COVID-19 có thể chuyển thành bệnh đặc hữu vào năm 2022?
Nhiều nhà khoa học cho rằng COVID-19 có thể chuyển thành bệnh đặc hữu vào năm 2022. Tuy nhiên ngay cả khi đó, mỗi năm COVID-19 vẫn có thể khiến 50.000-100.000 người Mỹ tử vong.
Theo trang thống kê worldometer.info, tính đến 6h ngày 4/11 (giờ Việt Nam), toàn thế giới đã ghi nhận tổng cộng 248.703.290 ca nhiễm virus SARS-CoV-2 gây bệnh COVID-19, trong đó có 5.035.578 ca tử vong. Số ca nhiễm mới trong 24 giờ qua là 425.902 và 6.899 ca tử vong mới.
Số bệnh nhân bình phục đã đạt 225.351.334 người, 18.319.920 bệnh nhân đang được điều trị tích cực và 73.947 ca nguy kịch.
Trong 24 giờ qua, Mỹ dẫn đầu thế giới về ca nhiễm mới, với 58.430 ca; tiếp theo là Anh 41.299 ca và Nga 40.443 ca. Nga đứng đầu về số ca tử vong mới, với 1.189 người chết trong ngày, cũng là con số ca tử vong mới cao kỷ lục của nước này từ đầu dịch; tiếp theo là Mỹ 1.142 ca và Ukraine 720 ca.
Bệnh nhân nhiễm COVID-19 được điều trị tại bệnh viện ở Moskva, Nga. Ảnh: AFP
Trong khi dịch bệnh đã được kiểm soát tại nhiều nơi trên thế giới, nhiều nhà khoa học cho rằng COVID-19 có thể chuyển thành một bệnh đặc hữu vào năm 2022. Tuy nhiên ngay cả khi đó, mỗi năm COVID-19 vẫn có thể khiến 50.000-100.000 người Mỹ tử vong.
Hãng tin Reuters đã tiến hành phỏng vấn hơn một chục chuyên gia y tế hàng đầu thế giới và được biết, khi làn sóng lây nhiễm do biến thể Delta giảm nhiệt ở nhiều khu vực trên thế giới, các nhà khoa học đang phác thảo biểu đồ khi nào và ở đâu COVID-19 sẽ trở thành một căn bệnh đặc hữu trong năm 2022 và sau đó nữa.
Các chuyên gia kỳ vọng rằng những quốc gia đầu tiên thoát khỏi đại dịch sẽ là những nơi có sự kết hợp giữa tỷ lệ tiêm chủng cao và khả năng miễn dịch tự nhiên ở những người đã nhiễm COVID-19, như Mỹ, Anh, Bồ Đào Nha và Ấn Độ. Tuy nhiên, họ cảnh báo rằng SARS-CoV-2 vẫn là một loại virus khó lường và đang tiếp tục đột biến khi lây lan qua các cộng đồng dân cư chưa được tiêm chủng.
Không ai có thể loại trừ hoàn toàn cái mà một số người gọi là "kịch bản Ngày tận thế", khi virus đột biến đến mức né tránh được khả năng miễn dịch tự nhiên hoặc miễn dịch nhờ vaccine. Tuy nhiên, các chuyên gia bày tỏ sự tin tưởng ngày càng tăng rằng trong năm tới, nhiều quốc gia sẽ bỏ lại những gì tồi tệ nhất của đại dịch ở phía sau.
Bà Maria Van Kerkhove, nhà dịch tễ học đứng đầu nhóm phản ứng với COVID-19 của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cho rằng, từ nay đến cuối năm 2022, là thời điểm mà thế giới có thể kiểm soát được virus SARS-CoV-2 để giảm thiểu đáng kể ca bệnh nghiêm trọng và tử vong.
Quan điểm của WHO dựa trên kết quả làm việc với các chuyên gia về dịch bệnh, những người đang dự báo diễn biến có thể xảy ra của đại dịch trong 18 tháng tới.
WHO đặt mục tiêu đến cuối năm 2022, 70% dân số thế giới được tiêm chủng phòng COVID-19. Theo bà Van Kerkhove, nếu đạt được mục tiêu này, thế giới sẽ ở trong một tình huống rất khác về mặt dịch tễ học. Tuy vậy, bà Van Kerkhove lo lắng về việc các quốc gia sớm dỡ bỏ các biện pháp phòng ngừa COVID-19.
Theo báo cáo của WHO vào ngày 26/10, các trường hợp mắc và tử vong do COVID-19 đã giảm xuống kể từ tháng 8 ở hầu hết các khu vực trên thế giới.
Song, châu Âu là một ngoại lệ, khi biến thể Delta đang gây ra sự tàn phá mới ở các quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng thấp như Nga, Romania, Ukraine, cũng như những nơi đã dỡ bỏ yêu cầu đeo khẩu trang. Biến thể Delta cũng góp phần làm gia tăng ca nhiễm ở những quốc gia như Singapore và Trung Quốc, vốn có tỷ lệ tiêm chủng cao nhưng ít khả năng miễn dịch tự nhiên do áp dụng các biện pháp ngăn chặn nghiêm ngặt theo chiến lược “Zero COVID”.
Một số chuyên gia cho biết họ kỳ vọng làn sóng lây nhiễm do biến thể Delta ở Mỹ sẽ kết thúc trong tháng 11 này và là đợt bùng phát COVID-19 lớn cuối cùng.
Cựu Ủy viên Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) Scott Gottlieb cho biết nước Mỹ đang chuyển đổi từ giai đoạn đại dịch sang giai đoạn bệnh đặc hữu, nơi loại virus này trở thành mối đe dọa dai dẳng.
Ông Chris Murray, một nhà dự báo dịch bệnh hàng đầu tại Đại học Washington, cũng dự báo làn sóng gia tăng lây nhiễm do biến thể Delta ở Mỹ sẽ kết thúc trong tháng 11. Nếu không có biến thể mới nghiêm trọng nào, thì COVID-19 sẽ thực sự kết thúc dần vào tháng 4/2022.
Mặc dù vậy, COVID-19 được dự báo sẽ vẫn là nguyên nhân chính gây nhiễm bệnh và tử vong trong nhiều năm tới, giống như các bệnh đặc hữu khác như sốt rét.
Những người khác cho rằng COVID-19 trở thành một bệnh đường hô hấp theo mùa như cúm. Hoặc, SARS-CoV-2 có thể trở thành virus ít chết chóc hơn, ảnh hưởng đến chủ yếu là trẻ em, nhưng quá trình chuyển đổi đó có thể mất hàng thập kỷ.
Trevor Bedford, một nhà virus học tại Trung tâm Ung thư Fred Hutchinson, người đã theo dõi sự tiến triển của SARS-CoV-2, cũng nhận thấy một làn sóng dịch mùa đông nhẹ nhàng hơn ở Mỹ, sau đó là sự chuyển đổi sang bệnh đặc hữu vào năm 2022-2023. Ông dự đoán 50.000 đến 100.000 ca tử vong do COVID-19 ở Mỹ mỗi năm, lớn hơn con số ước tính 30.000 ca tử vong hàng năm do cúm.
Ông Bedford cho biết, virus có thể sẽ tiếp tục đột biến, đòi hỏi phải tiêm phòng hàng năm để đối phó với các biến thể mới nhất.
Nếu một kịch bản COVID-19 theo mùa xảy ra, trong đó SARS-CoV-2 tấn công song song với bệnh cúm, cả chuyên gia Gottlieb và Murray đều cho rằng điều đó sẽ tác động đáng kể đến hệ thống chăm sóc sức khỏe.
