Cổng Tò Vò, Lý Sơn - dáng hình thiên nhiên, sắc màu biển đảo
Cổng Tò Vò - một thắng cảnh ở đảo An Bình, đặc khu Lý Sơn, Quảng Ngãi - một tuyệt tác thiên nhiên với hình khối độc đáo, đã chính thức được công nhận là Di tích Quốc gia.

Đá dung nham núi lửa đặc trưng của đảo Lý Sơn, Quảng Ngãi. Ảnh: TTH
Cổng Tò Vò đặc khu biển đảo Lý Sơn – dấu ấn địa chất độc đáo
Cổng Tò Vò là một tạo tác tự nhiên, hình khối độc đáo nằm ở bờ biển thôn Tây An Vĩnh, hướng thẳng ra Biển Đông của Tổ quốc. Về bản chất, Cổng Tò Vò là một triền đá tự nhiên, hình thành qua hàng triệu năm từ dung nham núi lửa phun trào và sau đó chịu tác động của gió, sóng biển, dần dần có hình khối kỳ lạ như ngày nay.
Quá trình phong hóa tự nhiên đã tạo nên một kiến trúc kỳ vĩ, với hình dạng vòm cong như một chiếc cổng lớn vươn ra biển. Hình khối độc đáo này chính là minh chứng hùng hồn cho sức mạnh tạo hóa của thiên nhiên. Sự hiện diện của Cổng Tò Vò không chỉ làm phong phú thêm cảnh quan mà còn là một điểm nhấn địa chất đặc biệt, phản ánh lịch sử hình thành núi lửa của đảo Lý Sơn.
Vẻ đẹp kỳ thú của Cổng Tò Vò
Điểm hấp dẫn của Cổng Tò Vò không chỉ nằm ở hình dáng đặc biệt mà còn ở vẻ đẹp tổng thể khi hòa mình vào không gian biển trời Lý Sơn.
Nơi đây được ví như một "tuyệt tác của thiên nhiên". Khi bình minh ló dạng hay hoàng hôn buông xuống, ánh sáng chiếu qua vòm đá của Cổng Tò Vò tạo nên những mảng màu sắc kỳ ảo trên mặt biển và những phiến đá xung quanh.
Màu xanh ngọc của nước biển, màu nâu trầm của đá núi lửa, kết hợp với màu vàng cam của nắng chiều, tất cả vẽ nên một bức tranh sống động, đầy mê hoặc. Du khách thường tìm đến đây để chiêm ngưỡng khoảnh khắc này, lưu giữ những bức ảnh tuyệt đẹp bên vòm đá Cổng Tò Vò hùng vĩ. Vẻ đẹp này đã khiến Cổng Tò Vò trở thành một biểu tượng của du lịch Lý Sơn, là một điểm check-in không thể thiếu trên hành trình khám phá biển đảo Việt Nam.
Hành trình xếp hạng Di tích quốc gia cho Cổng Tò Vò
Với vẻ đẹp và giá trị tự nhiên nổi bật, ngày 30/6/2025, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ngãi đã đề xuất Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xem xét, quyết định xếp hạng và cấp bằng xếp hạng di tích quốc gia đối với thắng cảnh Cổng Tò Vò.
Đáp lại đề xuất này, ngày 09/09/2025, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng đã ký Quyết định chính thức xếp hạng Di tích Quốc gia đối với Thắng cảnh Cổng Tò Vò.
Việc công nhận này không chỉ là sự khẳng định về giá trị độc đáo của Cổng Tò Vò mà còn là một bước tiến quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy tiềm năng du lịch của Lý Sơn, Quảng Ngãi và của vùng biển đảo miền Trung.
Mời bạn đọc của Tạp chí Công dân và Khuyến học chiêm ngưỡng vẻ đẹp độc đáo của toàn thể thắng cảnh Cổng Tò Vò, trong đó có bí mật về cấu trúc riêng có của đá dung nham núi lửa phun trào từ ngàn năm tạo nên thắng cảnh ngày nay.

Tâm điểm của thắng cảnh Cổng Tò Vò là dãy núi vươn ra biển bị phong hóa thành vòm đá rỗng. Ảnh: TTH

Màu sa thạch của đá dung nham núi lửa phun trào từ ngàn năm trước gặp nước biển tạo thành. Ảnh: TTH

Một đụn núi đá dung nham để lại dấu ấn về sự gặp nhau giữa lửa và nước. Ảnh: TTH

Các rãnh núi bị nước biển bào mòn cho thấy từng lớp đá khác nhau hình thành nên hòn đảo giữa đại dương. Ảnh: TTH

Gành đá đen bên bờ biển xanh màu ngọc bích, điểm đặc trưng của thắng cảnh Cổng Tò Vò. Ảnh: TTH

Cận cảnh khối đá rỗ như tổ ong hình thành từ dung nham núi lửa ngàn năm. Ảnh: TTH

Một vài khối đá tương tác với ánh hoàng hôn tạo nên màu sắc kỳ ảo của ghềnh đá. Ảnh: TTH

Từ xa, Cổng Tò Vò như hình đầu khủng long đá vươn ra phía biển. Ảnh: TTH

Du khách có thể dạo chơi cả ngày ở ghềnh đá để chụp ảnh. Ảnh: TTH

Các khối đá hình thù độc đáo của thắng cảnh Cổng Tò Vò. Ảnh: TTH

Du khách thích thú dạo chơi ở bờ biển với ghềnh đá đen. Ảnh: TTH

Thúng chai (thuyền thúng) của ngư dân Lý Sơn đáp vào bờ. Ảnh: TTH

Hòn đảo thiếu nước ngọt và cây xanh, chỉ có các ghềnh đá và tài nguyên biển rộng. Ảnh: TTH

Khối đá bị ô xít ăn mòn trên ghềnh đá Lý Sơn. Ảnh: TTH

Có đôi chỗ ghềnh đá có thể sử dụng như một bãi tắm an toàn. Ảnh: TTH

Giới trẻ thích chụp ảnh cùng các dãy núi nham thạch độc đáo trong ánh hoàng hôn. Ảnh: TTH
15 di tích, danh lam thắng cảnh vừa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng gồm:
1. Di tích kiến trúc nghệ thuật Đình Nội - Chùa Phúc Khánh, xã Nam Xang, tỉnh Ninh Bình.
2. Quần thể di tích – danh lam thắng cảnh Lạt Sơn, gồm: Đền thờ nữ tướng Lê Chân, Núi Giát Dâu, Đồi Bụt, Dấu tích chùa Thánh Chân, Động Tiên Chúa, Hang Diêm, Hang Bể Trên, phường Lý Thường Kiệt, phường Châu Sơn, tỉnh Ninh Bình.
3. Di tích khảo cổ Hang Ngườm Sâu, xã Bằng Mạc, tỉnh Lạng Sơn.
4. Di tích lịch sử Khu vực Cầu Kinh – nơi ghi dấu chiến công của quân và dân vùng Hạ Cần Giuộc năm 1967, xã Phước Vĩnh Tây, tỉnh Tây Ninh.
5. Di tích lịch sử Sóc Bom Bo, xã Bom Bo, tỉnh Đồng Nai.
6. Di tích lịch sử Nhà tưởng niệm đồng chí Lê Đức Thọ, phường Hồng Quang, tỉnh Ninh Bình.
7. Di tích lịch sử Địa điểm Trạm phẫu thuật tiền phương, phường Phong Thái, thành phố Huế.
8. Di tích lịch sử Lăng mộ Đặng Văn Hòa, phường Phong Thái, thành phố Huế.
9. Di tích kiến trúc nghệ thuật Đình Dương Trạch, xã Triệu Việt Vương, tỉnh Hưng Yên.
10. Danh lam thắng cảnh Hang C7, xã Nam Đà, tỉnh Lâm Đồng.
11. Danh lam thắng cảnh Hang C8, xã Nam Đà, tỉnh Lâm Đồng.
12. Danh lam thắng cảnh Cổng Tò Vò, đặc khu Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi.
13. Di tích lịch sử Đình Thái Khê, xã Kiều Phú, thành phố Hà Nội.
14. Di tích lịch sử Đền Song Trung và Mộ Hoàng Vĩnh Tộ, Hoàng Vĩnh Dụ, xã Tân Gianh, tỉnh Quảng Trị.
15. Di tích lịch sử Bến phà II Long Đại – nơi hy sinh của 16 thanh niên xung phong (tháng 9 năm 1972), xã Trường Ninh, tỉnh Quảng Trị.