Công trình giảm phát thải tích hợp AI

Tiến sĩ Lê Duy Dũng (người đứng) hướng dẫn, đào tạo về công nghệ trí tuệ nhân tạo cho đội ngũ giáo viên tin học của hệ thống trường VinSchool.

Là "đầu tàu" nghiên cứu về công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) tại Trường đại học VinUni (Hà Nội), đồng thời vừa lọt vào danh sách 20 ứng viên sáng giá nhất cho Giải thưởng khoa học kỹ thuật Quả cầu vàng năm 2025, Tiến sĩ Lê Duy Dũng đã cùng các cộng sự cho ra đời một quy trình tổng hợp vật liệu hóa học thân thiện với môi trường bằng hệ thống robot tự động hiệu năng cao.

Sinh ra và lớn lên ở một vùng quê nghèo, từ nhỏ, Lê Duy Dũng không có nhiều cơ hội tiếp xúc khoa học-công nghệ. Vì vậy, trong một lần được "chạm tay" vào chiếc máy tính cá nhân, chàng trai sinh năm 1991 đã vô cùng ngạc nhiên bởi khả năng của máy tính có thể "làm thay" những việc con người không thể. Càng làm việc với máy tính, anh càng khát khao được sáng tạo, cống hiến cho tương lai của nền công nghệ thông tin nước nhà, để đưa máy tính trở thành một công cụ đắc lực trong mọi mặt đời sống.

Dũng quyết tâm thi vào chuyên ngành Toán-Tin tại Đại học Bách khoa Hà Nội vào năm 2014. Sau khi tốt nghiệp đại học với kết quả học tập xuất sắc, anh trở thành nghiên cứu sinh, rồi nghiên cứu sinh sau Tiến sĩ của Khoa Hệ thống thông tin tại Đại học Quản lý Singapore. Đề tài nghiên cứu của anh được đánh giá cao bởi tính thực tiễn gắn với việc cải tiến chất lượng hệ thống gợi ý cá nhân trên các nền tảng thương mại điện tử hiện nay bằng các công nghệ máy học và khai phá dữ liệu.

Những thành công trong quá trình nghiên cứu tại Singapore không chỉ mang lại cho Dũng kiến thức, mà còn cả tư duy, phương thức hòa nhập để bắt kịp sự phát triển của thế giới nói chung, tốc độ "tiến hóa" như vũ bão của công nghệ thông tin nói riêng.

Bằng trí tuệ, sự nhạy bén và khả năng sáng tạo không ngừng, Dũng từng ghi dấu ấn tại Cuộc thi "Luận án ba phút" (Three Minute Thesis-3MT) nổi danh của Singapore, cùng giành Giải thưởng "PhD Student Life" và học bổng Tiến sĩ của Đại học Quản lý Singapore các năm 2018, 2019. Hiện, Tiến sĩ Lê Duy Dũng là Giám đốc Chương trình Khoa học dữ liệu, Phó Giám đốc Chương trình Khoa học máy tính, đồng thời là Trợ lý Giáo sư Khoa Kỹ thuật và Khoa học máy tính của Trường đại học VinUni (Hà Nội). Hơn thế nữa, anh còn giữ chức vụ Giám đốc Phòng thí nghiệm Trung tâm Trí tuệ môi trường của trường, một trung tâm công nghệ dành cho những nhà kiến tạo tương lai bằng sự sáng tạo, tư duy đổi mới gắn với giải quyết các vấn đề phát triển bền vững trên quy mô toàn cầu.

Tiến sĩ Dũng là tác giả chính của ba bài báo khoa học, đồng tác giả của hai bài báo khoa học xếp loại Q1 cùng hàng chục báo cáo khoa học trình bày ở các hội thảo quốc tế. Trong số đó, anh tâm đắc nhất với dự án nghiên cứu "Tìm kiếm quy trình tổng hợp hóa học thân thiện với môi trường bằng trí tuệ nhân tạo và hệ thống robot tự động hiệu năng cao".

Đây là công trình hướng đến phát triển một quy trình tổng hợp vật liệu hóa học theo hướng thân thiện với môi trường, có tiềm năng ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực hóa học xanh, sản xuất vật liệu tiên tiến và công nghiệp bền vững. Nhóm nghiên cứu đã thay thế muối nitrat gây ô nhiễm môi trường nước và phát thải độc hại bằng một loại hóa chất phổ biến, thân thiện môi trường hơn: Muối chloride. Quy trình này tích hợp toàn diện, đồng bộ các công cụ trí tuệ nhân tạo tân tiến như trích xuất tri thức, học sâu thị giác-ngôn ngữ…; trở thành minh chứng cho khả năng ứng dụng hiệu quả của các công nghệ tiên tiến vào lĩnh vực hóa học vật liệu.

Giá trị thực tiễn của nghiên cứu nằm ở việc đóng góp vào sự phát triển khoa học, ứng dụng trong thực tế: Giảm thiểu phát thải, ô nhiễm; tăng tốc quá trình khám phá vật liệu mới; giải "bài toán" hạn chế về thiết bị và dữ liệu ở nước ta… Công trình đã được triển khai thực nghiệm tại Trung tâm Trí tuệ Môi trường, Trường đại học VinUni và hướng tới mở rộng trong các ngành công nghiệp năng lượng, môi trường và y sinh ■

LINH PHAN