Cuba - hòn đảo âm nhạc

Bản đồ các tỉnh có giai điệu âm nhạc đặc trưng của Cuba. Ảnh: New York Times.

Đối với nhiều du khách, đại diện cho âm nhạc Cuba là dòng nhạc truyền thống của Buena Vista Social Club - một câu lạc bộ khiêu vũ và âm nhạc ở thủ đô Havana hay “nữ hoàng Salsa” Celia Cruz - một ca sĩ Cuba nổi tiếng của thế kỷ 20. Hơn thế, phong cách âm nhạc Cuba còn là sự hòa quyện giữa dòng âm nhạc của châu Phi, vùng Caribe, Pháp và Tây Ban Nha, tạo nên nhiều thể loại khác nhau như Salsa, Son, Hip-hop…

1. Điệu Jazz Fusion của Havana

Havana là thủ đô và là một trong 14 tỉnh của Cuba. Không giống với những đô thị hiện đại phồn hoa, Havana vẫn giữ cho mình những nét cổ kính mà không quá lạc hậu.

Một màn trình diễn của nhóm nhạc Interactivo.

Để khám phá âm nhạc tại Havana, nơi tuyệt vời nhất đó là các buổi biểu diễn của nhóm nhạc Interactivo, nơi hội tụ của các nhạc sĩ Cuba, không phân biệt giới tính, tuổi tác hay màu da. Tuy chỉ sử dụng các dụng cụ đơn giản như kèn sừng, trống conga và đàn điện, các nhạc sĩ đã khéo léo kết hợp để tạo nên giai điệu Jazz Fusion đặc trưng của Cuba.

2. Điệu Rumba của Mantazas

Nằm tại khu vực phía Tây của Cuba, tỉnh Mantazas được thiên nhiên ưu ái với những bãi biển tuyệt đẹp, nơi đây đang trở thành điểm đến thu hút lớn tại Cuba. Mantazas mang nét đặc trưng của những giai điệu Rumba và giai thoại lịch sử hình thành Rumba của người dân Mantazas.

Nhóm nhạc Los Munẽquitos đang chơi nhạc Rumba trong khi ông Diosdado Ramos Cruz, 73 tuổi, một người dân địa phương, hòa mình cùng điệu nhảy.

Trong suốt thế kỷ 18 và 19, Mantazas là trung tâm buôn bán nô lệ, những người nô lệ được đưa từ Tây Phi đến Cuba để làm việc trong các đồn điền trồng mía và họ vẫn bí mật duy trì tôn giáo của mình tại đây. Rumba được hình thành từ những người lao động tại Mantazas, họ sử dụng mọi đồ vật như thìa dĩa, vỏ chai rượu hay thùng phuy…để tạo thành tiếng nhạc bởi họ cho rằng âm nhạc đến từ chính bên trong mỗi con người.

Nhạc cụ quan trọng để tạo nên điệu Rumba là Clave, một loại nhạc cụ gồm hai thanh gỗ để gõ vào nhau (giống Phách gỗ). Clave được coi là “tâm hồn” của Rumba và khi kết hợp với lắc Marica, trống Batá và trống Yoruba sẽ tạo nên điệu Rumba hoàn hảo đậm chất Cuba.

3. Điệu Trova của Santa Clara

Santa Clara là thành phố thủ phủ của tỉnh Villa Clara. Thành phố nằm ở khu vực trung tâm của tỉnh và gần trung tâm của đất nước. Santa Clara được biết đến với dòng nhạc Trova mãnh liệt, mang âm hưởng tìm kiếm những góc tối của nỗi đau và là thể loại âm nhạc thuần khiết truyền thống của Cuba.

Người dân Santa Clara hòa cùng điệu Trova.

Nhạc Trova được trình diễn như một cách kể truyện, có thể là về tình yêu, cuộc sống hay tâm sự của người Cuba. Trova cũng mang một chút chất thơ phác họa nhiều hình ảnh trong lời bài hát. Mở đầu một bài Trova là những giai điệu Cha cha cha Latinh hay Bossa nova (được biến tấu từ nhịp điệu Samba), nhưng sau cùng vẫn là một nghệ sĩ với cây đàn guitar bắt đầu kể những câu chuyện của riêng mình.

4. Điệu Conga của Santiago de Cuba

Nằm bên vịnh nước sâu được bao quanh là những dãy núi, thành phố được ghi nhận là nơi đậm chất Caribe nhất của Cuba, Santiago de Cuba là một sự khẳng định được hình thành từ sự pha trộn sắc tộc phong phú của nơi đây.

Trẻ em hào hứng tham gia vào một màn trình diễn của nhóm nhạc chơi điệu Conga.

Santiago de Cuba là nơi bắt nguồn của điệu Conga chơi bằng trống Conga - có nguồn gốc châu Phi và là hậu duệ của trống Makuta Congo. Bộ Conga theo truyền thống bao gồm ba trống: trống Quinto tạo độ cao lớn, trống Segundo tạo độ cao trung bình và trống Tumbadora tạo độ cao thấp.

5. Điệu Changui của Guantanamo

Vịnh Guantanamo là một vịnh nằm trong tỉnh Guantanamo ở Cuba. Đây là bến cảng lớn nhất ở phía nam của Cuba và được bao bọc bởi những ngọn đồi dốc đứng.

Một màn trình diễn điệu Changui.

Changui là một trong những thể loại nhạc của Cuba, bắt nguồn từ đầu thế kỷ 19 ở Baracoa, khu vực phía đông tỉnh Guantanamo. Điệu Changui được kết hợp từ các yếu tố của giai điệu Cancion và guitar với nhịp điệu và nhạc cụ gõ. Vì thế, Changui khác hẳn với các thể loại nhạc khác của Cuba. Nó chính là tiền thân của Son Montuno (hay Salsa hiện đại) - dòng nhạc được yêu thích nhất ở Cuba trong suốt thế kỷ 20.

MAI HÀ (theo New York Times)