Cố vấn khoa học kỳ lạ của ông Trump

Michael Kratsios, người từng là giám đốc công nghệ trong chính quyền Trump 1.0, gây bất ngờ khi tiếp tục được chọn làm cố vấn khoa học trong nhiệm kỳ mới nhất.

Điều đáng chú ý là ông Kratsios thậm chí còn không có bằng cấp nào về khoa học hay kỹ thuật. Quyết định này của ông Trump đánh dấu một sự thay đổi rõ rệt so với truyền thống lâu đời khi các cố vấn khoa học của tổng thống thường sở hữu bằng cấp cao và có nền tảng vững chắc trong giới khoa học.

Thậm chí, việc bổ nhiệm ông Kratsios đã khiến nhiều chuyên gia lo ngại về nguy cơ cắt giảm ngân sách dành cho các ngành như khoa học sức khỏe và vật lý.

"Kẻ ngoại đạo"

“Đây là một thảm họa thực sự. Khoa học khí hậu coi như đã chết. Chả ai biết điều gì sẽ xảy ra với ngành y sinh học. Đây có thể là sự khởi đầu cho sự suy thoái của kỷ nguyên vàng trong khoa học Mỹ", Michael S. Lubell, giáo sư vật lý và cựu phát ngôn viên của Hiệp hội Vật lý Mỹ nói.

Theo New York Times, hầu hết cố vấn khoa học trước đây của nước Mỹ đều có bằng tiến sĩ và xuất thân từ các trường đại học danh tiếng với nhiều giải Nobel.

Cố vấn khoa học đầu tiên của tổng thống Mỹ, ông Vannevar Bush dưới thời Franklin D. Roosevelt, có bằng tiến sĩ từ MIT và Harvard.

Michael Kratsios bất ngờ được chọn làm cố vấn khoa học của chính quyền Trump 2.0 dù có chuyên môn là tài chính. Ảnh: Inc.

Chính thiên tài của ngành điện tử này là người đã đóng vai trò quan trọng trong việc thuyết phục chính phủ Mỹ phát triển bom nguyên tử.

Trong khi đó, ông Kratsios, 38 tuổi, lớn lên ở Nam Carolina và tốt nghiệp loại xuất sắc từ Đại học Princeton năm 2008 với bằng cử nhân ngành chính trị.

Trong thời gian học đại học, ông từng là thực tập sinh cho Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, một thành viên đảng Cộng hòa đến từ Nam Carolina.

Sau khi tốt nghiệp, Kratsios làm nhà phân tích tài chính ở Phố Wall trước khi làm việc tại một quỹ đầu tư do Peter Thiel điều hành. Thiel là một nhà đầu tư mạo hiểm ở Thung lũng Silicon, người đã ủng hộ chiến dịch tranh cử của ông Trump vào năm 2016 và cũng cố vấn về các vấn đề công nghệ.

Tháng 3/2017, ngay trong năm đầu tiên của nhiệm kỳ, ông Trump đã bổ nhiệm Kratsios làm trợ lý phó về chính sách công nghệ.

Chuyên gia tài chính này cũng là nhân sự đầu tiên được chính quyền Trump tuyển dụng cho các vị trí cố vấn khoa học và công nghệ.

Trong vai trò này, Kratsios đã lãnh đạo các sáng kiến về trí tuệ nhân tạo, máy bay không người lái, điện toán lượng tử và an ninh mạng.

Vào thời điểm đó, Neal F. Lane, một nhà vật lý từng là cố vấn khoa học của Tổng thống Bill Clinton, gọi Kratsios là “một nhà tài chính từ Thung lũng Silicon thiếu kinh nghiệm về công nghệ và chỉ có bằng cử nhân khoa học chính trị”.

Ông Lane sau đó cũng là tác giả của một bài bình luận trên tờ New York Times với tiêu đề “sự khinh thường của Trump đối với khoa học”.

Từ Nhà Trắng đến Lầu Năm Góc và trở lại Thung lũng Silicon

Tháng 3/2019, ông Trump chính thức chọn Kratsios làm Giám đốc Công nghệ Quốc gia. Đến tháng 7/2020, Kratsios nhận thêm một vai trò quan trọng khác: Quyền Thứ trưởng Quốc phòng phụ trách nghiên cứu và kỹ thuật.

Trong vai trò mới, Kratsios chịu trách nhiệm giám sát một mạng lưới nghiên cứu rộng lớn, bao gồm các phòng thí nghiệm của Bộ Quốc phòng và DARPA, cơ quan nổi tiếng với việc phát triển Internet và GPS.

Michael Kratsios đã từng là quyền thứ trưởng quốc phòng phụ trách nghiên cứu và kỹ thuật thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ của chính quyền Trump 1.0. Ảnh: Medium.

Với những đóng góp của mình, người đàn ông 38 tuổi đã nhận được Huân chương Dịch vụ Công, phần thưởng cao quý nhất mà Bộ Quốc phòng Mỹ trao cho một công dân hoặc nhân viên liên bang ngoài nhiệm kỳ chính trị.

Sau khi rời chính phủ vào năm 2020, Kratsios trở thành giám đốc điều hành của Scale AI, một startup ở San Francisco chuyên giúp các công ty AI cải thiện sản phẩm.

Năm 2024, Bộ Quốc phòng Mỹ đã chọn Scale AI để hỗ trợ thử nghiệm và đánh giá các mô hình AI có thể giúp quân đội ra quyết định trong tương lai.

Như một sự trùng hợp, chính quyền Trump 2.0 tiếp tục đặt AI vào trung tâm chiến lược của mình. Khi tái đắc cử tổng thống, ông Trump đã chọn David Sacks, một nhân vật bảo thủ ở Thung lũng Silicon và đồng minh thân cận của Elon Musk, làm người đứng đầu chính sách AI và tiền điện tử.

Dù từng chỉ trích Kratsios vào năm 2018, ông Lane giờ đây thừa nhận rằng nhân vật này đã có những bước tiến quan trọng trong sự nghiệp công nghệ của mình.

Vị chuyên gia này quyết định đảo ngược hoàn toàn quan điểm khi cho rằng việc Trump chọn Kratsios lúc này là hợp lý trong bối cảnh Washington đang chạy đua với Bắc Kinh về AI.

“Công nghệ giờ đây là ưu tiên hàng đầu của Nhà Trắng, hơn hẳn những năm trước. Và điều đó khiến một cố vấn khoa học có hiểu biết sâu sắc về công nghệ trở thành một tài sản quan trọng”, Lane nhận định.

Anh Tuấn