Cục Điện lực, EVN phân tích xác đáng lý do phải đăng ký điện mặt trời mái nhà tại Tọa đàm của Báo Công Thương

Bảo đảm quản lý an toàn, cân đối cung - cầu điện

Ngay sau khi có đề xuất áp dụng chế tài xử phạt hành chính với trường hợp không đăng ký hoặc thông báo khi lắp đặt điện mặt trời mái nhà, dư luận vừa qua xuất hiện một số ý kiến trái chiều do chưa hiểu cặn kẽ vấn đề. Một bộ phận người dân lo ngại quy định mới sẽ làm phát sinh thêm thủ tục, gây khó khăn cho việc phát triển năng lượng tái tạo.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia và cơ quan quản lý, việc đăng ký, thông báo không chỉ là yêu cầu pháp lý được nêu rõ trong Nghị định 58, mà còn nhằm bảo đảm quản lý an toàn, cân đối cung - cầu điện và vận hành hệ thống hiệu quả. Trong bối cảnh điện mặt trời mái nhà phát triển nhanh nhưng chưa có hệ thống lưu trữ, chủ yếu phát điện ban ngày, câu chuyện đăng ký đang trở thành vấn đề thời sự cần nhìn nhận thấu đáo.

Các chuyên gia tham gia tọa đàm “Vì sao bắt buộc đăng ký điện mặt trời mái nhà?” do Báo Công Thương tổ chức sáng 18/9. Ảnh: Quốc Chuyển

Chia sẻ tại tọa đàm “Vì sao bắt buộc đăng ký điện mặt trời mái nhà?” do Báo Công Thương tổ chức sáng 18/9, ông Trần Hoài Trang - Phó Cục trưởng Cục Điện lực (Bộ Công Thương) cho biết: Trong Nghị định 58 đã quy định rất cụ thể các đối tượng có nghĩa vụ phải thông báo phát triển điện tại Điều 12 và Điều 15. Theo đó, các tổ chức, cá nhân có nguồn điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ, kể cả đấu nối hoặc không đấu nối với lưới điện quốc gia, đều phải thông báo.

Cụ thể, đối tượng phải thông báo, đăng ký sẽ phải thông báo với Sở Công Thương hoặc đơn vị điện lực địa phương. Điều 16 cũng quy định rõ cơ quan quản lý nhà nước và đơn vị điện lực phải có trách nhiệm hướng dẫn tổ chức, cá nhân có nhu cầu gửi thông báo.

“Hiện nay, thực hiện chính quyền hai cấp, UBND cấp xã là cấp quản lý các hộ gia đình, trong Nghị định 58 cũng đã nêu cơ quan quản lý nhà nước và đơn vị điện lực có trách nhiệm. Ở những hộ vùng sâu, vùng xa, bà con chưa biết cách thông báo thế nào, nghị định cũng đã quy định. Sắp tới, đề nghị chính quyền cấp xã, cùng với Sở Công Thương tỉnh, sẽ hướng dẫn cán bộ cấp xã thông báo đến từng hộ, từng thôn, bản để tuyên truyền, hướng dẫn trực tiếp cho bà con”, ông Trang đề xuất.

Đồng thời, đại diện Cục Điện lực cũng lưu ý người dân nên cố gắng tuân thủ quy định pháp luật, cũng góp phần để cơ quan quản lý nhà nước, đặc biệt là các đơn vị điện lực, thống kê và nắm được quy mô, công suất từng vùng, từng địa phương, xây dựng kế hoạch vận hành hệ thống điện an toàn, hiệu quả. Đặc biệt là quản lý được nhu cầu của từng hộ gia đình, biết tình trạng thực tế trong vận hành hàng ngày, chống nguy cơ cháy nổ, đảm bảo theo quy định xây dựng. Bên cạnh đó, có hướng dẫn cho bà con trong quá trình lắp đặt, vận hành hệ thống điện tự sản, tự tiêu này.

Quản lý an toàn cần dữ liệu minh bạch từ người dân

Cũng tại tọa đàm, các nhà quản lý, chuyên gia và địa phương đều thống nhất rằng, việc đăng ký, thông báo điện mặt trời mái nhà là cần thiết để đảm bảo an toàn và quản lý hiệu quả.

Cũng liên quan đến quy định trong Nghị định 58, ông Nguyễn Quốc Dũng - Trưởng ban Kinh doanh, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, hiện nay, trên cả nước có hơn 734 đơn vị, trong đó có các tổ chức bán lẻ điện trong khu công nghiệp. Khi chủ đầu tư muốn xây dựng, lắp hệ thống điện mặt trời mái nhà để tự sản, tự tiêu, lại vướng mắc với đơn vị bán điện là những đơn vị không thuộc EVN, nên đôi khi gây khó khăn. Đây là vấn đề mà Nghị định 58 cũng đã nhắc tới, cần tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp phát triển điện mặt trời mái nhà. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn những việc làm cản trở sự phát triển của hệ thống điện mặt trời, điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu.

Do đó, trong đề xuất của Tập đoàn Điện lực Việt Nam cũng có kiến nghị phải có cơ chế buộc các đơn vị bán điện không được có hành vi ngăn cản, tạo ra khó khăn, không được ngăn cản doanh nghiệp việc lắp đặt điện mặt trời mái nhà để tự sản, tự tiêu.

“Chúng tôi nhận thấy công cụ hiện nay của Tập đoàn đã được xây dựng khá cẩn thận và dễ dàng. Thực chất, đây chỉ là việc người dân cung cấp thông tin về hệ thống điện mặt trời mái nhà, chứ không phải thủ tục hành chính, không có thủ tục gì phức tạp, chỉ cần cung cấp thông tin là lắp đặt như thế này, công suất bao nhiêu”. Dẫu vậy, theo ông Dũng, trên thực tế, số lượng thông tin cung cấp hiện nay còn rất hạn chế. “Chính vì vậy, chúng ta không có đủ số liệu để gửi cho các đơn vị chuyên ngành, ví dụ như NSMO hay Viện Năng lượng, để họ tính toán hệ thống điện. Do đó, tôi cho rằng, việc người dân và doanh nghiệp hợp tác, có trách nhiệm cung cấp số liệu là hết sức cần thiết”, ông Dũng cho biết thêm.

Dưới góc độ của địa phương, ông Hoàng Đức Tiến - Phó Giám đốc Sở Công Thương Tuyên Quang chia sẻ với những khó khăn mà Tập đoàn Điện lực Việt Nam đang gặp phải.

“Không nắm bắt được sản lượng điện năng lượng tái tạo sẽ để lại hệ lụy cho ngành điện, khiến hệ thống điện mặt trời và điện hóa thạch không đồng bộ. Đây là một khó khăn rất lớn. Với trách nhiệm của ngành, chúng tôi thấu hiểu được việc làm thế nào để tuyên truyền đến người dân để họ yên tâm rằng việc này không phải để xử phạt, mà chỉ là thông báo để cơ quan quản lý, nhà đầu tư điện lực biết được công suất lắp đặt. Từ đó, cân đối lượng điện tiêu thụ cho phù hợp”, ông Tiến cho hay.

Ở khía cạnh kỹ thuật, ông Nguyễn Bá Hoài - Phó phòng Năng lượng tái tạo, NSMO cho biết: Điện mặt trời mái nhà đóng góp lớn vào giờ cao điểm trưa nhưng lại phụ thuộc nhiều vào thời tiết, dễ gây biến động công suất. Khi phụ tải xuống thấp, điện phát ngược lên lưới có thể gây quá tải cục bộ. Do đó, dữ liệu từ đăng ký, thông báo là cơ sở để điều độ hệ thống chủ động, đảm bảo cung cấp điện ổn định.

Nhóm PV