Covid-19 có thể trở thành bệnh thông thường, giống như cúm

Họ cũng nói rằng sẽ mất rất nhiều thời gian để đạt được điều đó, và sự lây lan dữ dội của biến thể Delta đã tràn ngập các bệnh viện một lần nữa cho thấy con đường đó có thể khó khăn như thế nào.

“Loại virus này sẽ không bao giờ rời khỏi chúng ta. Các bệnh viện đang trong tình trạng tăng đột biến nhanh và lớn nhất kể từ khi bắt đầu đại dịch”, Catherine O’Neal, giám đốc y tế của Trung tâm Y tế Khu vực Our Lady of the Lake ở Baton Rouge, La., cho biết.

Các nhà khoa học đang cố gắng tìm hiểu xem liệu SARS-CoV-2 sẽ hình thành các biến thể mới nguy hiểm hơn hay dễ lây lan hơn, và đại dịch có thể kết thúc như thế nào. Trường hợp hy vọng nhất không phải tiêu diệt hoàn toàn virus Corona, thay vào đó, nhiều người kỳ vọng Covid-19 sẽ trở thành một căn bệnh thông thường như cảm lạnh thông thường hoặc cúm, chứ không phải là căn bệnh dẫn đến các ca nhập viện và tử vong hàng loạt.

Tức là, người ta hy vọng Covid-19 chỉ như là một căn bệnh phổ biến khác để bác sĩ điều trị, với một trong nhiều nguyên nhân có thể gây ra ho, sốt hoặc tắc nghẽn đường thở. Đồng thời, nó cũng sẽ khiến mọi người phải chủng ngừa thường xuyên.

Adolfo Garcia-Sastre, Giám đốc Viện Sức khỏe Toàn cầu và Các mầm bệnh mới nổi tại Trường Y Icahn tại Mount Sinai, New York, cho biết khi nào hoặc thậm chí liệu Covid-19 có ổn định trong tình trạng đó hay không phụ thuộc vào việc có thêm bao nhiêu người được chủng ngừa và thời gian.

Hơn 20 tháng sau khi đại dịch bắt đầu, mọi người trên khắp thế giới đang phải thay đổi cách nghĩ về căn bệnh mà nhiều cơ quan y tế công cộng từng tin rằng họ có thể chế ngự được. Sự xuất hiện của biến thể Delta siêu lây lan đã làm cho virus Corona hầu như không thể bị loại bỏ. Nó đã thúc đẩy sự gia tăng các ca nhiễm trên toàn cầu, ngay cả ở các quốc gia như Úc, New Zealand đã từng gần như ngăn chặn được đại dịch.

Hiện SARS-CoV-2, virus gây ra bệnh Covid-19, đang tấn công những người chưa được tiêm chủng, đẩy số ca nhập viện và tử vong ở một số nơi ở Mỹ lên rất mức kỷ lục mới.

Biến thể Delta đang thúc đẩy thế giới hướng tới khả năng miễn dịch chống lại virus với chi phí rất lớn và tốn kém. Với mỗi ca nhiễm mới, nó sẽ làm tăng nguy cơ ủ bệnh một biến thể có thể lây lan nhanh hơn, phát bệnh với mức độ dữ dội hơn hoặc trốn tránh vaccine.

Một nhân viên y tế ở bệnh viện Houston thực hiện xét nghiệm Covid-19 vào tháng 8, khi biến thể Delta lan rộng và làm gia tăng ca nhiễm ở Mỹ - Ảnh: Getty

Để giảm tác động của Covid-19, mọi người cần được miễn dịch, mà các nghiên cứu chỉ ra rằng điều đó sẽ làm giảm mức độ nghiêm trọng của việc nhiễm bệnh. Tiến sĩ Garcia-Sastre nói: “Càng nhiều người được chủng ngừa, càng ít vấn đề xảy ra”.

Tiêm chủng đã chứng minh thành công trong việc hạn chế nhập viện và tử vong. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) cho biết vào cuối tuần trước rằng những người không được tiêm chủng có nguy cơ nhập viện gấp 10 lần và nguy cơ tử vong do Covid-19 cao gấp 11 lần so với những người được tiêm chủng, theo dữ liệu mà cơ quan này xem xét.

Tiến sĩ Garcia-Sastre, một chuyên gia về cúm cho biết, một loại thuốc Covid-19 trong tương lai có thể làm giảm số người chết hơn so với bệnh cúm vốn giết chết nửa triệu người mỗi năm trên toàn cầu, bởi vì vaccine Covid-19 được sử dụng rộng rãi nhất tốt hơn vaccine cúm.

Tuy nhiên, các bác sĩ cho rằng căn bệnh này có thể vẫn còn nghiêm trọng đối với những người có hệ thống miễn dịch kém hơn, chẳng hạn như người già hoặc những người bị suy giảm miễn dịch.

Roberto Burioni, nhà virus học tại Đại học Vita-Salute San Raffaele ở Milan, nhận định việc chậm triển khai vaccine đang khiến thế giới có nguy cơ đối mặt với các biến thể mới. Ông nói: “Chúng ta nên cung cấp các loại vaccine hiệu quả với giá cả hợp lý cho tất cả mọi người”.

Có điều, việc tiêm chủng dường như vẫn còn là một chặng đường dài. Khoảng 2,3 tỷ trong số 7,8 tỷ người trên thế giới đã được tiêm chủng đầy đủ, theo dữ liệu của Our World in Data, một dự án có trụ sở tại Đại học Oxford. Nhưng có khoảng 1,1 tỷ người đã bị nhiễm bệnh, một số nhà dịch tễ học ước tính.

Angela Rasmussen, nhà virus học tại Tổ chức Vaccine và Bệnh truyền nhiễm tại Đại học Saskatchewan, cho biết nguy cơ lây nhiễm cho những người chưa được tiêm chủng đang tăng lên khi ngày càng có nhiều người tiêm chủng, còn virus lại tìm kiếm những người dễ lây nhiễm.

“Mọi người rồi sẽ bị nhiễm bệnh theo cách này hay cách khác”, bà cho biết và thêm rằng tiêm phòng là lựa chọn an toàn hơn để tránh thiệt hại hoặc tử vong do dịch bệnh, nguy cơ tạo ra các biến thể mới và góp phần gây căng thẳng hơn nữa đối với hệ thống y tế và nền kinh tế.

Các chuyên gia nhận định việc tiêm chủng thường xuyên có thể phải thực hiện khi virus Corona biến đổi dần trở thành một loại bệnh như cúm thông thường - Ảnh: Reuters

Lý do khiến nhiều nhà khoa học tin rằng Covid-19 cuối cùng sẽ trở thành căn bệnh tương tự cảm lạnh hay cúm là có tới 4 chủng virus corona khác đã gây cảm lạnh thông thường ở người. Họ suy đoán 4 virus này có thể từng gây ra những bệnh nặng hơn, dù không chắc chắn. Stanley Perlman, nhà nghiên cứu virus corona tại Đại học Iowa của Mỹ, cho biết các virus này đã bắt đầu lây lan từ rất lâu nhưng giới khoa học không biết chúng tiến hóa như thế nào.

Theo Eric Topol, Giám đốc Viện Phiên dịch Nghiên cứu Scripps ở La Jolla, California, Delta là một biến thể mạnh mẽ đến mức khó có một biến thể mới nào có thể cạnh tranh được.

Nhưng SARS-CoV-2 vẫn tiếp tục phát triển, tạo ra các biến thể mà các nhà virus học và cơ quan y tế công cộng đang theo dõi chặt chẽ, chẳng hạn như một biến thể gần đây được phát hiện ở Nam Phi có tên C.1.2 với sự thay đổi trong bộ gen của nó lớn đến mức nó đại diện cho một dòng virus mới.

Một số nhà khoa học tin rằng một biến thể có thể xuất hiện xuyên qua sự bảo vệ được cung cấp bởi vaccine. Nhưng lo lắng hơn là SARS-CoV-2 có thể tạo ra một sự thay đổi lớn về mặt di truyền khi nó lây lan giữa mèo, chồn hoặc các động vật khác cũng chứa nó và truyền biến thể sang người, Tiến sĩ Rasmussen nói.

Tiến sĩ Bloom, nhà virus học tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson, cho biết, ngay cả khi SARS-CoV-2 không tiến hóa để thoát khỏi sự bảo vệ được cung cấp bởi các loại vaccine hiện tại, thì sự tiến hóa dần dần của nó có thể làm xói mòn khả năng miễn dịch đối với virus, khiến mọi người trở nên tái nhiễm và cần tiêm nhắc lại. Ông nói, khả năng miễn dịch đối với các virus Corona khác gây ra cảm lạnh thông thường sẽ suy giảm sau mỗi 3-5 năm.

Những người khác thì tin rằng virus cuối cùng sẽ ổn định và chỉ thay đổi một cách tinh vi sau đó. Tuy nhiên, trong hai đến ba năm tới, nhiều biến thể sẽ xuất hiện và các nhà chức trách sẽ chạy đua để cung cấp các mũi tiêm tăng cường chống lại chúng, Tiến sĩ Abdool Karim, người có phòng thí nghiệm đang nghiên cứu các đột biến tiềm năng trong tương lai, nhận định.

“Chúng ta sẽ phải chơi trò mèo vờn chuột”, Karim nói.

Phan Nguyên (Theo WSJ)