Cố tình thanh toán bằng tiền mặt để trốn thuế: Phải xử lý nghiêm
Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc yêu cầu xử lý nghiêm các tổ chức, đơn vị, cá nhân có hành vi cố tình thanh toán bằng tiền mặt để trốn thuế, vi phạm pháp luật.
Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc vừa ký Công điện số 124/CĐ-TTg ngày 30.7.2025 của Chính phủ gửi các bộ ngành, địa phương về việc thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt.
Công điện nêu rõ Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo quyết liệt, kịp thời, hiệu quả về thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt. Tuy nhiên, vừa qua hoạt động thanh toán bằng tiền mặt có dấu hiệu gia tăng, ảnh hưởng không tốt đến nền kinh tế, gây lãng phí nguồn lực, có thể bị lợi dụng để trốn thuế, rửa tiền và các hoạt động vi phạm pháp luật.
Để tiếp tục phát triển thanh toán không dùng tiền mặt theo đúng các mục tiêu, giải pháp đã đề ra, Phó thủ tướng Phớc yêu cầu các cơ quan, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền được giao khẩn trương thực hiện ngay các giải pháp thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt; tăng cường hướng dẫn, tuyên truyền để tiếp tục thúc đẩy phát triển thanh toán không dùng tiền mặt; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật.
Phó thủ tướng cũng yêu cầu kịp thời xử lý nghiêm theo quy định các trường hợp vi phạm, nhất là đối với các tổ chức, đơn vị, cá nhân có hành vi cố tình thanh toán bằng tiền mặt để trốn thuế, vi phạm pháp luật.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam được giao khẩn trương triển khai các nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy phát triển thanh toán không dùng tiền mặt; kiến nghị, đề xuất phương án, chỉ đạo cụ thể của Thủ tướng đối với các cơ quan liên quan để tiếp tục thúc đẩy phát triển thanh toán không dùng tiền mặt.
Xử lý nghiêm các tổ chức, đơn vị, cá nhân có hành vi cố tình thanh toán bằng tiền mặt để trốn thuế
Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước cũng được yêu cầu tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, phòng chống rửa tiền trong hoạt động ngân hàng; kịp thời cảnh báo, phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật, rửa tiền, thanh toán không đúng quy định; tiếp tục tăng cường phát triển hạ tầng thanh toán, công nghệ để thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt.
Cần chỉ đạo các tổ chức tín dụng khẩn trương, tiếp tục phát triển cung ứng các sản phẩm, dịch vụ thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt; tăng cường đầu tư và áp dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực thanh toán, tạo điều kiện tốt nhất cho khách hàng, người dân, doanh nghiệp thanh toán an toàn, nhanh chóng, thông suốt.
Thực tế vừa qua có tình trạng nhiều tiểu thương và hộ kinh doanh nhỏ lẻ đã chia sẻ trên mạng xã hội thông báo đề nghị khách hàng tránh ghi nội dung chuyển khoản có liên quan đến việc mua bán hàng hóa hoặc dịch vụ. Thậm chí, một số quán ăn và cửa hàng còn từ chối việc thanh toán qua chuyển khoản, chỉ chấp nhận thanh toán bằng tiền mặt.
Trao đổi với phóng viên Một Thế Giới, luật sư Nguyễn Đức Hùng (Công ty Luật TGS, Đoàn Luật sư TP.Hà Nội) cho rằng việc cố tình không ghi nhận doanh thu từ hoạt động bán hàng, hoặc cung cấp dịch vụ thông qua các hình thức thanh toán chuyển khoản, hoặc yêu cầu khách hàng không để lại dấu vết giao dịch điện tử... là biểu hiện rõ của hành vi gian lận thuế, trốn thuế.
Hành vi trốn thuế sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định tại điều 17 Nghị định số 125/2020/NĐ-CP. Cụ thể, tùy vào mức độ vi phạm và số tiền thuế trốn, mức xử phạt có thể từ 1 - 3 lần số tiền thuế mà người phải nộp thuế không thực hiện.
Ngoài ra, trong trường hợp số tiền vi phạm lớn hoặc tái phạm nhiều lần, người vi phạm còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo điều 200 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về “Tội trốn thuế”, với hình phạt có thể lên tới 7 năm tù giam và phạt tiền đến 4,5 tỉ đồng đối với pháp nhân.
Theo ông Hùng, việc từ chối thanh toán không dùng tiền mặt, ép khách hàng phải thanh toán bằng tiền mặt mà không có lý do chính đáng có thể bị coi là hành vi vi phạm quy định về thanh toán không dùng tiền mặt. Điều này gây ảnh hưởng đến tính minh bạch của hoạt động thương mại và quyền lợi người tiêu dùng.
Ông Hùng cho rằng trong bối cảnh Chính phủ và các cơ quan chức năng đang đẩy mạnh chuyển đổi số và khuyến khích thanh toán không dùng tiền mặt để phòng chống thất thu thuế và minh bạch hóa giao dịch, hành vi cố tình né tránh ghi nhận doanh thu qua chuyển khoản cần được xem xét, xử lý nghiêm.
