Công nghệ sạc nhanh là con dao hai lưỡi với ô tô điện

Năm 2025 được xem như “năm bùng nổ của công nghệ sạc siêu nhanh” dành cho ô tô điện hóa.

Nhờ sự phát triển thần tốc của các trạm sạc nhanh và siêu nhanh, nỗi lo về phạm vi vận hành của người dùng xe điện phần nào được giải tỏa. Tuy nhiên, sạc nhanh cũng làm ảnh hưởng đến tuổi thọ và chi phí sở hữu lâu dài của ô tô điện, Car News China đưa tin.

Tăng tốc độ, giảm tuổi thọ

Theo ghi nhận từ nhiều tài xế dịch vụ tại Trung Quốc như taxi công nghệ hay giao hàng, những người thường xuyên chạy trên 100km/ngày và sử dụng sạc siêu nhanh tới hơn 70% số lần sạc, tình trạng “lão hóa pin” diễn ra rõ rệt.

Pin ô tô điện có thể nhanh xuống cấp nếu liên tục sử dụng sạc nhanh.

Chỉ trong vòng 2 năm, mức độ suy giảm dung lượng pin có thể từ 100% xuống còn khoảng 85%, và tốc độ suy giảm này có xu hướng ngày càng tăng.

Một nghiên cứu của Đại học Thanh Hoa (Trung Quốc) chỉ ra rằng, việc thường xuyên sạc pin ở công suất trên 120kW có thể làm giảm tuổi thọ chu kỳ của pin tới 40% so với sạc chậm.

Đây là một con số đáng chú ý, trong bối cảnh các hãng xe đang quảng bá rầm rộ những mẫu xe có khả năng sạc 10 phút đi được 300km.

Luật hiện hành tại Trung Quốc, thị trường xe điện lớn nhất thế giới, yêu cầu các nhà sản xuất ô tô phải bảo hành tối thiểu 8 năm hoặc 120.000km cho các bộ phận cốt lõi như pin. Tuy nhiên trên thực tế, các điều khoản áp dụng lại không đơn giản.

Nhiều hãng xe quảng bá chế độ “bảo hành trọn đời” cho pin, nhưng đi kèm là những điều kiện nghiêm ngặt như chỉ áp dụng cho chủ sở hữu đầu tiên, giới hạn số km chạy mỗi năm, hay yêu cầu bảo trì định kỳ tại trung tâm chính hãng.

Đặc biệt, nhiều hãng giới hạn bảo hành với xe chạy dịch vụ, hoặc không áp dụng cho xe sử dụng sạc siêu nhanh với tần suất cao.

Thêm vào đó, một số chế độ bảo hành chỉ áp dụng khi pin bị lỗi kỹ thuật, và không bao gồm hao mòn tự nhiên do sử dụng – điều mà phần lớn người tiêu dùng không phân biệt rõ.

Theo khảo sát, chỉ khoảng 23% người dùng ô tô điện tại Trung Quốc hiểu đầy đủ về điều kiện bảo hành pin, trong khi hơn một nửa tin rằng “bảo hành trọn đời” nghĩa là có thể thay pin miễn phí bất kỳ lúc nào nếu bị giảm dung lượng.

Bài toán chi phí cần lời giải

Trước bài toán khó cân bằng giữa tốc độ sạc và độ bền pin, ngành công nghiệp đang chủ động tìm kiếm các giải pháp kỹ thuật và truyền thông.

Các hệ thống quản lý pin (BMS) hiện đại được tích hợp “chế độ bảo vệ khi sạc siêu nhanh”, tự điều chỉnh công suất sạc tùy vào tình trạng pin, nhằm hạn chế tổn hại.

Song song đó, các trạm sạc thông minh cũng được phát triển với khả năng điều chỉnh dòng điện linh hoạt trong suốt quá trình sạc.

Công nghệ làm mát pin trong lúc sạc cũng ngày càng được cải tiến để duy trì nhiệt độ lý tưởng, giảm thiểu nguy cơ pin bị “sốc nhiệt”.

Tuy vậy, yếu tố con người vẫn đóng vai trò then chốt.

Các chuyên gia khuyến cáo, người dùng nên giới hạn việc sạc siêu nhanh ở mức dưới 40% tổng số lần sạc trong tháng. Khi có thời gian, nên ưu tiên sạc chậm tại nhà hoặc trạm AC.

Đặc biệt, nên tránh sạc siêu nhanh khi pin dưới 10% hoặc trên 90% dung lượng, vì đó là lúc pin dễ bị tổn hại nhất.

Theo giới chuyên môn, nỗi lo về độ bền pin không chỉ mang tính kỹ thuật, mà còn là vấn đề kinh tế.

Giá thay thế pin hiện nay có thể chiếm tới 50% giá trị xe mới, thậm chí trong một số trường hợp còn vượt cả giá trị còn lại của xe đã qua sử dụng.

Để công nghệ sạc nhanh không trở thành “con dao hai lưỡi”, ngành ô tô điện cần một chiến lược toàn diện, kết hợp giữa bảo vệ kỹ thuật, hướng dẫn sử dụng khoa học và chính sách bảo hành rõ ràng, minh bạch.

Các nhà sản xuất cần xác định rõ giới hạn bảo hành trong điều kiện sử dụng thực tế, đặc biệt với người dùng sạc siêu nhanh thường xuyên như tài xế dịch vụ.

Chí Vũ