Công nghệ AI của Trung Quốc âm thầm chiếm lĩnh thị trường Mỹ
Bất chấp căng thẳng địa chính trị kéo dài, các mô hình AI mã nguồn mở của Trung Quốc đang chinh phục một bộ phận ngày càng lớn người dùng tại Mỹ.
Trong khi Mỹ và Trung Quốc đang lao vào cuộc cạnh tranh quyết liệt nhằm giành ưu thế trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), một diễn biến ít được chú ý đang âm thầm diễn ra ngay tại thị trường Mỹ: công nghệ AI do Trung Quốc phát triển ngày càng được các lập trình viên và doanh nghiệp Mỹ sử dụng rộng rãi.
Bất chấp căng thẳng địa chính trị kéo dài, các mô hình AI mã nguồn mở của Trung Quốc đang chinh phục một bộ phận ngày càng lớn người dùng tại Mỹ. Khác với những mô hình AI tạo sinh “đóng” đã trở nên quen thuộc như của OpenAI hay Google – nơi cấu trúc bên trong được bảo mật chặt chẽ – các mô hình “mở” do nhiều doanh nghiệp Trung Quốc phát triển cho phép lập trình viên tùy chỉnh phần mềm để phù hợp với nhu cầu riêng.
Từ các tập đoàn như Alibaba đến những công ty khởi nghiệp như DeepSeek, các nhà cung cấp Trung Quốc đã xây dựng hệ sinh thái mô hình mở có chi phí thấp và khả năng thích ứng cao. Theo một báo cáo công bố trong tháng này của nền tảng OpenRouter phối hợp với quỹ đầu tư mạo hiểm Andreessen Horowitz, tỷ lệ sử dụng các mô hình mã nguồn mở do Trung Quốc phát triển trên toàn cầu đã tăng vọt từ 1,2% vào cuối năm 2024 lên gần 30% vào tháng Tám vừa qua.
Theo ông Wang Wen, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Tài chính Trùng Dương thuộc Đại học Nhân dân Trung Quốc, sức hấp dẫn của các mô hình này nằm ở sự kết hợp giữa chi phí và hiệu năng. Ông cho biết nhiều mô hình “rẻ, thậm chí miễn phí, nhưng hoạt động hiệu quả”, đủ đáp ứng phần lớn nhu cầu ứng dụng thực tế.
Một doanh nhân Mỹ, đề nghị giấu tên, cho biết công ty của ông tiết kiệm được khoảng 400.000 USD mỗi năm nhờ sử dụng các mô hình AI Qwen của Alibaba thay cho các mô hình thương mại độc quyền. Theo người này, chỉ những ứng dụng đòi hỏi năng lực tiên tiến nhất mới cần quay lại các nhà cung cấp như OpenAI, Anthropic hay Google, trong khi phần lớn sản phẩm không cần đến mức độ đó.
Thực tế, không chỉ các doanh nghiệp nhỏ, mà cả những tên tuổi lớn tại Mỹ như tập đoàn sản xuất chip Nvidia, công ty AI Perplexity hay Đại học Stanford cũng đang sử dụng các mô hình Qwen trong một số hoạt động nghiên cứu và phát triển.
Việc DeepSeek ra mắt mô hình ngôn ngữ lớn R1 vào tháng 1 với hiệu năng cao, chi phí thấp và cấu trúc mở đã làm lung lay quan niệm rằng công nghệ AI hàng đầu chỉ có thể đến từ các “gã khổng lồ” Mỹ. Sự kiện này cũng buộc giới hoạch định chính sách tại Washington phải nhìn nhận lại mức độ tiến bộ của Trung Quốc trong cuộc đua AI.
Bên cạnh DeepSeek, các mô hình do MiniMax hay Z.ai phát triển cũng đang được sử dụng rộng rãi ở nước ngoài. Trung Quốc đồng thời tham gia mạnh mẽ vào cuộc đua phát triển các “tác nhân AI” – những chương trình có khả năng tự động thực hiện các nhiệm vụ trực tuyến như đặt vé, quản lý lịch hay xử lý quy trình hành chính.
Chính phủ Mỹ không phải không nhận thức được tiềm năng của mô hình mở. Tháng 7 vừa qua, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã công bố “Kế hoạch hành động về AI”, trong đó nhấn mạnh nhu cầu xây dựng các mô hình mở dẫn đầu, dựa trên “những giá trị của Mỹ”, có khả năng trở thành tiêu chuẩn toàn cầu.
Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều doanh nghiệp Mỹ lại đang đi theo hướng ngược lại. Meta – từng dẫn đầu nỗ lực mã nguồn mở với các mô hình Llama – hiện chuyển trọng tâm sang phát triển các hệ thống đóng. Trong khi đó, OpenAI chỉ mới nhượng bộ một phần áp lực dư luận khi phát hành hai mô hình “trọng số mở”, vốn kém linh hoạt hơn so với mã nguồn mở hoàn chỉnh.
