Covid-19 phơi bày sự phụ thuộc của du lịch Thái Lan

Những con phố đi bộ hoang vắng và khách sạn đóng cửa có thể được tìm thấy ở khắp nơi hiện nay mà không có dấu hiệu phục hồi. Nguyên nhân là 80-90% doanh nghiệp liên quan đến du lịch phải đóng cửa vì thiếu khách nước ngoài. Thị trường này đóng góp tới 2/3 tổng doanh thu của toàn ngành trước đại dịch.

Kế hoạch mở cửa trở lại 10 khu vực để đón du khách đã tiêm vaccine Covid-19 trong năm nay là canh bạc để vực dậy ngành công nghiệp bị tàn phá. Tuy nhiên, cũng có nhiều rủi ro khi các biện pháp an toàn bị bỏ qua.

Những điểm yếu tiềm ẩn trong chiến lược du lịch của Thái Lan nhiều thập kỷ được bộc lộ vì Covid-19. Ảnh: Mladen Antonov/AFP.

Tuần này, Hội đồng Phát triển Kinh tế và Xã hội quốc gia Thái Lan (NESDC) đã giảm lượng ước tính khách nước ngoài đến trong năm nay chỉ còn 500.000, dự kiến tạo ra 150 tỷ baht. Con số này ít hơn 3 lần so với doanh thu nội địa được ghi nhận vào năm ngoái là 480 tỷ baht.

Nhiều quốc gia đang tìm kiếm các phương pháp bền vững để khiến thị trường và nền kinh tế trong nước phát triển mạnh mẽ hơn. Trong khi đó, ngành du lịch Thái Lan vẫn đang mơ mộng về quá khứ với 40 triệu du khách hàng năm.

Được ăn cả, ngã về không

Việc mở cửa trở lại có thể khả thi nếu cả khách du lịch và dân địa phương đều được tiêm vaccine Covid-19. Tuy nhiên, do tốc độ tiêm phòng chậm và nguồn cung không đủ, Thái Lan chưa thể đạt được miễn dịch cộng đồng.

Thay vào đó, quốc gia này chọn các khu vực thí điểm để mở cửa dần dần cho khách du lịch quốc tế, cho phép những ai đã tiêm phòng nhập cảnh mà không cần kiểm dịch.

Phuket dự kiến miễn cách ly đối với du khách được tiêm chủng từ ngày 1/7. Một trong số điều kiện của chương trình thí điểm này là phải đạt được miễn dịch cộng đồng vào tháng 6, giúp đảm bảo tỷ lệ cư dân được tiêm chủng duy trì ở mức 70% trong thời gian dài.

Phuket được thí điểm mở cửa trở lại đón khách du lịch đã tiêm vaccine Covid-19. Ảnh: Tony Edwards.

Kể từ khi đợt dịch thứ 3 bùng phát vào tháng 4, tỉnh Phuket đã áp dụng hàng loạt biện pháp nghiêm ngặt, yêu cầu khách du lịch nội địa phải tiêm phòng đầy đủ hoặc xét nghiệm âm tính trước khi đến.

Kết quả là du khách phải xếp hàng dài chờ đợi nhiều giờ tại một điểm nhập cảnh trong tuần này. Phần lớn phàn nàn về quy trình nhập cảnh bất tiện và dịch vụ xét nghiệm Covid-19 đắt đỏ.

Những hạn chế mới kể trên không phù hợp với nhóm dân cư có thu nhập thấp, đang cố gắng trụ vững trong thời kỳ kinh tế suy thoái.

Tuy nhiên, các quy tắc du lịch nghiêm ngặt không phải là rào cản duy nhất mà thị trường du lịch Thái Lan phải đối mặt.

Giữ tâm lý cảnh giác với sự lây lan virus, khách du lịch nội địa có thể tránh các điểm đến mở cửa cho người nước ngoài mà không cần cách ly.

Trong khi đó, nếu người Thái được tiêm vaccine và tự do đi du lịch đến các quốc gia mở cửa biên giới, một số có thể lựa chọn ra nước ngoài.

Ông Yuthasak Supasorn, lãnh đạo Tổng cục Du lịch Thái Lan (TAT), cho biết: “Đối mặt với sự do dự của người dân là điều khó tránh khỏi khi mở cửa trở lại một số khu vực cho khách quốc tế. Chúng tôi phải xem xét rủi ro cũng như tâm lý của khách du lịch trong nước”.

Theo ông Supasorn, dựa trên những bài học kinh nghiệm từ năm ngoái, các nhà khai thác du lịch ở Phuket đưa ra quyết định thí điểm mở cửa trở lại cho người nước ngoài mà không cần kiểm dịch.

Du khách nước ngoài tại sân bay quốc tế Phuket tháng 11/2020. Ảnh: AFP.

Hòn đảo này gặp khó khăn trong việc thu hút thị trường nội địa khi 80% khách sạn đóng cửa, số còn lại chỉ đạt công suất 20-30%. “Cơ cấu ngành du lịch Thái Lan đã nghiêng về thị trường quốc tế quá lâu và điều này rất khó thay đổi”, ông lý giải.

Tổng cục trưởng TAT cho biết thêm khách du lịch địa phương thường thực hiện 3 chuyến đi nội địa mỗi năm, kém xa so với các quốc gia có mức tiêu thụ nội địa tốt như Đài Loan (trung bình 5 chuyến/năm).

“Năm 2022, chúng tôi muốn thu hẹp khoảng cách bằng cách đặt mục tiêu doanh thu 1,2 nghìn tỷ baht từ thị trường Thái Lan và 1,3 nghìn tỷ lượt khách quốc tế. Nhưng cuối cùng, bất kể ở thị trường nào, nếu đất nước không cải thiện lĩnh vực giao thông công cộng và giảm số lượng vụ lừa đảo du lịch, sẽ khó có thể giành lại lượng khách như trong quá khứ”, ông Supasorn nói.

Không kỳ vọng quá lớn

Trong khi các nhà khai thác du lịch ở Thái Lan phải vật lộn với tình trạng khan hiếm du khách, Trung Quốc - quốc gia đầu tiên phát hiện ca mắc Covid-19 trên thế giới - đang trên đà phục hồi tốt.

Phisut Itsaracheewawat, người Thái Lan làm việc ở Thượng Hải, cho biết: “Du lịch, hội họp, triển lãm thương mại và hòa nhạc đã trở lại bình thường”.

Anh nói thêm: “Việc triển khai tiêm vaccine đã diễn ra nhanh chóng đối với cả dân địa phương và người nước ngoài như chúng tôi. Mọi người có thể đặt lịch hẹn online và nhận vaccine giá rẻ vào tháng trước”.

Du lịch nội địa ở Trung Quốc đại lục đã chứng kiến nhu cầu tăng đột biến. Số lượng chuyến đi trong nước được thực hiện ở đất nước tỷ dân ước tính vượt qua thời kỳ trước đại dịch từ tháng 5.

Trip.com Group, công ty du lịch ở Trung Quốc, dự đoán du lịch nội địa ở quốc gia này trong kỳ nghỉ lễ kéo dài 5 ngày vào tháng 5 sẽ tăng 30% so với cùng kỳ năm 2019 và tăng 270% so với cùng kỳ năm ngoái.

Khó có khả năng du khách Trung Quốc sẽ quay trở lại Thái Lan trong năm nay. Ảnh: Asiatimesfinancial

Sự phục hồi mạnh mẽ trong nước có thể là tin tốt đối với Trung Quốc, nhưng ngành du lịch Thái Lan đã trở nên phụ thuộc vào thị trường đó. Năm 2019, xứ chùa Vàng đón 10,9 triệu lượt khách Trung Quốc - chiếm tới 1/4 lượng du khách quốc tế.

Từ năm 2020 đến nay, Bắc Kinh không đưa ra gợi ý nào về việc nới lỏng các hạn chế đi lại nước ngoài.

Sisdivachr Cheewarattanaporn, Chủ tịch Hiệp hội các đại lý du lịch Thái Lan, cho biết khó có khả năng du khách Trung Quốc sẽ quay trở lại trong năm nay khi quốc gia này đã phát triển thị trường du lịch tự túc, mạnh mẽ với dân số 1,4 tỷ.

“Chúng tôi không kỳ vọng chính phủ Trung Quốc sẽ nới lỏng du lịch quốc tế trong tương lai gần. Hãy nhìn Hong Kong, nơi kiểm soát Covid-19 tốt hơn chúng ta, vậy mà người Trung Quốc vẫn phải cách ly khi trở về từ thành phố này”, ông Cheewarattanaporn nói.

Các nhà khai thác du lịch Thái Lan hy vọng tình hình sẽ cải thiện vào quý 4 năm 2021, nhưng nhiều người rút ra bài học trong năm qua là không nên mơ mộng quá nhiều.

Anchalee Kumwong, Giám đốc văn phòng TAT tại Bắc Kinh, cho biết Trung Quốc khó có thể mở cửa trở lại trước khi ít nhất 70% dân số được tiêm chủng. Điều này dự kiến xảy ra vào đầu năm tới.

Ngoài ra, chưa có cam kết chính thức nào từ chính phủ Trung Quốc về bong bóng du lịch với các nước.

Thái Lan cần nhiều thời gian nữa mới có thể cứu vãn ngành du lịch. Ảnh: SCMP.

“Du khách Trung Quốc vẫn nghĩ về việc đi du lịch nước ngoài. Các chiến dịch tiếp thị du lịch từ mọi quốc gia, bao gồm Thái Lan, Nhật Bản, Singapore, rất căng thẳng, bất chấp những hạn chế về du lịch quốc tế. Bởi lẽ, tất cả đều muốn duy trì thị trường này”, bà Kumwong nói.

Theo bà, với các quy định như cách ly 28 ngày khi trở lại Trung Quốc từ nước ngoài và hạn chế chuyến bay quốc tế theo “Chính sách Năm-Một” từ 2020, gần như không thể kỳ vọng du khách Trung Quốc sẽ tham gia mô hình sandbox Phuket nửa cuối năm 2021.

Theo đó, “Chính sách Năm-Một” cho phép một hãng hàng không khai thác đường bay từ một thành phố ở Trung Quốc tới một điểm đến nước ngoài với không quá một chuyến bay/tuần. Kết quả là chỉ có 180 chỗ ngồi mỗi tuần từ Bắc Kinh đến Bangkok, giảm mạnh so với con số 40.000 trước khi dịch bệnh bùng phát.

Trong khi đó, bất kỳ công ty du lịch nào bán gói du lịch quốc tế đều phải đối mặt với hình phạt nghiêm khắc vì chính phủ không cho phép.

Bà Kumwong nhận định những phương pháp mà Bắc Kinh áp dụng để vực dậy ngành du lịch rất thú vị.

Bà lấy ví dụ đất nước này đã phát triển các điểm đến du lịch, chẳng hạn như quảng bá đảo Hải Nam là điểm đến miễn thuế nhằm thu hút khách du lịch có mức chi tiêu cao, cũng như cung cấp trải nghiệm sang trọng bao gồm du thuyền.

“Ngày càng nhiều người Trung Quốc đổ xô đến Hải Nam để nghỉ mát ở bãi biển, Vân Nam để khám phá các thành phố là bản sao của địa điểm ở Thái Lan và Tân Cương - nơi du lịch sa mạc đang bùng nổ. Họ có rất nhiều sản phẩm thay thế cho các chuyến du lịch nước ngoài”, bà nói.

Chủ tịch Hiệp hội các đại lý du lịch Thái Lan nhận định: “Đó là lý do họ có thể phát triển thị trường du lịch trong nước mạnh hơn chúng tôi”.

Thiên Nhi