COVID-19 có thể thúc đẩy sự lây lan của 'siêu nấm' kháng thuốc

Quốc gia này đã cảnh giác cao độ về bệnh nấm này kể từ năm 2016, khi đợt bùng phát đầu tiên ở châu Mỹ được báo cáo tại Venezuela.

Ngay sau đó, các đợt bùng phát diễn ra ở Colombia, Panama, Chile và Hoa Kỳ, nhưng không có trường hợp nào ở Brazil cho đến tháng 12 năm 2020, ngay sau khi làn sóng COVID-19 thứ hai bắt đầu ở nước này.

Các nhà nghiên cứu dẫn đầu bởi Tiến sĩ, bác sĩ Arnaldo Colombo tại São Paulo đã phân tích các mẫu bệnh phẩm từ hai trường hợp đầu tiên. Cả hai xảy ra trong phòng chăm sóc đặc biệt COVID-19 của một bệnh viện ở Salvador, đông bắc Brazil.

Bệnh viện đã báo cáo thêm 9 trường hợp nhiễm trùng hoặc xâm lấn không triệu chứng bởi loại nấm này.

Vào tháng 3 năm 2021, Tiến sĩ Colombo và các đồng nghiệp của ông đã báo cáo rằng loài nấm này vẫn rất nhạy cảm với các loại thuốc chống nấm.

Tuy nhiên, kể từ đó, họ phát hiện thấy sự kháng thuốc của C. auris đối với fluconazole và một nhóm thuốc chống nấm có tên là echinocandins trong các mẫu bệnh phẩm đã gia tăng mạnh.

Tiến sĩ Colombo cho biết: “Các ca C. auris ở Salvador gần đây cần dùng liều lượng thuốc lớn hơn gấp 4 đến 5 lần so với liều được sử dụng để vô hiệu hóa chủng nấm được nuôi cấy vào tháng 12 năm 2020”.

Không có trường hợp nào khác được báo cáo ở Brazil, nhưng Tiến sĩ Colombo tin rằng họ có cơ sở để lo lắng. Ông nói: “Loại nấm này nhanh chóng trở nên kháng nhiều loại thuốc và không nhạy cảm với các chất khử trùng được các bệnh viện và phòng khám sử dụng. Kết quả là, nó có thể tồn tại trong các bệnh viện, nơi nó xâm nhập vào cơ thể nhân viên y tế và lây nhiễm cho những bệnh nhân mắc COVID-19 nặng và những bệnh nhân nguy kịch khác nằm viện lâu”.

Tỷ lệ tử vong cao

CDC báo cáo rằng C. auris có thể gây nhiễm trùng máu, vết thương, và tai. Ước tính khoảng 30-60% người nhiễm C. auris tử vong, mặc dù nhiều bệnh nhân trong số này cũng mắc các bệnh đe dọa tính mạng khác. Nghiên cứu của Tiến sĩ Colombo tuyên bố rằng bội nhiễm C. auris ở những bệnh nhân bị bệnh nặng với COVID-19 được ước tính có tỷ lệ tử vong trong 30 ngày là trên 50%.

CDC cho biết trước đây, các ca nhiễm C. auris chủ yếu được phát hiện ở các cơ sở chăm sóc dài hạn dành cho những người bị bệnh nặng. Tuy nhiên, kể từ khi bắt đầu đại dịch, các đợt bùng phát đã xảy ra ở các buồng bệnh COVID-19 của các bệnh viện.

Tiến sĩ Meghan Marie Lyman từ CDC cho biết: Trong đại dịch COVID-19, số ca nhiễm C. auris đã gia tăng, đặc biệt là ở một số khu vực của Hoa Kỳ trước đây không có nhiều ca bệnh”.

Hình ảnh nấm C. auris.

Điều kiện lý tưởng cho sự lây lan

Đại dịch đã tạo điều kiện lý tưởng cho các bệnh nhiễm trùng do nấm như C. auris và mucormycosis ở Ấn Độ lây lan trong các bệnh viện.

Thuốc dexamethasone (steroid) mà bác sĩ sử dụng để điều trị cho những bệnh nhân bị bệnh nặng ngăn chặn khả năng miễn dịch đối với các bệnh nhiễm trùng khác. Ngoài ra, thuốc kháng sinh phổ rộng tiêu diệt vi khuẩn sống trong ruột và trên da. Các vi khuẩn này thường cạnh tranh với nấm để giành không gian sống. Ống thông có thể cho phép C. auris xâm nhập vào máu và đường tiết niệu. Cũng có bằng chứng cho thấy virus làm hỏng lớp niêm mạc của ruột, cung cấp cho nấm một điểm xâm nhập khác vào máu.

Tiến sĩ Lyman cho biết, các đợt bùng phát có thể liên quan đến những thay đổi trong thực hành kiểm soát nhiễm trùng trong đại dịch, bao gồm việc thiếu găng tay và áo choàng, hoặc việc tái sử dụng những vật dụng này, cũng như những thay đổi trong thực hành vệ sinh và khử trùng.

Một báo cáo của CDC về một đợt bùng phát ở Florida vào tháng 7 năm 2020 chỉ ra việc sử dụng nhiều lớp thiết bị bảo vệ cá nhân có thể góp phần làm lây lan nấm.

Tiến sĩ Lyman cho biết: Cũng có những trường hợp nhiễm C. auris mới không có liên quan đến các trường hợp đã biết, cho thấy sự gia tăng của các ca lây truyền không được phát hiện. Việc tầm soát định kỳ để tìm C. auris ở bệnh nhân tại các cơ sở y tế đã bị hạn chế vì các nguồn lực đã được chuyển hướng để đáp ứng với COVID-19.

Kể từ năm 2009 khi C. auris lần đầu tiên được xác định ở Nhật Bản, các ca nhiễm nấm đã được báo cáo ở hơn 30 quốc gia. Tuy nhiên, vì cần có thiết bị phòng thí nghiệm chuyên dụng để phân biệt loài này với các bệnh nhiễm nấm Candida khác, C. auris có khả năng lây lan rộng hơn.

Hầu hết các trường hợp nhiễm nấm vẫn nhạy cảm với echinocandin, nhưng một số chủng nấm đã phát triển khả năng đề kháng với cả ba nhóm thuốc chống nấm chính.

Tiến sĩ Lyman cho biết: các báo cáo về các trường hợp C. auris kháng echinocandin ở Hoa Kỳ đang gia tăng, điều này rất đáng lo ngại vì các lựa chọn điều trị kháng nấm cho những bệnh nhiễm nấm kháng thuốc là rất hạn chế.

Hà Phương

(Theo MNT, 6/2021)