'Cửa ngõ Donetsk' rực lửa: Vì sao Pokrovsk trở thành chiến trường sinh tử giữa Nga và Ukraine?

Lính pháo binh của Ukraine đang dỡ đạn pháo cho một khẩu pháo tự hành M114, trong bối cảnh Nga tấn công Ukraine, gần thị trấn tiền tuyến Pokrovsk ở vùng Donetsk, Ukraine ngày 14/10. Ảnh: Reuters.

Bộ Quốc phòng Nga hôm 3/11 cho biết, lực lượng Nga đang tiến sâu vào bên trong thành phố Pokrovsk ở miền Đông Ukraine, tiêu diệt các đơn vị quân đội Ukraine bị kẹt trong vòng vây và đẩy lùi những nỗ lực phá vây của Kiev.

Trong khi đó, Tổng tư lệnh quân đội Ukraine Oleksandr Syrskyi thừa nhận rằng Nga đang tập trung hơn 100.000 binh sĩ tại khu vực này, song khẳng định quân đội Ukraine “vẫn giữ vững trận tuyến và phản công mạnh mẽ” để ngăn đà tiến của đối phương.

Dưới đây là những điểm đáng chú ý về Pokrovsk – hay còn được Nga gọi bằng tên thời Liên Xô là Krasnoarmeysk – cùng với trận chiến kéo dài nhiều tháng để giành quyền kiểm soát thành phố chiến lược này, bắt đầu từ giữa năm 2024.

Pokrovsk ở đâu, mang ý nghĩa như thế nào?

Pokrovsk là một trung tâm đường bộ và đường sắt quan trọng thuộc vùng Donetsk, miền Đông Ukraine, với dân số thời tiền chiến khoảng 60.000 người. Hiện nay, đa số người dân đã rời đi, toàn bộ trẻ em được sơ tán, chỉ còn lại một số ít dân thường giữa những khu chung cư đổ nát và con đường đầy hố bom.

Thành phố này nằm gần mỏ than luyện cốc duy nhất còn hoạt động ở Ukraine, cách Pokrovsk khoảng 10 km về phía tây – nguồn nguyên liệu từng cung cấp cho ngành công nghiệp thép khổng lồ của nước này. Tập đoàn luyện kim Metinvest tuyên bố vào tháng 1 rằng họ đã đình chỉ khai thác tại khu mỏ này.

Pokrovsk nằm trên tuyến đường chiến lược mà quân đội Ukraine dùng để tiếp tế cho các tiền đồn bị bao vây ở khu vực Donetsk. Trường Đại học Kỹ thuật Pokrovsk, ngôi trường lớn và lâu đời nhất trong vùng, nay bị bỏ hoang sau nhiều đợt pháo kích dữ dội.

Vì sao Nga muốn chiếm Pokrovsk?

Mục tiêu của Moscow là kiểm soát toàn bộ vùng Donbass, bao gồm Luhansk và Donetsk. Hiện Kiev vẫn giữ khoảng 10% diện tích Donbass – tương đương 5.000 km² – chủ yếu ở phía bắc Donetsk.

Pokrovsk được truyền thông Nga gọi là “cửa ngõ dẫn vào Donetsk”. Việc chiếm được thành phố này cùng với Kostiantynivka ở phía đông bắc – nơi quân Nga cũng đang tìm cách bao vây – sẽ giúp Moscow tạo bàn đạp tiến về hai thành phố lớn còn do Ukraine kiểm soát là Kramatorsk và Sloviansk.

Chiếm Pokrovsk cũng sẽ mang lại cho Nga thắng lợi lãnh thổ quan trọng nhất kể từ khi chiếm Avdiivka đầu năm 2024.

Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố vùng Donbass “đã thuộc về Nga về mặt pháp lý”. Tuy nhiên, Ukraine và phương Tây bác bỏ, cho rằng đây là hành động bất hợp pháp.

Theo chuyên gia quân sự Rob Lee, thành viên cấp cao Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại Mỹ, Pokrovsk có thể là chiến thắng biểu tượng lớn của Nga, đặc biệt nếu Moscow giành được nó trước cuối năm nay.

Tuy nhiên, ông Lee cũng nhấn mạnh rằng việc chiếm Pokrovsk chỉ là một bước trong chiến dịch dài hơi, vì Nga vẫn phải đối mặt với nhiệm vụ cực kỳ khó khăn – đánh chiếm hai “pháo đài” còn lại của Ukraine là Kramatorsk và Sloviansk.

Một lính pháo binh của Lữ đoàn Jaeger Độc lập số 152 bắn lựu pháo về phía quân đội Nga, trong bối cảnh Nga tấn công Ukraine, gần thị trấn tiền tuyến Pokrovsk ở vùng Donetsk hôm 15/10. Ảnh: Reuters.

Vì sao trận chiến kéo dài quá lâu?

Nga đã đe dọa chiếm Pokrovsk suốt hơn một năm qua. Không còn áp dụng chiến thuật “công phá trực diện” như ở Bakhmut, quân Nga giờ đây triển khai chiến lược gọng kìm, từng bước bao vây và cắt đứt tuyến tiếp tế của Ukraine.

Các đơn vị nhỏ và máy bay không người lái (UAV) được sử dụng để gây rối hậu cần và làm rối loạn tuyến phòng thủ Ukraine, trước khi lực lượng tăng viện quy mô lớn tiến vào.

Kiev cho biết quân Nga đang chịu tổn thất nặng nề, trong khi Moscow tuyên bố Ukraine mới là bên sắp cạn kiệt nhân lực và rằng tốc độ tấn công chậm rãi của họ là để giảm thiểu thương vong.

Ngoài ra, cuộc đột kích của Ukraine vào tỉnh Kursk (Nga) hồi năm ngoái – dù bị đẩy lùi – cũng khiến chiến dịch của Nga ở Pokrovsk bị tạm chậm lại.

Tình hình hiện nay như thế nào?

Ukraine đã gấp rút củng cố phòng tuyến bên trong thành phố.

“Tình hình chiến đấu dữ dội trong và quanh Pokrovsk... công tác hậu cần vô cùng khó khăn. Nhưng chúng ta phải tiếp tục tiêu diệt quân chiếm đóng”, Tổng thống Volodymyr Zelensky phát biểu hôm Chủ nhật tuần trước.

Trong khi đó, Tổng tham mưu trưởng Nga Valery Gerasimov báo cáo với ông Putin rằng một số lượng lớn binh sĩ Ukraine đã bị mắc kẹt trong khu vực.

Theo dự án bản đồ chiến sự DeepState của Ukraine – sử dụng hình ảnh nguồn mở được xác minh – quân Nga đang từng bước đẩy sâu vào Pokrovsk, song phần lớn khu vực vẫn thuộc “vùng xám”, chưa do bên nào kiểm soát hoàn toàn.

Quân đội Ukraine tuyên bố tối 3/11 rằng Nga chưa kiểm soát trọn vẹn bất kỳ quận nào trong thành phố, đồng thời cho biết lực lượng Ukraine đã giành được một số vị trí gần thị trấn Dobropillia nhằm buộc Nga phải phân tán lực lượng khỏi Pokrovsk.

Theo Reuters

Huyền Chi