Con giáp năm 2025: Sinh động và thân thiện trong nghệ thuật
Rắn là biểu tượng đa nghĩa, đa diện trong văn hóa Việt Nam, phổ biến nhất là biểu tượng linh thiêng trong tôn giáo, có khi được nhắc tới là một loài không mấy thân thiện, thậm chí là con vật gây nguy hiểm cho con người. Tuy vậy, đối với nhiều nghệ sĩ đương đại, đón năm mới Ất Tỵ, việc thể hiện hình tượng rắn - con giáp năm nay - trong các tác phẩm mỹ thuật, điêu khắc đã mang đến nhiều điều thú vị.
Những ý nghĩa về biểu tượng của rắn xuất phát từ chính nét đặc trưng của loài vật này như cách di chuyển khéo léo, nhẹ nhàng, nhanh nhẹn của chúng. Hình ảnh rắn lột da tượng trưng cho sự tái sinh và đổi mới liên tục. Trong khi nọc độc của rắn lại liên tưởng đến những mặt xấu của con người. Với các họa sĩ, nghệ nhân lại tìm thấy ở con vật này nhiều điều thú vị.
Với nghệ nhân Nguyễn Tấn Phát (xã Đường Lâm, thị xã Sơn Tây), trong các sáng tác điêu khắc sơn mài chào đón xuân Ất Tỵ, anh khai thác vẻ đẹp riêng của hình tượng rắn. Nổi bật trên nền đá ong là hình tượng rắn uốn lượn, được khắc họa bằng lớp sơn mài bóng mượt, rực rỡ. Những họa tiết vàng son, màu đỏ, đen và cánh gián đặc trưng của sơn mài truyền thống biểu thị sự thịnh vượng và may mắn. Các chi tiết vảy rắn được vẽ tỉ mỉ, tựa như dòng chảy liên tục của cuộc sống, đồng thời gợi cảm giác về sự uyển chuyển, linh hoạt trong mọi tình huống.
Nghệ nhân Nguyễn Tấn Phát chia sẻ: "Hình tượng rắn mang lại cho tôi rất nhiểu cảm xúc, đặc biệt là trong kỷ nguyên vươn mình của đất nước. Bộ sưu tập mới nhất của tôi có 45 hình tượng độc bản rắn kết hợp với đá ong. Đây cũng là con số gắn với năm 2045 - đích đến của dân tộc chúng ta trong kỷ nguyên vươn mình. Tất cả hình tượng rắn đều cuộn mình, vươn lên thể hiện khát vọng sinh sôi, sức sống mãnh liệt của đất nước. Những hình tượng rắn này được tôi thể hiện bằng chất liệu sơn mài trên gỗ mít, được tạo hình phù hợp với nội thất hiện đại ngày nay".
Đón xuân Ất Tỵ năm nay, nhiều nghệ sỹ đã tìm cảm hứng sáng tạo từ hình tượng rắn để cho ra đời những tác phẩm nghệ thuật mừng xuân thấm đẫm tinh thần văn hóa dân tộc mà không kém phần hiện đại, hội nhập.
Mỗi con giáp không chỉ mang ý nghĩa tâm linh, mà còn ẩn chứa những câu chuyện, cảm xúc và hy vọng của người Việt trong năm mới. Sự kết nối giữa nghệ thuật hiện đại và truyền thống làm cho những giá trị văn hóa của dân tộc luôn sống động trong từng tác phẩm nghệ thuật chào năm mới, trong đó có nhiều sáng tác của giới trẻ. Các họa sĩ, nghệ sĩ, nghệ nhân qua những sáng tác mới đều muốn lan tỏa tình yêu cuộc sống, niềm tin và hi vọng vào năm mới tốt lành.
