Công tác thống kê chưa được coi trọng đúng tầm

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị Thống kê toàn quốc sáng 17/3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh bề dày lịch sử hơn 70 năm của ngành thống kê, là một trong những ngành thành lập đầu tiên từ khi có Chính phủ đến nay, cho thấy sự quan trọng, cần thiết của ngành thống kê.

“Thống kê là tai, là mắt của Đảng và Nhà nước”

Nhắc lại lời Bác Hồ đã nói “Thống kê là tai, là mắt của Đảng và Nhà nước”, Thủ tướng cho rằng điều này đã thể hiện vị trí, tầm quan trọng của công tác thống kê đối với việc hoạch định chính sách, phát triển đất nước. Theo Thủ tướng, “tai phải thính, mắt phải tinh mới dẫn dắt được”. Muốn “nói có sách, mách có chứng”, phải có số liệu, có thống kê.

Để các con số vốn khô khan trở thành “con số biết nói”, Thủ tướng nêu rõ công tác thống kê phải đầy đủ, toàn diện, khách quan, trung thực, chính xác, kịp thời, thường xuyên, liên tục, lưu trữ… Trong đó, phân tích, đánh giá số liệu thống kê là hết sức quan trọng. Có phân tích, đánh giá dự báo chính xác từ đó việc xây dựng chiến lược, hoạch định chính sách mới đảm bảo hiệu quả.

Do đó, 3 khâu công việc gồm thống kê số liệu, phân tích, đánh giá số liệu và sử dụng số liệu có mối quan hệ rất chặt chẽ. Trong đó, số liệu thống kê là nền tảng, là trung tâm, phân tích, đánh giá, dự báo là động lực cho thống kê phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội bền vững và bao trùm, phục vụ người dân với vai trò là trung tâm, là chủ thể, người dân phải được thụ hưởng những kết quả từ công tác thống kê, "không để ai bị bỏ lại phía sau".

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại Hội nghị Thống kê toàn quốc

Điểm lại những kết quả nổi bật của năm 2021, Thủ tướng ghi nhận trong thành tích chung của cả nước có sự đóng góp quan trọng của ngành thống kê. Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng đánh giá cao và biểu dương sự nỗ lực của toàn thể lãnh đạo, công chức, viên chức, người lao động ngành thống kê, góp phần quan trọng vào những thành tựu chung của đất nước trong năm 2021 và thời gian qua.

Theo Thủ tướng, ngành thống kê đã cơ bản đảm bảo việc cung cấp thông tin, hoàn thành vai trò “là tai, là mắt”, phục vụ sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, chính quyền các cấp. Ngành cũng đẩy mạnh hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách về thống kê. Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều và phụ lục danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia của Luật Thống kê vào cuối năm 2021. Chuyển đổi số đạt nhiều kết quả tích cực, năm 2019, Tổng cục Thống kê nhận danh hiệu "Cơ quan Nhà nước chuyển đổi số xuất sắc". Tổ chức toàn ngành thống kê từ trung ương đến địa phương được kiện toàn theo hướng chuyên môn hóa. Hợp tác quốc tế được đẩy mạnh, từng bước áp dụng các tiêu chuẩn thống kê quốc tế…

Nâng tầm vai trò thống kê để số liệu thực sự "biết nói"

Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng chỉ ra còn những hạn chế bất cập. Trong đó, vấn đề đầu tiên nhận thức về công tác thống kê của người đứng đầu các cấp chính quyền còn chưa được coi trọng, chưa đúng tầm. Sự phối hợp giữa các cơ quan chưa tốt, chưa kịp thời. Nhân lực làm thống kê chưa được coi trọng. Công tác cải cách hành chính, chuyển đổi số đang được chỉ đạo quyết liệt nhưng còn chậm.

Từ kinh nghiệm qua nhiều vị trí công tác tại nhiều cơ quan, nhiều cấp khác nhau, Thủ tướng cho biết trong nhiều trường hợp còn thiếu các số liệu, dữ liệu để đưa ra các quyết định, chính sách. Đặc biệt, như thời gian dịch Covid-19 phức tạp vừa qua, số liệu hàng tháng, hàng quý để phục vụ công tác chống dịch còn chậm, phải giục giã.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính

Theo Thủ tướng, đầu tư cho công tác thống kê còn chưa tương xứng, mà quan trọng ở đây là do nhận thức, đặc biệt là của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, về vai trò, tầm quan trọng của công tác thống kê.

Dự báo tình hình năm 2022 còn nhiều khó khăn, thách thức, Thủ tướng yêu cầu phải nâng cao nhận thức, tâm thế, nguồn lực để thích ứng hiệu quả với tình hình. Vừa phải kiểm soát tình hình dịch bệnh, thích ứng an toàn hiệu quả, hồi phục nhanh và phát triển bền vững, giữ vững độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, ổn định chính trị, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, đảm bảo an sinh xã hội trong bất cứ hoàn cảnh nào….

Để góp phần hoàn thành các mục tiêu này, Thủ tướng đề nghị phải nâng cao nhận thức về thống kê, đặc biệt là người đứng đầu các cấp chính quyền, địa phương, để có số liệu biết nói, để “nói có sách, mách có chứng”… Chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ công chức viên chức, tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại và nâng cao chất lượng, xây dựng bộ máy hiệu lực hiệu quả gắn với xây dựng vị trí việc làm.

Đặc biệt, Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu đầu tư hơn nữa cho nâng cao chuyển đổi số, cơ quan thống kê phải đi đầu trong chuyển đổi số, đồng thời kết hợp các nền tảng sử dụng chung để tăng hiệu quả, tiết kiệm chi phí. Thủ tướng lưu ý phải giảm chi phí hành chính trong công tác thống kê và người dân phải được thụ hưởng, không để ai bị bỏ lại phía sau nhờ công tác thống kê.

Cùng với đó, tiếp tục hoàn thiện thể chế, xây dựng, trình ban hành nghị định của Chính phủ và quyết định của Thủ tướng để thi hành Luật Thống kê sửa đổi, bổ sung; tăng cường phối hợp chặt chẽ, hiệu quả hơn giữa các cấp, các ngành; đẩy mạnh hợp tác quốc tế sâu rộng.

Về các đề xuất, kiến nghị được nêu tại hội nghị, Thủ tướng giao các bộ, cơ quan xem xét, xử lý theo thẩm quyền, nếu vượt thẩm quyền thì đề xuất, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Sau hội nghị này phải thực sự có chuyển biến trong nhận thức và hành động để công tác thống kê đạt kết quả tốt hơn, thực sự là tai, mắt, nói có sách, mách có chứng, vì mục tiêu phát triển nhanh, bền vững, có lợi cho người dân./.