Công nghệ giúp cho việc vận hành thị trường đơn giản, minh bạch hơn

Ông Nguyễn Quang Đạt, Tổng giám đốc Công ty cổ phần DATX Việt Nam

Văn bản hạn chế đặt lệnh bằng robot được đưa ra dựa trên quan điểm cho rằng hoạt động này tiềm ẩn nhiều rủi ro và làm ảnh hưởng đến sự ổn định của thị trường chứng khoán. Ông nhìn nhận việc này ra sao?

Tôi chia sẻ nỗi lo của cơ quan quản lý nhà nước về năng lực hạ tầng của thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay. Quá tải hệ thống, nghẽn lệnh là trải nghiệm có thật của nhà đầu tư và tháo gỡ điểm nghẽn này là yêu cầu bức thiết.

Đã có nhiều doanh nghiệp kinh doanh chênh lệch giá, copytrade, các CTCK làm trung gian giao dịch cho các quỹ ETF… ứng dụng công nghệ, trong đó có trí tuệ nhân tạo nhằm có nguồn thu, đóng góp vào sự sôi động của TTCK Việt Nam và đóng góp cho ngân sách thông qua thuế, phí. Yêu cầu không được đặt lệnh bằng robot sẽ ảnh hưởng lớn đến các công ty chứng khoán này và ảnh hưởng gián tiếp đến thanh khoản thị trường.

Một quyết định của cơ quan quản lý đưa ra thường có mong muốn hướng đến mục tiêu tốt nhất cho thị trường. Bởi vậy, chúng tôi rất mong thị trường có thêm những thông tin quanh việc ra quyết định này như dung lượng hệ thống tại HOSE và HNX đang phục vụ được bao nhiêu lệnh, tỷ lệ sử dụng mỗi phiên, nguyên lý vào lệnh, tại sao chúng ta không thể chọn giải pháp khác như mua thêm dung lượng để dự phòng cho hệ thống? Bên cạnh giải pháp hạn chế, chúng ta có lựa chọn khác tối ưu hơn hay không?

E ngại lớn hiện nay là việc đặt lệnh tự động có thể làm gia tăng đột biến lệnh từ các CTCK vào Sở giao dịch chứng khoán trong cùng 1 thời điểm, dẫn đến số lệnh vào sàn vượt quá năng lực thiết kế của cả hệ thống. Dưới góc nhìn của chuyên gia công nghệ, cần lưu ý gì về điều này?

Tôi tưởng tượng hệ thống của chúng ta như ngôi nhà chứa được 100 người nhưng cửa chỉ qua được 40 người một lúc. Nếu 50 người cùng qua thì sẽ ùn tắc nhưng nếu chúng ta có quy định, quy tắc về thứ tự ưu tiên và xử lý bằng công nghệ, sẽ khó có chuyện chen nhau qua cửa 1 thời điểm gây ùn tắc.

Chúng ta hoàn toàn có thể có giải pháp phù hợp giải bài toán đó mà vẫn đảm bảo dòng chảy thị trường được vận hành trơn tru.

Ứng dụng công nghệ trong đầu tư chứng khoán là xu thế chung không đảo ngược của thế giới. Việt Nam cần đầu tư nhanh, mạnh vào công nghệ để tiệm cận xu hướng thế giới. Điều này có lợi cho Việt Nam trong quá trình hội nhập cũng như việc nâng hạng thị trường chứng khoán.

Là doanh nghiệp công nghệ trong lĩnh vực chứng khoán, ông nhìn nhận dư địa để phát triển các giải pháp công nghệ tại TTCK Việt Nam ra sao?

Dư địa để ứng dụng công nghệ trên thị trường chứng khoán Việt còn rất lớn. Một là, Việt Nam là một trong số ít quốc gia duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, trung bình 6.5%/năm suốt thập kỷ.

Theo báo cáo Thế giới năm 2050 của PwC, Việt Nam có thể là nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất từ nay đến năm 2050 và sẽ đứng vị trí thứ 20 trong bảng xếp hạng các nền kinh tế lớn nhất toàn cầu. Thị trường chứng khoán là một kênh dẫn vốn quan trọng của doanh nghiệp và nền kinh tế, để đáp ứng nhu cầu phát triển cao liên tục như vậy.

Dự thảo thị trường chứng khoán tầm nhìn đến năm 2030 đã được các Bộ ngành đồng ý trình Chính phủ để sớm ban hành thì có các mục tiêu cụ thể: Quy mô thị trường đạt 100% GDP năm 2025, 120% GDP năm 2030. Trong khi đó, số tài khoản nhà đầu tư đạt 8% dân số năm 2025; 10% dân số năm 2030. Tốc độ người dân tham gia đầu tư chứng khoán trong tương lai sẽ còn tăng mạnh mẽ hơn trước.

Hơn nữa, hệ thống giao dịch KRX sắp đi vào hoạt động là cơ sở cho các sản phẩm chứng khoán theo sát thông lệ quốc tế hiện đại như các sản phẩm mua bán trong ngày, chứng quyền, phái sinh trên cổ phiếu đơn lẻ, các sản phẩm quyền chọn, các bộ chỉ số ETF...

Các giải pháp của DATX được xây dựng dựa trên nguyên tắc như thế nào, được kiểm thử ra sao, thực tế vận hành thời gian qua như thế nào?

Với DATX, máy học và công nghệ AI là lõi, có mặt ở mọi bước trong việc nghiên cứu, phát triển và kiểm định sản phẩm mà DATX đưa tới người dùng. Deep learning và AI được sử dụng trong toàn bộ quy trình 5 lớp thu thập, xử lý dữ liệu: Từ thu thập, sàng lọc và xử lý dữ liệu đầu vào, phân tích và đánh giá dữ liệu, áp dụng các chiến thuật trading kinh điển trên thế giới, quản trị rủi ro và cân bằng tài khoản đến kết quả đầu ra là hành động mua bán cổ phiếu ở một thời điểm cụ thể.

Chúng tôi có nhiều model để đọc dữ liệu trên thị trường, phân tích cơ bản về tài chính doanh nghiệp, phân tích về nhiều mô hình kỹ thuật nhưng được cải tiến và riêng có bởi DATX để tìm ra sức mạnh của cổ phiếu.

Với các chỉ số mang tính chất phi tài chính, DATX có nhiều model về việc đo lường tương quan tâm lý của nhà đầu tư, như chỉ số VIX (chỉ số sợ hãi của thị trường) hay DATX phát triển công cụ đọc thông tin, sự bàn tán của nhà đầu tư trên các diễn đàn tài chính, hội nhóm… về thị trường, về cổ phiếu cụ thể nào đó…

Những yếu tố như thế là đầu vào để AI học hỏi, xây dựng và tự hoàn thiện để đánh giá về cổ phiếu cụ thể, rồi mới đưa ra tín hiệu nên mua hay bán, theo chân dòng tiền thông minh. Kết quả kiểm chứng trên tất cả các sản phẩm mà DATX đang cung cấp ra thị trường với nền tảng Xwealth cho thấy trên 80% tín hiệu đúng.

Việc theo chân dòng tiền thông minh được AI khai thác thế nào trong các giải pháp?

Khả năng nhận diện dòng tiền thông minh được xây dựng trên cơ sở thuật toán kinh điển về khối lượng cân bằng của thiên tài phân tích kỹ thuật Joseph Granville. Thuật toán này được DATX gọi là relative OBV - Khối lượng cân bằng tương đối. Sự khác biệt của chỉ số DATX không chỉ xem xét khối lượng này của một cổ phiếu riêng lẻ so với quá khứ của chính nó, mà đặt trong tổng thể so sánh với các cổ phiếu cùng ngành, nhóm ngành, so sánh giữa các nhóm ngành với nhau, giữa các nhóm cổ phiếu có mức vốn hóa khác nhau.

Dòng tiền dịch chuyển không ngừng trên thị trường và công cụ có khả năng nhận diện ở từng thời điểm dòng tiền đang tập trung vào nhóm cổ phiếu nào: nhóm vốn hóa lớn, vốn hóa trung bình hay nhóm vốn hóa nhỏ; nhóm ngành nào sẽ dẫn dắt thị trường và cổ phiếu nào sẽ là động lực dẫn dắt xu hướng tăng của nhóm ngành…

Như vậy, công nghệ sẽ là xu hướng phát triển tất yếu. Ông có dự báo gì về khả năng phát triển của các giải pháp công nghệ ở TTCK Việt Nam?

Với khối lượng dữ liệu khổng lồ như hiện nay, không một nhà đầu tư, chuyên gia nào có thể đọc và phân tích kịp (hiện nay đang là hơn 1.500 cổ phiếu trên toàn bộ các sàn giao dịch chứng khoán (HOSE, HNX, thị trường UPCoM) và tương lai là 5.000 mã hoặc hơn nữa).

Công nghệ trí tuệ nhân tạo sẽ tiếp tục phát triển hoặc các công nghệ mới như blockchain sẽ giúp cho việc vận hành thị trường mang tính đơn giản, minh bạch hơn, với khả năng đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.

Với xu hướng như vậy, chúng tôi kỳ vọng các hệ thống giao dịch của TTCK Việt Nam sẽ được đầu tư, xây dựng, đáp ứng đón đầu các xu hướng mới. Khi TTCK phát triển, nền kinh tế sẽ phát triển, thực tế ở các nền kinh tế trên thế giới đã chứng minh nguyên lý đó.

Thủy Anh