khoán duy trì ở mức cao so với cùng kỳ, song chất lượng tăng trưởng cho thấy sự phân hóa mạnh.

Cụ thể, lợi nhuận sau thuế (LNST) quý III toàn thị trường tăng mạnh 41,8% so với cùng kỳ năm ngoái, dẫn dắt bởi nhóm Phi tài chính (+50,4%), còn nhóm Tài chính tăng thấp hơn (+34,1%) .

Trong đó, LNST quý III nhóm ngân hàng tăng trưởng 24,9% so với cùng kỳ, nhưng chững lại so với quý II trước đó (-1,6%) vì NIM thu hẹp (do chi phí vốn gia tăng) và tín dụng tăng chậm lại (tăng 4% trong quý III, giảm tốc so với mức tăng 6,3% của quý trước) ghi nhận ở nhóm TMCP nhà nước và các ngân hàng tư nhân lớn.

Đến cuối tháng 9, phần lớn các ngành đã hoàn thành trên 85% kế hoạch lợi nhuận năm, cho thấy kết quả kinh doanh bám sát mục tiêu. Tuy nhiên, ngân hàng vẫn nằm trong nhóm có tỷ lệ hoàn thành kế hoạch thấp nhất, chỉ đạt khoảng 74,6%.

Hiện tại, nhóm cổ phiếu ngân hàng có P/E và P/B dao động quanh mức trung bình 5 năm. Trong đó, P/B của ngành hiện ở mức 1,6x, giảm 20% so với đỉnh 3 năm gần nhất (2,0x) ghi nhận giữa tháng 10/2025 và đang quay về vùng định giá quen thuộc duy trì trong giai đoạn cuối 2023 đến giữa 2025.

Cụ thể, các ngân hàng tư nhân top đầu (VPBank, Techcombank, MB) cùng nhóm quy mô nhỏ hơn (LPB, SHB, ABB) ghi nhận P/B tăng đáng kể từ đầu năm 2025, đóng góp chính vào mức tăng giá vượt trội của các cổ phiếu này.

Ngược lại, nhóm TMCP nhà nước (BIDV, Vietcombank, Vietinbank) có định giá tăng thấp, hay thậm chí suy giảm, khiến giá cổ phiếu kém tích cực hơn dù giá trị sổ sách vẫn tăng trưởng.

Dù vậy, nhìn chung, triển vọng lợi nhuận ngắn hạn của nhóm ngân hàng chưa thực sự khả quan khi mà các nhà băng đang trong giai đoạn lợi nhuận chững lại sau khi đạt đỉnh, đang làm gia tăng rủi ro điều chỉnh định giá, đặc biệt với những cổ phiếu đã tăng nóng gần đây.

Định giá vẫn hấp dẫn để tích lũy

Theo giới chuyên môn, NIM được dự báo sẽ tiếp tục giảm nhẹ trong quý IV/2025 khi lãi suất huy động có xu hướng nhích lên. Việc mặt bằng lãi suất tiền gửi rục rịch tăng trở lại từ đầu quý IV phản ánh việc các ngân hàng gia tăng huy động vốn nhằm đáp ứng nhu cầu tín dụng thường tăng mạnh về cuối năm theo chu kỳ mùa vụ.

Khi tín dụng có nhiều dư địa để tăng trưởng, chất lượng tài sản là yếu tố cần quan tâm hàng đầu của ngành ngân hàng hiện nay. Tỷ lệ nợ xấu (NPL) trung bình của các ngân hàng niêm yết tăng nhẹ lên mức 2,39% trong quý III/2025, từ mức 2,35% trong quý trước đó. Nhiều ngân hàng ghi nhận tỷ lệ nợ xấu tăng liên tiếp trong 3 quý đầu năm. Bên cạnh đó, tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLR) - một trong những chỉ số quan trọng đánh giá chất lượng tài sản, không có sự cải thiện.

Bà Trần Thị Khánh Hiền, Giám đốc Khối Nghiên cứu, Chứng khoán MB (MBS) cho biết tỷ lệ LLR của một vài ngân hàng đã rơi xuống mức dưới 40%. Đây là điều đáng lo ngại khi dư nợ cho vay dự kiến tiếp tục mở rộng trong những tháng tới.

Dù vậy, chuyên gia MBS đánh giá quý cuối năm 2025 tiếp tục là một quý thuận lợi cho ngành ngân hàng trong bối cảnh sản xuất thương mại và thị trường bất động sản đang khởi sắc.

Bất chấp các căng thẳng thương mại trên thế giới và những ảnh hưởng từ thiên tai, nền kinh tế vẫn duy trì kết quả tích cực trong 10 tháng đầu năm 2025, với xuất khẩu tăng trưởng mạnh mẽ so với cùng kỳ năm trước (+16,2%), dòng vốn FDI giải ngân ổn định (+8,8%), tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công (+27,8%) và lượng khách du lịch phục hồi (+21,5%). Trong khi đó, lạm phát vẫn được kiểm soát tốt, dù tăng trưởng tín dụng bật mạnh.

MBS dự báo tăng trưởng GDP quý IV ở mức 8,4-8,8% với động lực chính đến từ tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công và sản xuất phục hồi, qua đó giúp GDP cả năm 2025 đạt mức tăng 8-8,1%. Theo đó, tăng trưởng tín dụng dự kiến đạt 19-20% trong năm nay (tính đến ngày 30/10/2025 đạt khoảng 15%). Với động lực từ tăng trưởng tín dụng, lợi nhuận của ngành ngân hàng dự kiến đạt 17-18% cho cả năm 2025.

Mặt khác, đợt điều chỉnh mạnh vừa qua đã đưa định giá các cổ phiếu ngân hàng về vùng hấp dẫn. Giá nhiều cổ phiếu ngân hàng đã chiết khấu khá sâu, thậm chí ở mức 25-30% kể từ đỉnh.

Nhìn sang năm 2026, ngân hàng vẫn là một trong những ngành được hưởng lợi nổi bật khi sản xuất và xuất khẩu khởi sắc, nhiều dự án đầu tư hạ tầng được triển khai, cơ chế thông thoáng cho các doanh nghiệp tư nhân tham gia vào các dự án của Nhà nước, cũng như tiếp cận với nguồn vốn tín dụng.

“Ước tính tăng trưởng lợi nhuận của ngành đạt 19-20% trong năm sau, nên đây là thời điểm để tích lũy cổ phiếu của các ngân hàng có chất lượng tài sản tốt ở mức định giá hấp dẫn với mục tiêu đầu tư cho năm 2026”, bà Hiến nhấn mạnh.

Tương tự, bà Nguyễn Thị Bảo Trân, Giám đốc Phân tích Khối Vĩ mô và Chiến lược, Chứng khoán Mirae Asset (MAS) nhận định, nhìn vào bức tranh vĩ mô tổng thể, kinh tế Việt Nam được dẫn dắt bởi chính sách tiền tệ, đầu tư công và chuyển đổi số. Do đó, nhà đầu tư nên ưu tiên các nhóm ngành như ngân hàng nhờ được hỗ trợ bởi tăng trưởng tín dụng cao, cải thiện chất lượng tài sản khi thị trường bất động sản hồi phục. Tuy nhiên, khi đầu tư vào ngành này, cần theo dõi sự phục hồi của ngành bất động sản, xu hướng tăng trưởng tín dụng và tỷ lệ nợ xấu, lãi suất huy động và cho vay.

Hải Giang