Có tỉnh sau sáp nhập giảm hơn 40% cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông

Hầu hết địa phương giữ nguyên các trường mầm non, tiểu học, THCS, THPT trong năm 2025

Trình bày Báo cáo về tình hình thực hiện sắp xếp, tổ chức các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Phổ thông Thái Văn Tài cho biết, việc sắp xếp, tổ chức các cơ sở giáo dục được triển khai trên cơ sở các kết luận, kế hoạch và công văn chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Ban Chỉ đạo Trung ương, trong đó nhấn mạnh nguyên tắc giữ nguyên các đơn vị sự nghiệp giáo dục, thực hiện phân cấp quản lý đối với cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học, trung học cơ sở cho chính quyền cấp xã và hoàn thành sắp xếp các cơ sở giáo dục công lập cấp xã trước ngày 31/12/2025.

Bộ GD-ĐT giao ban trực tuyến với các địa phương về sắp xếp, tổ chức các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên công lập

Thực hiện các chỉ đạo của Trung ương, Bộ GD-ĐT đã xây dựng, tham mưu ban hành và ban hành theo thẩm quyền nhiều Nghị định, Thông tư về phân cấp, phân quyền; ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, đôn đốc địa phương; tổ chức kiểm tra một số địa phương và tiếp tục hoàn thiện thể chế liên quan đến sắp xếp các cơ sở giáo dục công lập. Bộ cũng quy định rõ khung tối thiểu, tối đa về quy mô điểm trường, số nhóm, lớp, tạo điều kiện để địa phương chủ động điều tiết phù hợp với thực tiễn.

Theo tổng hợp báo cáo của 23/34 tỉnh, thành phố gửi về Bộ GD-ĐT tính đến 12h ngày 18/12/2025, hầu hết địa phương giữ nguyên các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông trong năm 2025 và xây dựng lộ trình sắp xếp sau khi kết thúc năm học 2025–2026. Đối với giáo dục mầm non, 6/23 tỉnh giữ nguyên hiện trạng, 15/23 tỉnh giảm dần từ 1,76% đến dưới 10%, 1 tỉnh đã hoàn thành sáp nhập, giảm 45,83% cơ sở giáo dục. Ở giáo dục phổ thông, 7/23 tỉnh giữ nguyên, 15/23 tỉnh giảm từ 0,2% đến dưới 10%, 1 tỉnh giảm 42,57%. Giáo dục thường xuyên có mức sáp nhập mạnh, nhiều địa phương giảm trên 30%.

Bộ GD-ĐT đánh giá, việc sắp xếp bước đầu đã góp phần tinh giản đầu mối, giảm biên chế quản lý, bố trí lại đội ngũ giáo viên, nhân viên, khắc phục tình trạng thiếu, thừa cục bộ. Tuy nhiên, một số địa phương còn sáp nhập theo hướng cơ học, quy mô lớn trong thời gian ngắn, tiềm ẩn nguy cơ quá tải cơ sở vật chất, ảnh hưởng đến mô hình trường dân tộc nội trú, bán trú và quyền tiếp cận giáo dục của học sinh vùng khó khăn.

Sắp xếp trường lớp: thận trọng, có lộ trình, không xáo trộn hoạt động dạy học

Tại Hội nghị trực tuyến, đại diện nhiều địa phương thống nhất quan điểm: việc sắp xếp mạng lưới trường lớp cần được thực hiện thận trọng, có lộ trình, không làm xáo trộn hoạt động dạy học, bảo đảm quyền lợi học tập của học sinh và sự ổn định của đội ngũ nhà giáo.

Ông Nguyễn Vinh Hưng, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT TP Huế, cho biết, thành phố xác định chủ trương giữ ổn định các cơ sở giáo dục trực thuộc Sở, chỉ xem xét sắp xếp ở cấp xã, phường khi thực sự cần thiết và bảo đảm điều kiện đi lại an toàn cho học sinh, nhất là ở vùng khó khăn và khu vực biên giới. Theo ông Hưng, việc sắp xếp mạng lưới trường học phải gắn với đầu tư trường bán trú, nội trú nhằm tạo điều kiện học tập ổn định, lâu dài cho học sinh vùng đặc thù.

Cùng quan điểm, ông Phùng Quốc Lập, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT Phú Thọ, cho rằng, việc sáp nhập các cơ sở giáo dục cần tập trung vào những trường, điểm trường quy mô nhỏ, không còn phù hợp, đồng thời không đặt nặng yêu cầu hoàn thành trong thời gian ngắn. Theo ông Lập, sắp xếp mạng lưới trường lớp là vấn đề nhạy cảm, cần có lộ trình phù hợp, gắn với công tác tuyên truyền, tạo sự đồng thuận của người dân và đội ngũ nhà giáo.

Theo Phó Giám đốc Sở GD-ĐT Tuyên Quang Bùi Quang Trí, tỉnh đã chỉ đạo các địa phương rà soát, xây dựng phương án sắp xếp trên cơ sở lấy ý kiến nhân dân và cấp ủy cơ sở. Việc triển khai được thực hiện theo lộ trình, trong đó các đơn vị đủ điều kiện sẽ hoàn thành sắp xếp trước mắt, các cơ sở còn lại tiếp tục thực hiện trong giai đoạn tiếp theo. Ông Bùi Quang Trí đề xuất Bộ GDĐT sớm có hướng dẫn cụ thể đối với việc tổ chức, tuyển sinh và hoạt động của các trường bán trú, nội trú khu vực biên giới, làm căn cứ để địa phương triển khai thống nhất.

Theo đại diện Sở GD-ĐT Đắk Lắk và Vĩnh Long, khó khăn lớn nhất hiện nay là nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất và điều kiện đi lại của học sinh. Hai địa phương này cùng kiến nghị Bộ GD-ĐT và Trung ương quan tâm hỗ trợ kinh phí, hướng dẫn linh hoạt để việc sắp xếp mạng lưới trường học phù hợp với điều kiện từng vùng, không gây gián đoạn hoạt động giáo dục.

Không cắt giảm cơ học, lấy chất lượng giáo dục làm mục tiêu cao nhất

Phát biểu kết luận hội nghị, Thứ trưởng Thường trực Bộ GD-ĐT Phạm Ngọc Thưởng nhấn mạnh, việc rà soát, sắp xếp mạng lưới cơ sở giáo dục là nhiệm vụ thường xuyên, đã được triển khai từ khi thực hiện Nghị quyết số 18 của Trung ương, và càng trở nên cấp bách trong bối cảnh triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, sắp xếp địa giới hành chính theo các nghị quyết, kết luận của Trung ương.

Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng phát biểu tại hội nghị

Thứ trưởng Thường trực Phạm Ngọc Thưởng lưu ý, sắp xếp mạng lưới trường học không phải là cắt giảm cơ học, không chạy theo số lượng giảm trường, giảm điểm trường. Mục tiêu cao nhất là nâng cao chất lượng giáo dục, bảo đảm quyền học tập của học sinh và điều kiện dạy học của giáo viên. Những nơi có điểm trường lẻ, quy mô nhỏ, không còn phù hợp thì cần sắp xếp, sáp nhập; ngược lại, những nơi học sinh đông, sĩ số vượt chuẩn thì phải tính đến phương án chia tách, xây dựng trường mới, bảo đảm các quy định về sĩ số lớp học, an toàn trường học và các nguyên lý giáo dục.

Thứ trưởng Thường trực Bộ GD-ĐT nhấn mạnh ba yêu cầu xuyên suốt trong rà soát, sắp xếp mạng lưới cơ sở giáo dục là đủ trường, đủ lớp, đủ giáo viên, nhưng phải đủ một cách hợp lý, phù hợp điều kiện thực tiễn từng địa phương. Việc sắp xếp phải đáp ứng các mục tiêu phổ cập giáo dục, nhất là phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 đến 5 tuổi, giáo dục bắt buộc ở tiểu học và trung học cơ sở. Cùng với đó, việc tổ chức trường lớp phải tuân thủ các nguyên lý của giáo dục, góp phần nâng cao chất lượng dạy học.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng Thường trực Phạm Ngọc Thưởng yêu cầu các địa phương thực hiện nghiêm các quy định hiện hành về tiêu chuẩn trường lớp, cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên.

Đối với tổ chức thực hiện, Thứ trưởng Thường trực đề nghị Sở GD-ĐT giữ vai trò nòng cốt, chủ động hướng dẫn, đôn đốc các xã, phường xây dựng phương án sắp xếp; phối hợp chặt chẽ với Sở Nội vụ, Sở Tài chính và các ngành liên quan, tham mưu cho UBND tỉnh xây dựng lộ trình phù hợp, không làm gián đoạn hoạt động giáo dục. Những nội dung thuộc thẩm quyền của địa phương, địa phương cần chủ động rà soát, đề xuất và chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện.

Về phía Bộ GD-ĐT, Thứ trưởng Thường trực Phạm Ngọc Thưởng yêu cầu các đơn vị chuyên môn tiếp tục nghiên cứu, rà soát việc hoàn thiện các quy chuẩn về trường lớp, đội ngũ giáo viên, sĩ số học sinh theo điều kiện mới; đồng thời tổng hợp nhu cầu đầu tư cơ sở vật chất của các địa phương, làm cơ sở tham mưu bố trí nguồn lực từ kế hoạch đầu tư công trung hạn và các chương trình mục tiêu quốc gia.

Nguyễn Trang/VOV.VN