Con gái ông Thaksin trở thành Thủ tướng trẻ nhất trong lịch sử Thái Lan

Thành viên thứ ba dòng tộc Shinawatra lên nắm quyền

Theo kết quả công bố, bà Paetongtarn nhận được 319 phiếu ủng hộ, 145 phiếu chống và 27 phiếu trắng. Có 2 thành viên Hạ viện không tham dự cuộc bỏ phiếu. Như vậy, bà Paetongtarn đã trở thành thủ tướng thứ 31 và là thủ tướng trẻ nhất từ trước đến nay ở Thái Lan. Bà cũng là nữ thủ tướng thứ hai trong lịch sử “xứ sở Chùa Vàng” và là thành viên thứ ba trong dòng tộc Shinawatra từng giữ chức vụ này, sau cha của bà là ông Thaksin Shinawatra và cô ruột là bà Yingluck Shinawatra.

Bà Paetongtarn Shinawatra là Thủ tướng trẻ nhất lịch sử Thái Lan

Sự kiện này diễn ra chỉ 2 ngày sau khi Tòa án Hiến pháp Thái Lan phế truất Thủ tướng Srettha Thavisin khỏi chức vụ vì vi phạm các tiêu chuẩn đạo đức theo Hiến pháp của đất nước. Tòa án phán quyết rằng, việc Thủ tướng Srettha bổ nhiệm ông Pichit Chuenban làm Bộ trưởng Văn phòng Thủ tướng, dù biết rằng ông này không đủ điều kiện giữ chức vụ chính trị, là hành vi phạm đạo đức nghiêm trọng và bị Hiến pháp nghiêm cấm. Trong khi đó, ông Srettha khẳng định việc ông bổ nhiệm ông Pichit, người từng bị tù ngắn hạn vì tội khinh thường tòa án năm 2008 liên quan đến cáo buộc hối lộ nhân viên tòa án, là hoàn toàn hợp pháp.

Bà Paetongtarn, còn có tên thân mật là “Ung-ing”, sinh ngày 21-8-1986 tại Mỹ. Bà là con thứ ba và là con út của cựu Thủ tướng Thaksin với vợ cũ Potjaman Na Pombejra. Bà Paetongtarn tốt nghiệp cử nhân khoa học chính trị, xã hội học và nhân chủng học tại Khoa Khoa học chính trị của Đại học Chulalongkorn năm 2008 và lấy bằng Thạc sĩ Quản lý khách sạn quốc tế tại Đại học Surrey ở Anh.

Trước khi tham gia chính trường, bà Paetongtarn từng là Giám đốc điều hành của Rende Development Co. Ltd., công ty quản lý các tài sản thuộc sở hữu của gia đình Shinawatra, bao gồm Khách sạn SC Park, Câu lạc bộ Golf & Thể thao Alpine và Khách sạn Thames Valley Khao Yai. Bà là cổ đông lớn của tập đoàn bất động sản khổng lồ SC Asset Corporation và là Giám đốc của Thaicom Foundation. Bà cũng nắm giữ cổ phần của khoảng 20 công ty khác trong lĩnh vực bất động sản, viễn thông và truyền thông.

Trước cuộc tổng tuyển cử vào tháng 5 năm ngoái, bà Paetongtarn là một trong 3 ứng cử viên thủ tướng của đảng Pheu Thai. Sau khi đảng Pheu Thai giành được quyền thành lập chính phủ với ông Srettha được bầu làm Thủ tướng, bà Paetontarn tiếp tục giữ vị trí cấp cao trong đảng Pheu Thai và được bầu làm lãnh đạo đảng vào ngày 27-10-2023. Là thành viên chính phủ của cựu Thủ tướng Srettha, bà Paetongtarn gần đây được bổ nhiệm làm Phó chủ tịch 2 ủy ban quốc gia về chiến lược quyền lực mềm và phát triển hệ thống y tế công cộng, cả 2 đều do thủ tướng đương nhiệm làm chủ tịch.

Nếu hầu hết các đời thủ tướng Thái Lan thường được biết đến với đặc điểm là những người đàn ông lớn tuổi, nghiêm nghị thì bà Paetongtarn dường như nổi bật trên chính trường Thái Lan với hình ảnh nhiệt huyết, trẻ trung và tràn đầy sức sống. Nhà phân tích chính trị Yuttaporn Issarachai cho biết, việc bà Paetongtarn giữ vai trò quan trọng trong đảng Pheu Thai và trở thành Thủ tướng là động thái cho thấy đảng này đang có chiến lược ủng hộ phong trào thanh niên, nhằm thu hút sự ủng hộ từ những tầng lớp trẻ tuổi.

Đối mặt với nhiều thách thức

Tuyên bố sau khi được bầu làm Thủ tướng, bà Paetongtarn khẳng định đã sẵn sàng làm việc phục vụ đất nước để đưa Thái Lan tiến lên phía trước và hứa sẽ cống hiến hết mình. Bà nói: “Chúng tôi quyết tâm và sẽ cùng nhau đưa đất nước tiến lên phía trước”. Theo quy định, trước khi đảm nhận vai trò Thủ tướng, bà Paetongtarn sẽ phải từ bỏ vai trò kinh doanh của mình và tuân thủ các hạn chế về quyền sở hữu cổ phần.

Khu vực tư nhân Thái Lan đã có những đánh giá tích cực về việc bà Paetongtarn được bầu làm Thủ tướng mới của đất nước. Chủ tịch Liên đoàn Công nghiệp Thái Lan (FTI) Kriengkrai Thiennukul cho rằng, bà Paetongtarn có thể giúp hình thành mối liên kết giữa thế hệ mới và thế hệ cũ ở Thái Lan, do đó tuổi đời còn trẻ của bà lại là một thế mạnh chứ không phải trở ngại. Ông Kriengkrai tin rằng dưới sự lãnh đạo của bà Paetongtarn, hầu hết các chính sách do chính phủ do đảng Pheu Thai lãnh đạo đưa ra sẽ tiếp tục như kế hoạch.

Chủ tịch Phòng Thương mại Thái Lan (TCC) Sanan Angubolkul cũng có nhận định tương tự khi cho rằng, chính phủ sắp tới (vẫn do đảng Pheu Thai lãnh đạo) có thể sẽ tiếp tục phần lớn các chính sách kinh tế của mình để khôi phục niềm tin của các nhà đầu tư Thái Lan và nước ngoài. Ông Sanan bày tỏ hy vọng nội các mới sẽ được thành lập trong thời gian sớm nhất để tránh tạo ra khoảng trống trong điều hành và giải ngân ngân sách. Ông cũng hy vọng chính phủ sẽ tiếp tục nâng cao khả năng cạnh tranh của Thái Lan trên trường quốc tế và đàm phán các hiệp định thương mại tự do với nhiều đối tác hơn để thúc đẩy lĩnh vực xuất khẩu. Tuy nhiên, sau khi trở thành Thủ tướng trẻ nhất Thái Lan, bà Paetongtarn sẽ ngay lập tức đối mặt với nhiều thách thức. Trước hết, một cuộc thăm dò gần đây cho thấy chỉ có 6% cử tri ủng hộ bà làm Thủ tướng, đứng sau ông Pita Limjaroenrat, cựu lãnh đạo của Đảng Tiến lên (MFP) hiện đã bị giải tán và đổi thành đảng Nhân dân, và ông Srettha Thavisin, Thủ tướng đã bị cách chức vào hôm 14-8.

Bà cũng phải đối mặt với những thách thức về kinh tế. Tháng 7 vừa rồi, Ngân hàng Thế giới (WB) đã cắt giảm dự báo tăng trưởng kinh tế của Thái Lan xuống 2,4% trong năm 2024, giảm so với mức dự báo 2,8% đưa ra hồi tháng 4, chủ yếu do xuất khẩu yếu hơn dự kiến và đầu tư công giảm. Công cuộc tái khởi động nền kinh tế Thái Lan đang gặp rất nhiều khó khăn, với xuất khẩu và chi tiêu tiêu dùng yếu, nợ hộ gia đình ở mức cao kỷ lục và hơn một triệu doanh nghiệp không thể tiếp cận vốn vay. Chính phủ lo ngại tốc độ tăng trưởng của Thái Lan trong năm 2024 sẽ tụt hậu so với các nước láng giềng trong khu vực, trong khi Thái Lan là thị trường hoạt động kém nhất châu Á năm nay với chỉ số chứng khoán giảm khoảng 17% từ đầu năm đến nay.

Thêm vào đó, sự sụp đổ của Thủ tướng Srettha sau chưa đầy một năm tại vị là lời nhắc nhở rõ ràng về loại thù địch mà Paetongtarn có thể phải đối mặt, với việc Thái Lan bị mắc kẹt trong một chu kỳ hỗn loạn của các cuộc đảo chính và phán quyết của tòa án đã giải tán các đảng phái chính trị và lật đổ nhiều chính phủ và thủ tướng.

Việc bà Paetongtarn lên nắm quyền là tuyên bố rõ ràng nhất cho đến nay rằng, ông Thaksin, người đã bị lật đổ khỏi chức Thủ tướng trong một cuộc đảo chính năm 2006 vẫn là một nhân vật quyền lực đằng sau hậu trường và đảng Pheu Thai của ông sẽ vẫn dẫn đầu nền chính trị Thái Lan. Nhưng nhiều nhà phân tích cho rằng, việc ông Thaksin đánh cược vào con gái Paetongtarn tại thời điểm quan trọng hiện nay là cú mạo hiểm bởi quá khứ cho thấy những trận chiến hậu trường đã dẫn đến sự sụp đổ của chính ông và em gái Yingluck. Cả hai sau đó đều phải chạy trốn ra nước ngoài để tránh bị bỏ tù sau khi chính phủ của họ bị quân đội lật đổ.

HOÀNG SƠN