Con đường đàm phán Nga – Ukraine: Tuy gần mà xa

“Phái đoàn của chúng tôi – do nhà đàm phán hàng đầu của Nga, Trợ lý Tổng thống, ông Vladimir Medinsky dẫn đầu – đã sẵn sàng trao bản ghi nhớ này cho phía Ukraine và giải thích những điều cần thiết trong vòng đàm phán trực tiếp thứ hai tại Istanbul vào ngày 2/6”, RT trích lời Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov ngày 28/5 (giờ địa phương) tuyên bố.

Ngoại trưởng Nga cho biết các điều kiện cần thiết để nối lại đàm phán đã được tạo lập nhờ sự hỗ trợ từ Mỹ, Arab Saudi và Thổ Nhĩ Kỳ. Ông cũng cảm ơn Ankara vì đã tiếp tục đóng vai trò chủ nhà cho cuộc đàm phán, nhấn mạnh kỳ vọng rằng tất cả những bên thực sự mong muốn tiến trình hòa bình thành công sẽ ủng hộ tổ chức vòng đàm phán trực tiếp sắp tới.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan phát biểu trước các nhà đàm phán Nga và Ukraine năm 2022. Ảnh: Reuters

Trước đó, ông Lavrov thông báo rằng phái đoàn Nga sẵn sàng trao bản ghi nhớ cho phía Ukraine và giải thích những điều cần thiết trong vòng đàm phán trực tiếp thứ hai tại Istanbul. Trong khi đó, Trợ lý tổng thống Nga Vladimir Medinsky, người dẫn đầu phái đoàn của Moscow trong các cuộc đàm phán với Ukraine, cũng tuyên bố đã đích thân điện đàm với Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine để đề xuất tổ chức một cuộc họp trong những ngày tới nhằm trao đổi bản ghi nhớ phác thảo các điều kiện cho một lệnh ngừng bắn tiềm năng.

Tuyên bố này của phía Nga được đưa ra gần 2 tuần kể từ ngày 16/5, khi phái đoàn Nga và Ukraine đã gặp nhau tại Istanbul, đánh dấu cuộc đàm phán trực tiếp đầu tiên giữa hai bên kể từ năm 2022. Kết quả đáng chú ý nhất là việc đạt được thỏa thuận trao đổi tù binh với quy mô lớn theo công thức “1000 đổi 1000”. Cũng tại cuộc gặp này, Moscow và Kiev đã thống nhất sẽ tiếp tục chuẩn bị các tài liệu thể hiện rõ lập trường của mỗi bên, nhằm tiến tới một giải pháp hòa bình bền vững.

Trưởng phái đoàn đàm phán Nga trong một bình luận cũng hé lộ rằng phía Ukraine đã yêu cầu đàm phán trực tiếp giữa các nhà lãnh đạo của hai quốc gia và Nga đã tiếp nhận để xem xét yêu cầu này.

Tái khẳng định thông tin trên, theo Hãng tin TASS, ngày 28/5, Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết, cuộc gặp trực tiếp giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky có thể diễn ra, nhưng đó phải là kết quả của các cuộc đàm phán giữa các phái đoàn của hai nước về các vấn đề khác nhau.

Trước đó, Hãng tin RBC-Ukraine cho biết Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã kêu gọi một hội nghị thượng đỉnh ba bên với Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin để tìm cách giải quyết xung đột.

Phản hồi thông tin của Nga, theo tờ Kyiv Independent, ngày 28/5, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov cho biết, Ukraine sẵn sàng tổ chức thêm các cuộc gặp, nhưng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuẩn bị để đảm bảo mọi cuộc thảo luận đều có hiệu quả.

"Phía Nga có ít nhất 4 ngày nữa trước khi khởi hành để cung cấp cho chúng tôi tài liệu của họ để xem xét. Chúng tôi kêu gọi họ thực hiện cam kết đó mà không chậm trễ. Ngoại giao phải có thực chất và cuộc họp tiếp theo phải mang lại kết quả", ông Umerov nói, cho biết thêm rằng Ukraine đã chuyển bản ghi nhớ về lệnh ngừng bắn của mình cho Nga và đang đợi động thái tương tự từ phía Nga.

Trái ngược với những tuyên bố có phần tích cực trên mặt trận ngoại giao, các lực lượng Nga và Ukraine vẫn giao tranh dữ dội, với các đòn tấn công “ăn miếng trả miếng” bằng UAV và tên lửa vào Thủ đô Kiev và Moscow.

Reuters ngày 28/5 dẫn tuyên bố của Bộ Quốc phòng Nga cho biết nước này đã bắn hạ 296 thiết bị bay không người lái (UAV) của Ukraine trong đêm qua, bao gồm khoảng 40 chiếc hướng về Moscow, gây ảnh hưởng đến hoạt động hàng không trong nhiều giờ. Đây được cho là đòn đáp trả của Ukraine sau khi nước này cho biết vừa phải hứng chịu chiến dịch tấn công trong 3 ngày bằng UAV dữ dội nhất của Nga kể từ khi xung đột bùng phát vào năm 2022. Trong khi đó cùng ngày, không quân Ukraine cho biết Nga đã phóng 88 UAV và 5 tên lửa đạn đạo trong một cuộc tấn công vào Ukraine trong đêm.

Cùng thời điểm này, một tín hiệu đáng chú ý đã xuất hiện từ châu Âu. Nhiều nước, trong đó có Anh, Pháp và Đức, đồng loạt tuyên bố dỡ bỏ giới hạn về vũ khí tầm xa mà họ cung cấp cho Ukraine. Điều này có nghĩa là Ukraine có thể sử dụng các loại vũ khí tầm xa do EU cung cấp để nhắm vào mục tiêu là các cơ sở quân sự trên đất Nga.

Đây không chỉ là một thay đổi mang tính kỹ thuật quân sự mà còn có thể là một bước ngoặt cả về chính trị, chiến lược và ngoại giao. Khi những vũ khí tầm xa có thể được sử dụng để tấn công vào lãnh thổ Nga cũng là lúc nhiều câu hỏi đang được đặt ra, nhất là với tương lai của các các đối thoại nhằm tìm lối thoát cho xung đột.

Cũng không thể không nhắc đến việc các thông báo của Nga được đưa ra trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây đã bất ngờ cảnh báo Moscow có hai tuần để chứng minh “nghiêm túc” với nỗ lực thúc đẩy tiến trình hòa bình.

Trong diễn biến mới nhất, Hãng tin Reuters cho hay Ngoại trưởng Nga Lavrov đã nói chuyện với người đồng cấp Mỹ Marco Rubio về việc thực hiện các thỏa thuận đã được nhất trí trong cuộc điện đàm giữa lãnh đạo hai nước một tuần trước đó.

Ngoại trưởng Lavrov cũng đề cập đến sự chuẩn bị của phía Nga về các đề xuất cụ thể cho vòng đàm phán trực tiếp tiếp theo giữa Nga và Ukraine tại Istanbul. Quốc tế kỳ vọng, những động thái mới về ngoại giao, cũng như các diễn biến trên chiến trường, sẽ cho thấy một triển vọng tích cực hơn để kết thúc cuộc xung đột kéo dài hơn 3 năm qua.

Bảo Hân