Công nghệ đang thay đổi cách con người trải nghiệm không gian, di sản và nghệ thuật

Diễn đàn do Mạng lưới Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp các trường đại học và cao đẳng (VNEI) tổ chức tại Tam Chúc, Hà Nam. Tại tọa đàm, GS. Từ Thị Loan - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa Thăng Long (Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam) đã đưa ra một số mô hình thành công khi soi chiếu 5 tiêu chí này trong thực tế. Chẳng hạn trong những năm gần đây, Trung tâm hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu-Quốc Tử Giám đã có nhiều thành công để đưa địa chỉ văn hóa, lịch sử này trở thành một trong những trung tâm sáng tạo của thủ đô.

Cụ thể là đơn vị này đã tổ chức nhiều hoạt động phát huy nguồn lực di sản, phát triển công nghiệp văn hóa tại di tích; trưng bày diễn giải di sản, nâng cao trải nghiệm cho du khách; tour đêm với nhiều sản phẩm ứng dụng công nghệ và các chương trình giáo dục di sản… thu hút khoảng hơn 2 triệu lượt khách tham quan và trải nghiệm mỗi năm… Nhìn rộng ra, 5 tiêu chí “Ý tưởng, nguồn lực, bản sắc, cộng hưởng và khả thi” có thể đánh giá, lý giải hiệu quả của các sản phẩm sáng tạo tại các các địa chỉ như Nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội), show diễn Kí ức Hội An (Quảng Nam)…

Các diễn giả tại diễn đàn “Đổi mới sáng tạo trong công nghiệp Văn hóa và Du lịch Việt Nam”

Tuy nhiên các đại biểu cũng nhìn nhận một thực tế: Việt Nam đang ở giai đoạn đầu trong phát triển công nghiệp văn hóa, trong đó Du lịch văn hóa là một trong 12 ngành cần ưu tiên phát triển. Hiện nay phát triển du lịch bền vững đã tạo được công ăn việc làm, thu nhập cho các bên liên quan cũng như cộng đồng. Tuy nhiên, để hướng tới sự bền vững về văn hóa, xã hội, bên cạnh yếu tố kinh tế thì việc phát triển du lịch cần tôn trọng bản sắc địa phương cũng như vai trò tham gia của cộng đồng, đặc biệt là sự tiếp cận công bằng với các sản phẩm văn hóa. Nói đến đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực này, chúng ta đã có bảo tàng ảo, tour du lịch ảo, số hóa di sản…cũng là những yếu tố tạo nên sự công bằng, giúp cho cộng đồng ở vùng sâu, vùng xa có thể tham gia, thụ hưởng…

“Tuy nhiên, có những sản phẩm du lịch chưa lồng ghép được nhiều yếu tố sáng tạo cũng như chưa gắn với phát triển bền vững một cách lâu dài. Những sản phẩm du lịch của chúng ta còn rất nghèo nàn, trùng lặp. Ví dụ như khai thác giá trị bản sắc ở Mai Châu (Hòa Bình), Mộc Châu (Sơn La)… lặp đi lặp lại và chưa có nhiều yếu tố đổi mới sáng tạo. Đội ngũ nhân lực chưa đủ kĩ năng tích hợp đa ngành. Bởi vì đổi mới sáng tạo, phát triển công nghiệp văn hóa và du lịch là liên ngành, mà nhiều khi những người làm nghề tuy rất sáng tạo nhưng khi kết hợp với sản xuất, kinh doanh, quản trị, gắn kết với doanh nghiệp, thị trường, làm sao thương mại hóa sản phẩm… thì còn nhiều vấn đề” - GS. Từ Thị Loan nói.

Bà Đường Ngọc Hà, Phó Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu-Quốc Tử Giám chia sẻ kinh nghiệm phát triển các sản phẩm công nghiệp văn hóa.

Tại hội thảo, các diễn giả cũng chia sẻ những góc nhìn đa chiều, những kinh nghiệm thực tiễn cũng như những mô hình sáng tạo trong lĩnh vực công nghiệp văn hóa – du lịch, cả ở trong nước và quốc tế. Đáng lưu ý, Thực tế ảo – một công nghệ tiên phong đang thay đổi cách con người trải nghiệm không gian, di sản và nghệ thuật. Ông Đinh Anh Tuấn – Giám đốc Công ty Công nghệ Holomia, đơn vị tiên phong ứng dụng công nghệ thực tế ảo trong các sản phẩm du lịch – văn hóa đã chia sẻ: “Ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR) trong các sản phẩm văn hóa và du lịch”, cho thấy tiềm năng ứng dụng VR vào việc tái hiện văn hóa, kể chuyện di sản và phát triển du lịch thông minh trong thời đại số. Cụ thể: công nghệ thực tế ảo giúp chúng ta tương tác trực tiếp, tích hợp thêm âm thanh, mùi vị, tăng cảm giác trải nghiệm mà không phụ thuộc thời gian, địa lý. Chẳng hạn du khách có thể thăm chùa Tam Chúc, hang Sơn Đoòng tại nhà, “xuyên không” vào bức tranh Trúc Lâm đại sĩ xuất sơn đồ; sống lại những kí ức với đường Trường Sơn huyền thoại trong kháng chiến chống Mỹ; quay lại hàng nghìn năm trước để xem trận chiến thành Roma…

“Công nghệ thực tế ảo có thể ứng dụng trong lĩnh vực văn hóa, có thể xây dựng bảo tàng số, có giá trị sử dụng lâu dài, có thể tương tác, cộng hưởng với công chúng. Trong du lịch, chúng ta có thể xây dựng những tour ảo, tằng hấp dẫn điểm đến. Trong lĩnh vực giáo dục, ứng dụng thực tế ảo sẽ giúp các bạn trẻ hiểu hơn về cha ông mình” - ông Đinh Anh Tuấn chia sẻ.

Phương Thúy/VOV3