Cơ sở nào đề xuất các sàn giao dịch thương mại điện tử nộp thay thuế?

Dư luận đặt câu hỏi về việc quản lý thuế đối với các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới đang hoạt động tại Việt Nam nhưng chưa đăng ký cấp phép? Cơ sở nào đề xuất các sàn giao dịch thương mại điện tử nộp thay thuế?

Cơ sở nào đề xuất các sàn giao dịch thương mại điện tử nộp thay thuế?

Hoạt động kinh doanh sàn thương mại điện tử Việt Nam là hoạt động kinh doanh phải được cấp phép và chịu quản lý nhà nước của Bộ Công Thương (theo quy định Nghị định số 52/2013/NĐ-CP ngày 16/5/2013 của Chính phủ về thương mại điện tử (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 85/2021/NĐ-CP).

Đối với lĩnh vực quản lý nhà nước về các khoản thu nội địa (trong đó có khoản thu từ hoạt động kinh doanh thương mại điện tử), trên cơ sở các quy định tại Luật quản lý thuế và Thông tư số 80/2021/TT-BTC, các nhà quản lý sàn thương mại điện tử có trách nhiệm đăng ký, tự tính, tự khai, tự nộp thuế trực tiếp thông qua cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế (Tổng cục Thuế đã triển khai vận hành cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài từ thời điểm năm 2022); nếu phát hiện nhà cung cấp nước ngoài kê khai chưa đúng doanh thu cơ quan thuế sẽ thực hiện đối chiếu dữ liệu để xác định doanh thu đề nghị nhà cung cấp nước ngoài thực hiện nghĩa vụ và thực hiện thanh tra, kiểm tra theo quy định nếu có dấu hiệu gian lận, trốn thuế.

Ngoài ra, đối với người bán là hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử nói chung, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý thuế, trong đó quy định trách nhiệm của tổ chức là nhà quản lý các sàn thương mại điện tử (bao gồm cả sàn thương mại điện tử trong nước và nước ngoài) có chức năng thanh toán phải khấu trừ, nộp thuế thay, khai nghĩa vụ nộp thuế thay cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trên sàn. Khi quy định này được thông qua, Bộ Tài chính sẽ trình Chính phủ ban hành Nghị định hướng dẫn cụ thể về việc hỗ trợ, phối hợp trong tổ chức thực hiện giữa Cơ quan thuế và các tổ chức quản lý sàn thương mại điện tử khi thực hiện khấu trừ, nộp thuế thay và khai nghĩa vụ nộp thuế thay cho các hộ, cá nhân kinh doanh trên sàn.

Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi nghĩa vụ khấu trừ, nộp thuế với sàn thương mại điện tử

Để tạo thuận lợi cho sàn giao dịch thương mại điện tử và người nộp thuế trong quá trình triển khai, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý thuế, trong đó quy định trách nhiệm của tổ chức là nhà quản lý các sàn thương mại điện tử có chức năng thanh toán (bao gồm cả tổ chức trong nước và nước ngoài) phải khấu trừ, nộp thuế thay, khai nghĩa vụ nộp thuế thay cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trên sàn.

Nội dung này được hiểu là khi sàn thương mại điện tử có chức năng thanh toán khấu trừ, nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh trên sàn thì thực hiện khai với cơ quan thuế thông tin số thuế của hộ, cá nhân kinh doanh mà Sàn đã khấu trừ, nộp thuế thay. Thông tin mà sàn thương mại điện tử đã khai với cơ quan thuế là căn cứ, cơ sở dữ liệu để cơ quan thuế quản lý nghĩa vụ thuế của hộ, cá nhân kinh doanh.

Quy định này góp phần giảm đầu mối kê khai thuế, đồng thời xét về tổng thể sẽ làm giảm chi phí tuân thủ thủ tục hành chính cho toàn xã hội do chỉ cần một đầu mối là sàn giao dịch thương mại điện tử khấu trừ, nộp thuế thay, khai nghĩa vụ nộp thuế thay cho hàng chục, hàng trăm nghìn cá nhân, hộ kinh doanh trên sàn.

Để triển khai quy định này, Bộ Tài chính sẽ trình Chính phủ ban hành Nghị định hướng dẫn cụ thể về việc hỗ trợ, phối hợp trong tổ chức thực hiện giữa Cơ quan thuế và các tổ chức quản lý sàn thương mại điện tử, nền tảng số, thống nhất về phạm vi trách nhiệm, nghĩa vụ của tổ chức quản lý sàn, nền tảng khi thực hiện khấu trừ, nộp thuế thay và khai nghĩa vụ nộp thuế thay cho các hộ, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử trên cơ sở tổ chức làm việc, trao đổi trực tiếp với một số sàn thương mại điện tử.

Quy định này được đề xuất trên cơ sở tổng hợp những khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn quản lý như: chính sách quản lý hiện hành chưa đáp ứng yêu cầu quản lý thuế hiệu quả đối với hoạt động kinh doanh thương mại điện tử đặc biệt với mô hình sàn thương mại điện tử; việc cung cấp thông tin của sàn giao dịch thương mại điện tử còn chưa đầy đủ và chưa sát thực tế phát sinh khiến việc định danh, quản lý đầy đủ đối tượng, kiểm soát doanh thu trên sàn gặp khó khăn; đồng thời nguồn lực cơ quan thuế là hạn chế so với số lượng các cá nhân kinh doanh.

Ngoài ra, về triển khai cơ chế sàn thương mại điện tử khai, nộp thuế thay cho người bán: đây là nội dung rất được khuyến nghị triển khai trong các tài liệu, nghiên cứu của OECD, các tổ chức quốc tế khác (IMF, ADB,…), cũng như đã chứng minh thực tế hiệu quả triển khai của các nước tiên tiến trên thế giới và trong khu vực (Anh, EU, Australia, Thái Lan, Đài Loan,…).

Về đề xuất bỏ quy định miễn thuế với hàng nhập khẩu giá trị dưới 1 triệu đồng bán qua sàn thương mại điện tử

Tại Tờ trình số 127/TTr-BTC ngày 27/10/2010 trình Thủ tướng Chính phủ về dự thảo Quyết định về định mức hàng hóa nhập khẩu gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh được miễn thuế (Quyết định số 78/2010/QĐ-TTg), Bộ Tài chính đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ quy định miễn thuế nhập khẩu và thuế giá trị gia tăng (giá trị gia tăng) qua dịch vụ chuyển phát nhanh căn cứ vào Công ước quốc tế về hài hòa và đơn giản thủ tục hải quan (công ước Kyoto) mà Việt Nam đã ký kết: "Luật pháp quốc gia phải quy định trị giá tối thiểu và/hoặc số thuế hải quan và thuế khác tối thiểu mà dưới mức đó không thu thuế hải quan và thuế khác". Bối cảnh cảnh thực tế Việt Nam của giai đoạn đó cũng đặt ra các yêu cầu cần phải có các chính sách phù hợp để đơn giản hóa thủ tục hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu để tạo thuận lợi cho thương mại phát triển, trong đó có hàng hóa gửi qua chuyển phát nhanh có trị giá không lớn nhưng số lượng nhiều.

Tại Tờ trình số 127/TTr-BTC nêu trên, Bộ Tài chính đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định quy định về định mức hàng hóa gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh nhập khẩu được miễn thuế nhập khẩu và thuế giá trị gia tăng; không áp dụng đối với thuế tiêu thụ đặc biệt vì những mặt hàng thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt là mặt hàng không khuyến khích nhập khẩu (như thuốc lá, rượu, bia...). Về mức trị giá hàng hóa nhập khẩu qua dịch vụ chuyển phát nhanh được miễn thuế, qua tham khảo kinh nghiệm của một số nước trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương thì mức trị giá miễn thuế trung bình của các nước trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương tại thời điểm xây dựng Quyết định số 78/2010/QĐ-TTg vào khoảng 130 đô la Mỹ.

Qua thống kê thì trị giá hàng hóa nhập khẩu gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh vào Việt Nam tại thời điểm đó có trị giá lớn không nhiều, đa phần có trị giá vào khoảng 1 triệu đồng (chiếm 60% đến 70% tổng số lượng hàng hóa chuyển phát nhanh nhập khẩu). Theo đó, nhằm đơn giản thủ tục hải quan và thực hiện cam kết quốc tế, Bộ Tài chính đã trình Thủ tướng Chính phủ tại Tờ trình số 127/TTr-BTC: "áp dụng định mức miễn thuế là 1 triệu đồng (tương đương với khoảng 50 đô la Mỹ) cho phù hợp với thực tế".

Tuy nhiên, thời gian gần đây, hoạt động thương mại quốc tế cũng đã có nhiều thay đổi, các nước trong EU đã xóa bỏ quy định miễn thuế giá trị gia tăng với các lô hàng từ 22 euro trở xuống. Vương quốc Anh (nước Anh, Scotland và Xứ Wales) cũng bãi bỏ quy định miễn thuế giá trị gia tăng đối với hàng hóa nhập khẩu có tổng giá trị từ 135 bảng Anh trở xuống từ ngày 01/01/2021.

Tương tự tại Singapore, từ ngày 01/01/2023 cũng bắt đầu bãi bỏ quy định miễn thuế giá trị gia tăng đối với hàng hóa trị giá thấp, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại điện tử. Để đảm bảo thực hành thương mại công bằng, từ ngày 01/5/2024, Thái Lan cũng sẽ thu thuế giá trị gia tăng đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu, không phân biệt giá trị. Ngoài ra, tại các cuộc hội thảo, chuyên gia dự án tạo thuận lợi thương mại (TFP) cũng khuyến cáo Việt Nam cân nhắc bỏ quy định không phải nộp thuế giá trị gia tăng đối với hàng hóa nhập khẩu trị giá thấp.

Trong xu thế này, Bộ Tài chính đã có Tờ trình Chính phủ về dự thảo Nghị định về quản lý hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử, trong đó đã đề xuất bãi bỏ việc miễn thuế giá trị gia tăng đối với hàng hóa nhập khẩu gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh có giá trị dưới 01 triệu đồng (nội dung này đã được xin ý kiến các tổ chức, cá nhân theo quy định, đã được Bộ Tư pháp thẩm định và báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ).

Tuy nhiên, việc ban hành và thực hiện Nghị định về quản lý hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử cần được thực hiện đồng bộ với việc hoàn thiện hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin nên cần phải có thêm thời gian để chuẩn bị.

Theo đó, để phù hợp với các yêu cầu mới đang đặt ra và trên cơ sở kiến nghị của một số cơ quan trong quá trình xây dựng dự án Luật thuế giá trị gia tăng (sửa đổi), Bộ Tài chính đang phối hợp với các đơn vị liên quan khẩn trương xây dựng hồ sơ để trình cấp có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật bãi bỏ Quyết định số 78/2010/QĐ-TTg theo đúng trình tự, thủ tục được quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật mà không chờ vào tiến độ của dự án xây dựng Nghị định nêu trên, đảm bảo phù hợp với thông lệ quốc tế trong bối cảnh các hoạt động thương mại điện tử qua biên giới có xu hướng ngày càng phát triển; đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện các giải pháp về phòng, chống gian lận thương mại, trốn thuế đối với hàng hóa nhập khẩu nói chung và hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ nói riêng.