Công an TP.HCM khuyến cáo các biện pháp an toàn khi sử dụng xe điện
Theo lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH, việc xử lý các đám cháy do pin xe điện gặp rất nhiều khó khăn do đặc tính cháy phức tạp của pin lithium-ion.
Tại buổi họp báo về tình hình kinh tế - xã hội TP.HCM chiều 13/11, Thượng tá Nguyễn Văn Tùng, Phó Trưởng phòng PC07, Công an TP.HCM, cho biết, từ ngày 10/10/2024 đến 5/10/2025, thành phố đã ghi nhận 41 vụ cháy liên quan đến phương tiện giao thông sử dụng pin.
Theo Thượng tá Tùng, pin lithium-ion là loại pin phổ biến trên xe điện hiện nay có mật độ năng lượng cao hơn các loại pin khác nhờ sử dụng lithium làm điện cực.
Thượng tá Nguyễn Văn Tùng - Phó Trưởng phòng PC07, Công an TP.HCM thông tin tại buổi họp báo.
Trong quá trình sạc, các ion lithium di chuyển giữa hai cực; nếu nhiệt lượng không được tản đều, nhiệt tích tụ sẽ tăng nhanh, dẫn đến phản ứng dây chuyền khiến pin vượt quá ngưỡng chịu nhiệt, phá vỡ lớp ngăn cách và bốc cháy.
Khi sự cố xảy ra, các chất trong pin có thể phân hủy, phản ứng tạo khí dễ cháy. Pin thường được đặt trong khoang kín dưới gầm xe, được bảo vệ nhiều lớp, nên việc tiếp cận trực tiếp để làm mát, ngăn cháy lan hay dập lửa rất khó khăn.
Các phương pháp chữa cháy truyền thống như dùng nước, bột, CO₂ hay bọt đều kém hiệu quả, vì pin lithium-ion có đặc tính cháy âm ỉ, sinh nhiệt cao và dễ tái bốc cháy sau khi được dập tắt.
Lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH khi xử lý hiện trường thường chỉ nhận biết đó là cháy xe điện nhưng không nắm rõ loại pin cụ thể, gây khó khăn trong việc lựa chọn biện pháp chữa cháy phù hợp.
Pin có thể phát nổ, làm đám cháy lan rộng, đe dọa an toàn của lực lượng làm nhiệm vụ. Ngay cả khi ngọn lửa được khống chế, pin vẫn có thể cháy trở lại, buộc phương tiện phải được cách ly, giám sát nghiêm ngặt để ngăn ngừa tái cháy.
Đặc biệt, những vụ cháy tại tầng hầm chung cư, trung tâm thương mại hoặc gara kín thường rất phức tạp do khói và khí độc dày đặc, gây khó khăn cho công tác cứu nạn, cứu hộ.
Hiện, Việt Nam có khoảng 8 quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và 21 tiêu chuẩn về xe điện, pin và trạm sạc.
Trong đó, trạm sạc có 6 tiêu chuẩn về an toàn điện và kết nối; phương tiện giao thông điện có 8 quy chuẩn và 8 tiêu chuẩn kỹ thuật; riêng pin và ắc quy lithium-ion có 7 tiêu chuẩn quy định về an toàn và phương pháp thử.
Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có bộ tiêu chuẩn, quy chuẩn thống nhất về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ dành riêng cho xe điện và hạ tầng liên quan.
Để giảm thiểu nguy cơ cháy nổ, Thượng tá Nguyễn Văn Tùng khuyến cáo người dân cần bảo dưỡng định kỳ xe điện và hệ thống điện nơi sinh sống; kiểm tra thường xuyên pin, hệ thống sạc và các bộ phận khác để phát hiện sớm hư hỏng. Chỉ nên dùng thiết bị sạc chính hãng đạt tiêu chuẩn, không sử dụng pin trôi nổi (hàng OEM) vì dễ biến dạng, gây cháy nổ.
Xe điện cần được đặt ở nơi thoáng mát, tránh nắng gắt; không sạc qua đêm hoặc sạc liên tục nhiều ngày mà không giám sát, vì nếu bộ sạc gặp sự cố có thể gây quá điện áp và cháy pin.
Ông Tùng cho biết thêm, lực lượng PCCC và CNCH TP.HCM đang nghiên cứu, thử nghiệm các chất chữa cháy, trang thiết bị và phương tiện chuyên dụng phù hợp với đặc tính của pin lithium-ion, nhằm nâng cao hiệu quả xử lý khi xảy ra sự cố.
